Μητσοτάκης: Το νέο σύστημα επιλογής προϊσταμένων θα είναι αντικειμενικό

«Το νέο σύστημα επιλογής προϊσταμένων θα είναι αντικειμενικό, αξιοκρατικό και θα συνδέει για πρώτη φορά τα προσόντα του υποψηφίου με τις απαιτήσεις της θέσης» τονίζει ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνέντευξή του στη διαδικτυακή τηλεόραση του ΑΠΕ-ΜΠΕ.

«Καταλήξαμε σε αυτό το σύστημα μετά από μία μακρά διαδικασία διαβούλευσης, ενσωματώνοντας βέλτιστες πρακτικές από το εξωτερικό με σκοπό να επιλέξουμε τους ηγέτες της Δημόσιας Διοίκησης με έναν τρόπο διαφορετικό απ΄ό,τι στο παρελθόν. Μακριά από οποιαδήποτε κομματική χειραγώγηση και μέσα από ένα πλαίσιο που θα επιτρέπει να ξεφύγουμε από πρακτικές του παρελθόντος» σημειώνει ο κ. Μητσοτάκης και προσθέτει: «Το σύστημα επιλογής προϊσταμένων και ειδικά των γενικών διευθυντών δεν είναι ανοικτό σε υποψηφίους από τον ιδιωτικό τομέα. Είναι ανοικτό μόνο σε δημοσίους υπαλλήλους».

Σχετικά με την κατάργηση των μορίων, ο υπουργός διευκρινίζει: «Καταργούμε τα μόρια με την παραδοσιακή λογική της μοριοδότησης και του αθροίσματος των μορίων, που τελικά είχε σημαντική συμμετοχή στη διαμόρφωση της τελικής κρίσης στην επιλογή του υποψηφίου. Τα μόρια παραμένουν ως το πρώτο στάδιο της βασικής επιλογής, αν δηλαδή ο υποψήφιος πληροί ή όχι τις προϋποθέσεις, όπως αυτές έχουν προσδιοριστεί από το αρμόδιο συμβούλιο. Τα μόρια ήταν ένα χρήσιμο σύστημα σε μια περίοδο που έπρεπε να περάσουμε από ένα σύστημα παντελώς αδιαφανές σε ένα άλλο σύστημα, το οποίο τουλάχιστον θα ήταν αντικειμενικό. Δεν θεωρώ, όμως, ότι εξασφαλίζουν την απαιτούμενη αξιοκρατία, έτσι ώστε να επιλέγεται πάντα ο καλύτερος για την κατάλληλη θέση. Αποφεύγουμε όμως -και κατά την άποψή μου αυτό συνιστά και μια σημαντική καινοτομία του νομοσχεδίου- τη "μοριολαγνεία", η οποία πολλές φορές οδηγούσε στο γεγονός ότι οι υποψήφιοι, που επιλέγονταν, ήταν πάρα πολύ καλοί στο να συλλέγουν μόρια και όχι κατ΄ανάγκη οι πιο κατάλληλοι για τη θέση».

Κληθείς να σχολιάσει τις απόψεις στελεχών του ΠΑΣΟΚ για κατάργηση της διαθεσιμότητας, ο κ. Μητσοτάκης τονίζει: «Η διαθεσιμότητα, όπως τη ξέρουμε, τελειώνει στο τέλος του 2014, όπως τελειώνουν και οι ποσοτικοί στόχοι των απολύσεων. Αυτό το έχουμε ξεκαθαρίσει με απόλυτη σαφήνεια και αποτελεί και συμφωνία, την οποία μπόρεσα εγώ προσωπικά να διαπραγματευτώ με την τρόικα. Η διαθεσιμότητα ήδη έχει ολοκληρωθεί, 25.000 υπάλληλοι πέρασαν μέσα από αυτή τη διαδικασία, αρκετοί έχουν επανατοποθετηθεί, κάποιοι βρίσκονται σε φάση διεκδίκησης μιας θέσης στο Δημόσιο και κάποιοι από αυτούς, που είναι σε διαθεσιμότητα, θα απομακρυνθούν. Αυτό, όμως, το κεφάλαιο κλείνει το 2014, δεν έχουμε ποσοτικούς στόχους απολύσεων για το 2015. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί μας επιτρέπει να εστιαστούμε σε ουσιαστικές και ποιοτικές μεταρρυθμίσεις».

Αναφορικά με το καθεστώς των μετακινήσεων στο Δημόσιο, ο κ. Μητσοτάκης σημειώνει: «Καταρχάς, δεν βάζουμε ακόμη τέλος στο υφιστάμενο καθεστώς. Με εγκύκλιό μου ζήτησα από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες να μας ενημερώσουν για όλες τις ειδικές διατάξεις, οι οποίες διέπουν σήμερα το καθεστώς των μετατάξεων και των αποσπάσεων στη Δημόσια Διοίκηση. Το υφιστάμενο καθεστώς είναι αδιαφανές. Στηρίζεται συχνά σε μια προσωπική συναλλαγή, με την καλή έννοια, του υπαλλήλου με τον φορέα προέλευσης και τον φορέα υποδοχής.

Φιλοδοξούμε σ΄έναν χρόνο από τώρα, μέσα στο 2015, να έχουμε δημιουργήσει μια πραγματική αγορά εργασίας για το Δημόσιο, όπου οι κενές θέσεις να προκηρύσσονται με απόλυτη διαφάνεια, με ενιαία διαδικασία, χωρίς πολλές και χαριστικές διατάξεις και οι δημόσιοι υπάλληλοι που ενδιαφέρονται να τις διεκδικήσουν να μπορούν να τις διεκδικούν επί ίσοις όροις με όλους τους άλλους. Αυτό συμβαίνει σε έναν βαθμό με το υφιστάμενο σύστημα. Σκοπός μας είναι να χαρτογραφήσουμε όλο το εύρος των ειδικών διατάξεων. Κατά την εκτίμησή μου θα καταργήσουμε πάρα πολλές από αυτές για να πάμε επιτέλους σε μια ενιαία αγορά εργασίας για τις μετακινήσεις στο Δημόσιο, αποσυνδεδεμένη αυτή η διαδικασία από το φόβο των απολύσεων».

Σχετικά με δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία η κυβέρνηση εξετάζει την αλλαγή -και μάλιστα ως το τέλος του έτους- του ενιαίου μισθολογίου, ο κ. Μητσοτάκης σημειώνει: «Είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για αλλαγές στο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων και είναι πολύ νωρίς γιατί έχουμε αναλάβει με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους να κάνουμε μια λεπτομερή άσκηση με διάφορα εναλλακτικά σενάρια για το πώς ενδεχομένως το μισθολόγιο μπορεί να συνδεθεί π.χ. με το καινούριο σύστημα αξιολόγησης, το οποίο ετοιμάζουμε και θα ισχύσει από το 2015 και αν υπάρχει κάποια δυνατότητα σύνδεσης πρόσθετων μισθολογικών παροχών με την απόδοση των υπαλλήλων. Όλα αυτά τα σενάρια είναι υπό εξέταση όπως υπό εξέταση είναι και σενάρια διόρθωσης στρεβλώσεων που και σήμερα ακόμη υπάρχουν στο ενιαίο μισθολόγιο και οι οποίες διορθώσεις θα πρέπει ν αποτελούν το σημείο αφετηρίας για να πάμε στο επόμενο στάδιο».

Η συνέντευξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στη διαδικτυακή τηλεόραση του ΑΠΕ-ΜΠΕ έχει ως εξής:

Ερ: Προχωρείτε σήμερα στην κατάθεση, στη Βουλή, του νομοσχεδίου για την επιλογή προϊσταμένων στο Δημόσιο. Ποιο είναι το βασικό χαρακτηριστικό του προτεινόμενου συστήματος και πώς καταλήξατε σε αυτό;

Απ: Θέλουμε ένα νέο σύστημα επιλογής προϊσταμένων, το οποίο θα είναι αντικειμενικό, αξιοκρατικό και θα συνδέει για πρώτη φορά τα προσόντα του υποψηφίου με τις απαιτήσεις της θέσης. Καταλήξαμε σε αυτό το σύστημα μετά από μία μακρά διαδικασία διαβούλευσης, ενσωματώνοντας βέλτιστες πρακτικές από το εξωτερικό με σκοπό να επιλέξουμε τους ηγέτες της Δημόσιας Διοίκησης με έναν τρόπο διαφορετικό απ΄ό,τι στο παρελθόν. Μακριά από οποιαδήποτε κομματική χειραγώγηση και μέσα από ένα πλαίσιο που θα επιτρέπει να ξεφύγουμε από πρακτικές του παρελθόντος, οι οποίες μπορεί να είχαν στοιχεία αντικειμενικότητας, αλλά δεν «πάντρευαν» με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα προσόντα του υποψηφίου υπαλλήλου με τις απαιτήσεις της θέσης.

Ερ: Πώς διασφαλίζεται, όμως, ότι από το νέο σύστημα ότι θα επιλεγεί ο καταλληλότερος προϊστάμενος; Μήπως και πάλι υπεισέλθουν προσωπικά κριτήρια;

Απ: Κατ΄ αρχάς δεν υπάρχει ένας καταλληλότερος για κάθε θέση. Υπάρχει ο καταλληλότερος για τις προδιαγραφές της θέσης. Το γεγονός ότι η θέση προδιαγράφεται με σαφήνεια, συνδέεται με το γεγονός ότι έχουμε ένα σύστημα το οποίο πλέον χωρίζεται σε τρία στάδια: στο πρώτο στάδιο διασπιστώνεται απλά αν ο υποψήφιος πληροί, ή όχι, τις προϋποθέσεις της θέσης. Στη συνέχεια έχουμε ένα στάδιο που ενσωματώνει και εξετάσεις, αλλά και δομημένη συνέντευξη για να μπορέσουμε να επιλέξουμε τον καλύτερο για τη συγκεκριμένη θέση. Γιατί αυτός που μπορεί να είναι καλύτερος για μία συγεκριμένη θέση δεν σημαίνει κατ΄ανάγκη ότι κάνει για κάποια άλλη θέση.

Ερ: Γιατί καταργείτε τα μόρια;

Απ: Καταργούμε τα μόρια με την παραδοσιακή λογική της μοριοδότησης και του αθροίσματος των μορίων που τελικά είχε σημαντική συμμετοχή στη διαμόρφωση της τελικής κρίσης στην επιλογή του υποψηφίου. Τα μόρια παραμένουν ως το πρώτο στάδιο της βασικής επιλογής, αν δηλαδή ο υποψήφιος πληροί, ή όχι, τις προϋποθέσεις, όπως αυτές έχουν προσδιοριστεί από το αρμόδιο συμβούλιο. Αποφεύγουμε όμως -και κατά την άποψή μου αυτό συνιστά και μια σημαντική καινοτομία του νομοσχεδίου- τη «μοριολαγνεία», η οποία πολλές φορές οδηγούσε στο γεγονός ότι οι υποψήφιοι που επιλέγονταν ήταν πάρα πολύ καλοί στο να συλλέγουν μόρια και όχι κατ΄ανάγκη οι πιο κατάληλλοι για τη θέση. Για παράδειγμα, στο παρελθόν μοριοδοτούσαμε τη συμμετοχή σε σεμινάρια ή σε διάφορους τρόπους επιμόρφωσης. Σας διαβεβαιώνω ότι στο δικό μου το υπουργείο έχω πάρα πολλούς εξαιρετικούς υπαλλήλους, εξαιρετικά εργατικούς, οι οποίοι δεν έχουν τον χρόνο να παρακολουθήσουν σεμινάρια, με αποτέλεσμα μέσα από αυτή τη διαδικασία εκ των πραγμάτων να αδικούνται. Τα μόρια ήταν ένα χρήσιμο σύστημα σε μια περίοδο που έπρεπε να περάσουμε από ένα σύστημα παντελώς αδιαφανές σε ένα άλλο σύστημα, το οποίο τουλάχιστον θα ήταν αντικειμενικό. Δεν θεωρώ, όμως, ότι εξασφαλίζουν την απαιτούμενη αξιοκρατία, έτσι ώστε να επιλέγεται πάντα ο καλύτερος για την κατάλληλη θέση.

Ερ: Κύριε υπουργέ, γιατί συμμετέχουν εκπρόσωποι του ιδιωτικού τομέα στα ΕΙΣΕΠ και στα Συμβούλια Συνέντευξης;

Απ: Και αυτό συνιστά μία καινοτομία και πιστεύω ότι μπορούμε να μπολιάσουμε τη διαδικασία της συνέντευξης με εκπροσώπους από τον ιδιωτικό τομέα, οι οποίοι δεν θα έχουν καμία άλλη ατζέντα από το να επιλέξουν πραγματικά τον καλύτερο. Θα μπορέσουν να φέρουν και μια διαφορετική οπτική ματιά, αυτή του ιδιωτικού τομέα, που πιστεύω ότι τόσο χρειάζεται σήμερα η Δημόσια Διοίκηση. Τονίζω ότι το σύστημα επιλογής προϊσταμένων και ειδικά των γενικών διευθυντών δεν είναι ανοικτό σε υποψηφίους από τον ιδιωτικό τομέα. Είναι ανοικτό μόνο σε δημοσίους υπαλλήλους. Το λέω αυτό γιατί είχε συζητηθεί στο παρελθόν η δυνατότητα ενδεχομένως οι θέσεις των γενικών διευθυντών να ανοίγουν και για υποψηφίους από τον ιδιωτικό τομέα. Δεν το κάνουμε αυτό και ένας από τους λόγους είναι ότι το σύστημα αυτό θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά σε πολύ συρρικνωμένες δομές της Δημόσιας Διοίκησης. Θα εφαρμοστεί στα καινούρια οργανογράμματα των υπουργείων, τα οποία κατά μέσο όρο συρρικνώνουν τις θέσεις προϊσταμένων, γενικών διευθυντών, διεθυντών και τμηματαρχών κατά 35%. Άρα θα έχουμε λιγότερους υποψηφίους για λιγότερες θέσεις και θέλουμε αυτές τις θέσεις, ειδικά τις θέσεις των γενικών διευθυντών να μπορούν να τις διεκδικήσουν μόνο οι καλύτεροι δημόσιοι υπάλληλοι. Έχοντας πάντα ένα φίλτρο εξωτερικής αξιολόγησης, το οποίο θα ενσωματώνει και βέλτιστες πρακτικές από τον ιδιωτικό τομέα.

Ερ: Με εγκύκλιό σας βάζετε τέλος στο καθεστώς των μετακινήσεων στο Δημόσιο, αποσπάσεις, μετατάξεις, που δεν γίνονταν πάντοτε με αξιοκρατικά και διαφανή κριτήρια. Πώς θα μετακινείται εφεξής κάθε υπάλληλος;

Απ: Καταρχάς, δεν βάζουμε ακόμη τέλος στο υφιστάμενο καθεστώς. Με εγκύκλιό μου ζήτησα από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες να μας ενημερώσουν για όλες τις ειδικές διατάξεις, οι οποίες διέπουν σήμερα το καθεστώς των μετατάξεων και των αποσπάσεων στη Δημόσια Διοίκηση. Το υφιστάμενο καθεστώς είναι αδιαφανές. Στηρίζεται συχνά σε μια προσωπική συναλλαγή, με την καλή έννοια, του υπαλλήλου με τον φορέα προέλευσης και τον φορέα υποδοχής.

Φιλοδοξούμε σ΄έναν χρόνο από τώρα, μέσα στο 2015, να έχουμε δημιουργήσει μια πραγματική αγορά εργασίας για το Δημόσιο, όπου οι κενές θέσεις να προκηρύσσονται με απόλυτη διαφάνεια, με ενιαία διαδικασία, χωρίς πολλές και χαριστικές διατάξεις και οι δημόσιοι υπάλληλοι που ενδιαφέρονται να τις διεκδικήσουν να μπορούν να τις διεκδικούν επί ίσοις όροις με όλους τους άλλους. Αυτό συμβαίνει σε έναν βαθμό με το υφιστάμενο σύστημα. Σκοπός μας είναι να χαρτογραφήσουμε όλο το εύρος των ειδικών διατάξεων, κατά την εκτίμησή μου θα καταργήσουμε πάρα πολλές από αυτές για να πάμε επιτέλους σε μια ενιαία αγορά εργασίας για τις μετακινήσεις στο Δημόσιο, αποσυνδεδεμένη αυτή η διαδικασία από το φόβο των απολύσεων. Διότι η κινητικότητα την οποία φανταζόμαστε στο Δημόσιο δεν είναι τιμωρητική, είναι μια κινητικότητα, η οποία θα επιβραβεύει τη διάθεση των υπαλλήλων να μετακινηθούν από τη μία υπηρεσία στην άλλη και δεν θα είναι αποτέλεσμα μιας διαδικασίας, η οποία ενδεχομένως στην κατάληξή της θα έχει και την απομάκρυνση από το Δημόσιο.  

Ερ: Στελέχη του ΠΑΣΟΚ, ακόμα και υπουργοί, εταίροι σας στην κυβέρνηση, θέτουν ζήτημα κατάργησης της διαθεσιμότητας. Πώς το αντιμετωπίζετε;

Απ: Η διαθεσιμότητα, όπως την ξέρουμε, τελειώνει στο τέλος του 2014, όπως τελειώνουν και οι ποσοτικοί στόχοι των απολύσεων. Αυτό το έχουμε ξεκαθαρίσει με απόλυτη σαφήνεια και αποτελεί και συμφωνία την οποία μπόρεσα εγώ προσωπικά να διαπραγματευτώ με την τρόικα. Η διαθεσιμότητα ήδη έχει ολοκληρωθεί, 25.000 υπάλληλοι πέρασαν μέσα από αυτή τη διαδικασία, αρκετοί έχουν επανατοποθετηθεί, κάποιοι βρίσκονται σε φάση διεκδίκησης μιας θέσης στο Δημόσιο και κάποιοι από αυτούς που είναι σε διαθεσιμότητα θα απομακρυνθούν. Αυτό, όμως, το κεφάλαιο κλείνει το 2014, δεν έχουμε ποσοτικούς στόχους απολύσεων για το 2015. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί μας επιτρέπει να εστιαστούμε σε ουσιαστικές και ποιοτικές μεταρρυθμίσεις, όπως είναι το καινούριο σύστημα επιλογής προϊσταμένων για να επιβραβευτούν πραγματικά οι άριστοι στο Δημόσιο, για να είναι οι καινούριοι γενικοί διευθυντές και τμηματάρχες οι φορείς μιας νέας κουλτούρας για το Δημόσιο, να μπορούν να είναι αυτοί που θα υλοποιήσουν σημαντικές μεταρρυθμίσεις, τις οποίες ετοιμάζουμε για την ελληνική Δημόσια Διοίκηση.  

Ερ: Είστε αυτός που λέμε ότι «τραβάει το κάρο», ας μου επιτραπεί η έκφραση, στις αλλαγές στο Δημόσιο. Αισθάνεστε ότι είστε ο μοναδικός υπουργός, που προωθεί τις μεταρρυθμίσεις, ενώ υπάρχει μία κόπωση σε άλλα υπουργεία;

Απ: Εγώ υλοποιώ κεντρικές, κυβερνητικές αποφάσεις. Επειδή προΐσταμαι ενός οριζόντιου υπουργείου, πρέπει να συνεργάζομαι με όλους τους άλλους του υπουργούς για να μπορούμε συνολικά να υλοποιούμε τους στόχους, τους οποίους έχει συμφωνήσει η κυβέρνηση. Ο υπουργός δεν έχει ατομική ατζέντα, μπορεί να έχει άποψη, αλλά όχι ατομική ατζέντα, και δεν μπορεί η κυβέρνηση να χωρίζεται στους σκληρούς μνημονιακούς και στους φιλολαϊκούς. Ή στους μεταρρυθμιστές και σε αυτούς που είναι εμπόδιο σε μεταρρυθμίσεις. Δεν μπορεί να γίνεται αυτό και σας διαβεβαιώνω ότι δεν θα γίνει. Η κυβέρνηση είναι προσηλωμένη στον δρόμο των μεταρρυθμίσεων, πιστεύω ότι πολιτικά για την κυβέρνηση είναι ο μόνος δρόμος διαφοροποίησης από τις σειρήνες του λαϊκισμού, των οποίων η ένταση μεγαλώνει από διάφορες πλευρές του πολιτικού φάσματος και δεν έχω καμία αμφιβολία ότι οι στόχοι, τους οποίους έχει θέσει η κυβέρνηση, θα υλοποιηθούν εντός των συμφωνημένων χρονοδιαγραμμάτων.  

Ερ: Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η κυβέρνηση εξετάζει την αλλαγή -και μάλιστα ως το τέλος του έτους- του ενιαίου μισθολογίου. Κάποιοι μιλούν για μισθολόγιο δύο ταχυτήτων κ.λπ.

Απ: Είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για αλλαγές στο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων και είναι πολύ νωρίς γιατί έχουμε αναλάβει με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους να κάνουμε μια λεπτομερή άσκηση με διάφορα εναλλακτικά σενάρια για το πώς ενδεχομένως το μισθολόγιο μπορεί να συνδεθεί π.χ με το καινούριο σύστημα αξιολόγησης, το οποίο ετοιμάζουμε, και θα ισχύσει από το 2015 και αν υπάρχει κάποια δυνατότητα σύνδεσης πρόσθετων μισθολογικών παροχών με την απόδοση των υπαλλήλων. Όλα αυτά τα σενάρια είναι υπό εξέταση, όπως υπό εξέταση είναι και σενάρια διόρθωσης στρεβλώσεων που και σήμερα ακόμη υπάρχουν στο ενιαίο μισθολόγιο και οι οποίες διορθώσεις θα πρέπει να αποτελούν το σημείο αφετηρίας για να πάμε στο επόμενο στάδιο. Άρα, είναι νωρίς να μιλήσουμε γι αυτό. Βρισκόμαστε σε ένα στάδιο συστηματικής προεργασίας και ανάλυσης των δεδομένων που νομίζω ότι πρώτη φορά γίνεται με τόσο μεγάλη μεθοδικότητα, ώστε να έχουμε καταρχάς μια πλήρη χαρτογράφηση του τι συμβαίνει και όταν θα είμαστε έτοιμοι, θα μπορούμε να μιλήσουμε πιο συγκεκριμένα.