Τα τέλεια μοντέλα του Photoshop δεν θα τα ξαναδούμε

Η  φωτογραφία της Δέσποινας Βανδή από εκείνο το θρυλικό εξώφυλλο του «Nitro» το 2007, με το πριν και το μετά του θαύματος του ρετούς, αναδύθηκε πριν από λίγες ημέρες στον αφρό της επικαιρότητας κάνοντας, δυστυχώς για την ίδια, τον γύρο των ξένων sites ως παράδειγμα προς αποφυγήν. Η ψήφιση ενός νέου νόμου στη Γαλλία που προβλέπει την αναγραφή της φράσης «επεξεργασμένη φωτογραφία» σε κάθε διαφήμιση με ρετουσαρισμένα σώματα και η απόφαση του φωτογραφικού πρακτορείου Getty, ενός από τα μεγαλύτερα στον κόσμο, να πάψει να δημοσιεύει από την 1η Οκτωβρίου φωτογραφίες με σώματα φτιαγμένα από το πινέλο του γραφίστα, είναι ενδεικτικά του τέλους της «κόψε μπούτι-ράψε στήθος» ψηφιακής εποχής. Πλέον στο celebrity οικοσύστημα κάθε σταρ θα μπορεί να καταβροχθίζει ανενόχλητος τρεις μερίδες παστίτσιο και αυτό να βγαίνει στο κοινό, αφού το μότο της νέας εποχής είναι η ρεαλιστική απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος - κατά το δημώδες «τα πάχη μου τα κάλλη μου». Φυσικά υπάρχει πάντα η λύση του πλαστικού χειρουργού, σαφώς πιο ρεαλιστική από εκείνη του γραφίστα-χασάπη που το θαύμα του περιορίζεται στο χαρτί και δυστυχώς όχι live. Διότι η εικόνα ενός σταρ στο εξώφυλλο με εκείνη του ίδιου στην πραγματικότητα θυμίζει ενίοτε Δρ Τζέκιλ και Mr Χάιντ, κάτι που βίωσε τον περασμένο Απρίλιο η celebrity από το πουθενά Κιμ Καρντάσιαν όταν τα αρετουσάριστα γεμάτα κυτταρίτιδα οπίσθιά της κυκλοφόρησαν στο Διαδίκτυο. 

Σ’ έχω δει, κάπου-κάπου σε ξέρω

Οι διακοπές στο Μεξικό βγήκαν ξινές στη διάσημη τηλεπερσόνα που έχτισε μια καριέρα ολόκληρη πάνω στον όχι και τόσο «στέρεο» πισινό της, αφού όπως αποκάλυψαν οι στυγνοί παπαράτσι έφερε περισσότερο σε (τεράστια) φόρμα με ξεχειλωμένο ζελέ που είχε φάει σκάγια από καλάσνικοφ. Η τρομαχτική αποκάλυψη τής κόστισε εν μια νυκτί 100.000 followers στο Instagram που έπαψαν να την ακολουθούν, μια που ένιωσαν προδομένοι από το ψέμα της τελειότητας (της ποιας;;;) της αγαπημένης τους σταρ. Η ίδια φυσικά δεν κάθισε με σταυρωμένα χέρια και πέρασε στην αντεπίθεση, κάτι που στον δικό της κόσμο μεταφράζεται σε ανελέητο βομβαρδισμό από νέες σέξι σέλφι και αποκαλυπτικές φωτογραφίες. Στο επεισόδιο μάλιστα του ριάλιτι «Keeping up with the Kardashians» που θα προβληθεί σήμερα, όπως ήδη μας ενημέρωσε το teaser του καναλιού Ε!, θα δούμε την πρώτη αντίδραση της Κιμ στη θέα των γυμνών της γλουτών μετά τη δημοσιοποίηση των παπαρατσικών λήψεων. Αραχτή στην ξαπλώστρα και φορώντας ένα ροζ μπικίνι, η τηλεστάρ φαίνεται να τρομάζει και εκείνη στο θέαμα, αναφωνώντας «Θεέ μου, δεν είμαι εγώ αυτή!». Χμ, Κιμ, σου έχουμε νέα. Βασικά αυτή είσαι στην πραγματική ζωή χωρίς τις έξωθεν παρεμβάσεις - βλέπε Photoshop. Μόνο που όπως πολλές celebrities εθισμένες στο ρετούς, έχεις κι εσύ πιστέψει ότι η πραγματική σου εικόνα είναι εκείνη των εξωφύλλων και όχι εκείνη του καθρέφτη σου, ότι το ψέμα είναι η αλήθεια σου και η αλήθεια το ψέμα των άλλων. Και όλα αυτά θα είχαν ελάχιστη αξία και θα αφορούσαν μόνο φιλοσοφικά ζητήματα περί ματαιοδοξίας, κενότητας και διχασμού περί του είναι και του φαίνεσθαι αν στο μεταξύ δεν έπεφταν θύματα της ίδιας πλάνης περί υπαρκτής τελειότητας και εκατομμύρια ανήλικα κορίτσια που θέλουν να μοιάσουν στα εξωφυλλικά πρότυπα, είτε κάνοντας τη μία πλαστική μετά την άλλη για να μοιάσουν στη σταρ της αρεσκείας τους, είτε τρώγοντας ένα φύλλο μαρούλι την εβδομάδα για να γίνουν σαν το μοντέλο που βγάζει εκατομμύρια επειδή είναι skinny με πλούσιο ντεκολτέ. Και καθώς το φαινόμενο των ανορεξικών-βουλιμικών κοριτσιών παίρνει πλέον όλο και πιο μεγάλες διαστάσεις, ήρθε ο νόμος να βάλει τα πράγματα σε μια τάξη. Και κάπως έτσι η φωτογραφία της Δέσποινας Βανδή που και η ίδια θα είχε καταχωνιάσει στην ντουλάπα με τους σκελετούς, εμφανίστηκε σαν φάντασμα από το παρελθόν για να κάνει μπουυυυ σε όσους επιμένουν να πιάνουν το πινέλο του Photoshop και να φτιάχνουν τις μούρες των σταρ, κάνοντάς τους αγνώριστους και από τη μάνα που τους γέννησε. Σύμφωνα, λοιπόν, με τον νέο νόμο που θεσπίστηκε στη Γαλλία και είναι σε ισχύ από τις αρχές Οκτωβρίου, σε κάθε φωτογράφηση ή διαφήμιση που περιέχει ψηφιακά επεξεργασμένα σώματα πρέπει να αναγράφεται η φράση «επεξεργασμένη φωτογραφία». Σε περίπτωση που τα περιοδικά δεν συμμορφωθούν με την υποχρέωση να αναγράφουν ότι έχουν ρετουσάρει σταρ ή μοντέλα στις εμπορικές φωτογραφήσεις τους, τότε θα πρέπει να πληρώσουν τσουχτερό πρόστιμο που ξεκινά από τα 37.000 ευρώ (ή 30% κρατήσεις από τα έσοδα της διαφήμισης). Η πρώην υπουργός Υγείας της Γαλλίας Μαριζόλ Τουρέν, αναφερόμενη στη λαίλαπα του Photoshop και την αλλοίωση της πραγματικότητας, δήλωσε σχετικά: «Το να εκθέτουμε τα νέα παιδιά σε μη ρεαλιστικά πρότυπα οδηγεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και μπορεί να επηρεάσει την υγεία ειδικά στο σημείο που συνδέεται με τη συμπεριφορά». 

Η τάση εξαπλώνεται

Ο συγκεκριμένος νόμος για το Photoshop, που θυμίζει εκείνον της υποχρεωτικής αναγραφής στο πακέτο τσιγάρων των βλαβερών συνεπειών του καπνίσματος, έρχεται να προστεθεί σε εκείνον του φετινού Μαΐου, σύμφωνα με τον οποίο τα μοντέλα θα πρέπει να κάνουν τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις και να παίρνουν χαρτί γιατρού που θα βεβαιώνει ότι έχουν την κατάλληλη μάζα σώματος ώστε να θεωρούνται υγιείς για τη συμμετοχή τους σε φωτογραφήσεις, επιδείξεις κ.τ.λ. Κάτι που δεν είναι διόλου τυχαίο με το φαινόμενο της σχεδόν απάνθρωπης πίεσης που βιώνουν τα μοντέλα να είναι σχεδόν αποστεωμένα για να περνούν επιτυχώς τα κάστινγκ, με τις καταγγελίες εναντίον γνωστών οίκων μόδας να πέφτουν βροχή. Αν και τα τελευταία χρόνια η χρήση του Photoshop έχει περιοριστεί και η απόσταση από το πριν στο μετά δεν είναι δα και χιλιομετρική, τα προβλήματα διατροφικών διαταραχών στα ανήλικα κορίτσια παραμένουν, δείχνοντας ότι με ή χωρίς ρετούς, τα λανθασμένα πρότυπα ομορφιάς έχουν μολύνει εγκεφάλους, κάνοντας μια κοπέλα με 1,75 ύψος και 55 κιλά να θεωρεί τον εαυτό της θηλυκό Οβελίξ. Σύμφωνα με τα στοιχεία του National Association of Anorexia Nervosa and Associated Disorders στην Αμερική (Εθνικός Οργανισμός Ανορεξίας και Συγγενών Διαταραχών), το 47% των κοριτσιών μεταξύ 10 και 18 ετών νιώθει πίεση από τα περιοδικά ως προς το να χάσει βάρος, ενώ το 69% των ίδιων ηλικιών έχει τη δική του αντίληψη στο τι σημαίνει «τέλειο σώμα», το οποίο φυσικά καθορίζεται από τα μοντέλα. Τα ποσοστά δεν είναι αστεία και καθώς ο ιός του Photoshop έχει επιδημικές διαστάσεις στα social media, όπου κάθε πικραμένος/η γίνεται ο σταρ της διαδικτυακής γειτονιάς, με τα likes να δίνουν ψηφιακή υπόσταση στους «πουθενάδες» και στους σταρ του τίποτα, βγήκαν στη φόρα και οι βασανισμένες ψυχές που, συγκρίνοντας τη τελειότητα της ψηφιακής πραγματικότητας με την ατελή εικόνα που δείχνει ο δικός τους καθρέφτης, υποβάλλουν τον εαυτό τους σε εξαντλητικές δίαιτες για να μοιάσουν σε κάτι που ουσιαστικά δεν υπάρχει. Και εφόσον κανείς (ακόμα) δεν μπορεί να χαλιναγωγήσει το χάος του διαδικτυακού ρετούς με την πληθώρα των εφαρμογών του photoshop να είναι στη διάθεση ακόμα και του παππού με το φανελάκι, πρώτο το φωτογραφικό πρακτορείο Getty, ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο, έσπευσε να σηκώσει την παντιέρα ενάντια στο Photoshop ανοίγοντας την πύλη μιας νέας εποχής. Το αμερικανικό πρακτορείο από 1ης Οκτωβρίου παύει να δημοσιεύει φωτογραφίες με ψηφιακά ρετουσαρισμένα σώματα και κάθε φωτογράφος που συνεργάζεται με το Getty (ή με το ιδίων συμφερόντων iStock) θα πρέπει να υπογράψει συμβόλαιο που να εγγυάται ότι οι φωτογραφίες των μοντέλων δεν είναι ρετουσαρισμένες. Μόνο αλλαγές στο χρώμα και το φως θα γίνονται αποδεκτές, ενώ οτιδήποτε αλλάζει το σχήμα του σώματος θα απαγορεύεται. Η νέα αυτή τακτική του Getty έγινε φυσικά μεγάλο θέμα σε μεγάλα ειδησεογραφικά media, με τον «Guardian» να επισημαίνει ότι ήδη από το καλοκαίρι το αμερικανικό πρακτορείο ανανέωσε τον κατάλογο δειγμάτων, όπου πλέον απεικονίζονται περισσότερα πρόσωπα -και διαφορετικά-, αφού μέχρι πρότινος στις φωτογραφίες απεικονίζονταν πάντα λευκά πρόσωπα, δίνοντας μια παραμορφωμένη εικόνα της σύγχρονης κοινωνίας. Η ρεαλιστική απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος, ιδιαίτερα του θηλυκού, αφού αυτό είναι που κυρίως υποβάλλεται σε υπερβολικές επεξεργασίες, είναι η τάση της νέας εποχής, που πλέον γίνεται όλο και πιο επιτακτική. Και εδώ προκύπτει το ερώτημα: Θα βλέπουμε στο εξής τις σταρ με προγούλια, ρυτίδες και μπιροκοιλιές; Τα μοντέλα θα τρώνε πίτσες πριν ποζάρουν; Η Καινούργιου θα βγάλει τις τρέσες; Ειδικά για το τελευταίο, ούτε συζήτηση. 



Από Δευτέρα δίαιτα - στο Photoshop 

Οι θαυματουργές ιδιότητες της ψηφιακής επεξεργασίας στις φωτογραφίες όσο και αν προσκυνήθηκαν στον ναό του lifestyle από το σελεμπριτοποίμνιο, άλλο τόσο τέθηκαν εν αμφιβόλω όχι μόνο από το κοινό αλλά και από τους ίδιους τους εξωφυλλικούς σταρ. Οι παπαρατσικές φωτογραφίες από τη μία που αιχμαλώτιζαν τους σταρ σε φάση «έχω να αλλάξω σώβρακο από… χμ, δεν θυμάμαι» και από την άλλη η δικτατορία της τελειότητας που έφερε στα πρόθυρα νευρικού κλονισμού καλλιτέχνες που έσκιζαν τα ιμάτιά τους για τη σπουδαιότητα της τέχνης τους και ουχί της σάρκας τους -και ας αναγκάζονταν να κυκλοφορούν σαν την Πάμελα Αντερσον στα ντουζένια της- άρχισαν σιγά-σιγά να προκαλούν αντιδράσεις από τους ίδιους τους φωτογραφιζόμενους που αρνούνταν να είναι εσαεί δέσμιοι μιας fake εικόνας. Είμαι καλός ηθοποιός; Είμαι σούπερ τραγουδίστρια; Φέρνω εκατομμύρια στα στούντιο, στις εταιρείες κ.τ.λ.; Ε, άι σιχτίρ τότε. Και κάπως έτσι άρχισαν οι αντιδράσεις - παίζεται βέβαια αν όλο αυτό εμπεριέχει και το μάρκετινγκ από την ανάποδη, του τύπου «ταυτίζομαι με σένα, απλέ οπαδέ, που δεν έχεις ούτε τα εκατομμύρια, ούτε τους αυλικούς μου, αλλά κι εγώ σαν κι εσένα ήμουν, με σπυριά και άβυζη, αλλά βλέπεις το αμερικάνικο όνειρο και μπλα μπλα μπλα». Μια υπέροχη politically correct στρατηγική ώστε να βλέπουμε την Κέιτ Γουίνσλετ να επιβάλλει ρήτρα μη επεξεργασίας στο συμβόλαιό της με τη L’Oreal αφού είδε κι έπαθε με την αγνώριστη εικόνα της στα εξώφυλλα, την Κίρα Νάιτλι να φωτογραφίζεται στον φακό του Πατρίκ Ντεμαρσελιέ με το ανύπαρκτο στήθος της γυμνό ως αντίδραση στις αφίσες που αναρτήθηκαν στην αμερικανική επικράτεια με την ίδια με στήθος πορνοστάρ για τις ανάγκες της ταινίας «King Arthur», ή την Μπιγιονσέ, αφού την έβγαζαν πιο λευκή και από κρίνο, να επιβάλλει στην H&M να βγάλει την καμπάνια με την ίδια πρωταγωνίστρια χωρίς ρετούς. Είναι, όμως, όλες αυτές τόσο ακομπλεξάριστες; Φυσικά όχι, στο Χόλιγουντ είναι, εκατομμύρια παίζονται και ένας στρατός από παρατρεχάμενους τρώει και πίνει χάρη στην εικόνα τους. Και όσο κι αν δικαίως κόπτεται για την αλλοίωση του χρώματός της η Μπιγιονσέ, δεν μας είπε πώς γίνεται να λυγίζουν οι κολόνες στις φωτογραφίες που ανεβάζει η ίδια στο Instagram στα σημεία που συμπίπτουν με το εύρος των μηρών της κ.λπ. Εκτός αν το θέμα είναι πόσο Photoshop επιτρέπεται, πότε και πού, και κυρίως σε ποια φάση της καριέρας μου. Για ανθρώπους που η εικόνα είναι η μισή καριέρα τους, ως είθισται στην ποπ σκηνή ή στη mainstream δημοφιλία, λίγο δύσκολο να αποχωριστούν το παραβάν που χωρίζει τον άνθρωπο από πίσω και τον σταρ από μπροστά. Ως εκ τούτου, η επωδός «η γυμνή μου αλήθεια» ως τίτλος στα περιοδικά εντάσσεται στην κατηγορία «τάχα μου» ή «έτσι είμαι στο περίπου» ή, σε απλά ελληνικά, «άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε». Απλά οι περισσότεροι εξανίστανται στο υπερβολικό ρετούς που τους υποβάλλει στην κατηγορία του κραξίματος, αφού κάνει μπαμ η επεξεργασία με κίνδυνο να χάσουν τον λαό τους, αλλά δεν θα ήθελαν με κανέναν λόγο να βγάλουν στο κλαρί το λίπος-σαμπρέλα γύρω από την κοιλιά τους. Κάτι που ούτως ή άλλως θα επέβαλαν και τα ίδια τα περιοδικά, που δουλειά τους είναι να πουλάνε το όνειρο, την πραγματικότητα όπως θα θέλαμε να είναι και όχι όπως πραγματικά είναι. 

Οι γυναίκες της διπλανής πόρτας

Αυτό άλλωστε είναι που χωρίζει τον σταρ από τον άνθρωπο της διπλανής πόρτας, η ψευδαίσθηση. Κι αν εκεί στα ξένα οι σειρήνες ουρλιάζουν για τον περιορισμό του Photoshop στα έντυπα υπό τον φόβο του γιαουρτώματος και υπό την πίεση των διατροφικών διαταραχών, στην Ελλαδίτσα μας, σε αυτό το στρουμφοχωριό της αμετροέπειας από το τίποτα, εδώ όπου κάθε πουθενάς θέλει να πλασάρεται ως Αϊνστάιν με τρέσες και μπότοξ στα αυτιά, εδώ, λοιπόν, το σταριλίκι εκτός από fake είναι και κουφό. Η κοπτοραπτική στα ημιφωτισμένα γραφεία των περιοδικών, εκεί όπου κάθε φωτοσοπάς σιχτιρίζει δίνοντας έωλες υποσχέσεις στον εαυτό του λέγοντας «κάποτε θα σας τα βγάλω στη φόρα να κονομήσω κι εγώ στην πλάτη σας», συνεχίζει ακάθεκτη. Οσο κι αν ξεμπροστιάζονται εγχώριες σταρούμπες από περιοδικά, τα οποία από μένος αποφασίζουν να δημοσιεύσουν αρετουσάριστες φωτογραφίες των παπαράτσι, όσο και αν ανενδοίαστα ποζάρουν τάχα μου χωρίς ρετούς με αντίστοιχο πηχυαίο τίτλο, όσο και αν ερασιτεχνικά μαζί με το λίπος εξαφανίζεται και ο αφαλός τους, παραμένει γεγονός ότι το photoshop χτίζει καριέρες και μία ατυχής μη ελεγχόμενη λήψη από φωτογράφο που καραδοκεί αντιμετωπίζεται επίσης ως αποτέλεσμα ρετούς λόγω εμπάθειας. Και για του λόγου το αληθές παραπέμπουν στις προσωπικές τους φωτογραφίες στα social media όπου υποτίθεται φωτογραφίζονται οι ίδιοι μόνοι τους χωρίς τους επαγγελματίες κομάντος της ομορφιάς. Και εκεί φυσικά όλα είναι τέλεια. Ή περίπου, αφού για κακή τους τύχη όσο η βούρτσα του Photoshop κάνει καμπύλες στη μέση διασημοτήτων που από φάλαινες μεταμφιέζονται σε Τουίγκι, εμφανίζεται το φάντασμα του Κουταλιανού που λυγίζει τα σίδερα στις κολόνες. Και αυτό επίσης βγαίνει στο κοινό που κάνει ακριβώς το ίδιο στα δικά του social media. Με τούτα και με εκείνα, τουλάχιστον στην Ελλάδα η δίαιτα του Photoshop θα έχει την ίδια μοίρα με τις υπόλοιπες. Από Δευτέρα.