Στα τυφλά οι Ελληνίδες για τον καρκίνο του μαστού

Από έλλειμμα ενημέρωσης πάσχουν οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού. Μία στις δύο Ελληνίδες με τη νόσο αγνοούν βασικές παραμέτρους που αφορούν τον καρκίνο του μαστού όπως τον τύπο της ασθένειας,   που καθορίζει μεταξύ άλλων και το αναγκαίο «οπλοστάσιο» για τη θεραπεία της.  

Πρόκειται για σημαντικό  εύρημα έρευνας που εκπονεί το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΥ) σε συνεργασία με το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών με θέμα τις παραμέτρους της «μάστιγας» των γυναικών στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο, όπως θεωρείται πλέον ο καρκίνος του μαστού. Ο καρκίνος μαστού αποτελεί παγκοσμίως  την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο. Στην Ελλάδα περίπου 1.900 γυναίκες χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους από τη νόσο και 4.700 νέα περιστατικά καταγράφονται ετησίως.

Η έρευνα είναι σε εξέλιξη και έχει δώσει πρώτα αποτελέσματα σε 198 γυναίκες με πρώιμο καρκίνο μαστού, ηλικίας 26 έως 78 ετών, από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο και την Πάτρα. Στόχος της είναι η αξιολόγηση του επίπεδου γνώσης των ασθενών με διαγνωσμένο καρκίνο μαστού για τον παράγοντα HER2, η καταγραφή της πορείας των ασθενών μέσα στο σύστημα υγείας από τη στιγμή του εντοπισμού του όγκου μέχρι την πρόσβαση στον εξειδικευμένο ιατρό και η καταγραφή του βαθμού ενημέρωσης των ασθενών.

«Η έρευνα καταγράφει σημαντικά κενά πληροφόρησης των Ελληνίδων ασθενών με καρκίνο μαστού σχετικά με παραμέτρους της νόσου, όπως ο τύπος της ασθένειας και η εξειδικευμένη βιολογική θεραπεία της. Σε ό,τι αφορά,  λόγου χάρη,  τη μορφή της νόσου για την οποία ευθύνεται ο παράγοντας ΗΕR2 (πρόκειται για έναν υποδοχέα του ανθρώπινου επιδερμικού αυξητικού παράγοντα τύπου 2) είναι σημαντικό η εξέταση HER2 να πραγματοποιείται πάντα τη στιγμή της διάγνωσης, καθώς προσδιορίζει σε σημαντικό βαθμό την κατάλληλη θεραπευτική επιλογή. Περίπου 30% των γυναικών με καρκίνο μαστού έχουν HER2 θετική νόσο και η συγκεκριμένη διάγνωση επηρεάζει το κλινικό αποτέλεσμα, καθότι υπάρχουν πλέον διαθέσιμες βιολογικές θεραπείες που στοχεύουν αποκλειστικά το HER2-θετικό καρκίνο μαστού και παρέχουν αποδεδειγμένο όφελος επιβίωσης» ανέφερε ο κ. Χρίστος Παπαδημητρίου, παθολόγος – ογκολόγος, αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνέντευξη τύπου που διοργάνωσε ο Πανελλήνιος Σύλλογος Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «ΆΛΜΑ ΖΩΗΣ», με αφορμή τον Οκτώβριο, Μήνα ενημέρωσης για τον Καρκίνο του Μαστού. Η εξέταση για τον εντοπισμό ασθενών με πρώιμο καρκίνο μαστού που θα ωφεληθούν από εξατομικευμένη βιολογική θεραπεία είναι αναγκαία και από κλινικής / ιατρικής πλευράς και από οικονομικής πλευράς.  «Προσδιορίζοντας με ακρίβεια τις γυναίκες  που θα μπορούν να υποβληθούν σε  εξατομικευμένες θεραπείες  υποστηρίζεται και ο εξορθολογισμός των δαπανών του Συστήματος Υγείας. Έτσι, δεν δαπανώνται άσκοπα χρήματα σε περιπτώσεις που δεν μεγιστοποιείται το όφελος, ενώ ταυτόχρονα καθίστανται προσβάσιμες οι θεραπείες και ωφελούνται κλινικά οι κατάλληλοι υποψήφιοι αποδέκτες» ανέφερε ο ειδικός. Τόνισε  επίσης ότι δε συγχωρείται περιθώριο παραλήψεων ή ποιοτικών εκπτώσεων στην πραγματοποίηση της εξέτασης. Η υποβολή στην εξέταση – είπε – έστω και του 99% των ασθενών δεν είναι αποδεκτή, καθώς κάθε μια ασθενής μετράει.  
Σύμφωνα με τη Δρα. Ελίζα Φερεκύδου, «παρά την επιβεβαιωμένη σπουδαιότητα του συστηματικού και ποιοτικά ορθού ελέγχου για τον παράγοντα HER2, τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι οι ασθενείς στην Ελλάδα δεν γνωρίζουν τον HER2 και δεν αναγνωρίζουν τη σημασία του στην επιλογή της καταλληλότερης θεραπείας για εκείνες. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις μία στις τέσσερις θυμάται τον παράγοντα ως στοιχείο της βιοψίας της και μόνο έπειτα από διευκρίνιση».

Εκπροσωπώντας την πλευρά των ασθενών, η συντονίστρια της συζήτησης, κυρία  Σπυριδούλα Καρβέλη, Ψυχολόγος Υγείας Msc-Ψυχοθεραπεύτρια, Υπεύθυνη Προγραμμάτων του Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής», επεσήμανε ότι «θα πρέπει η εξέταση για τον HER2 να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ελέγχου των γυναικών που πάσχουν από καρκίνο μαστού. Στην Ελλάδα σήμερα οι ασθενείς με καρκίνο μαστού δεν αναγνωρίζουν τη σημασία του έγκαιρου και έγκυρου ελέγχου για τον HER2. Αυτό πρέπει να αλλάξει: οι ασθενείς θα πρέπει οι ίδιες να ζητούν να εξετάζονται για HER2 – και κυρίως να ζητούν να εξετάζονται σωστά. Το «Άλμα Ζωής» εργάζεται συστηματικά προς αυτήν την κατεύθυνση ενημερώνοντας όσο περισσότερες γυναίκες είναι δυνατόν».

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου της νόσου

Πιθανοί παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση του  καρκίνου του μαστού είναι οι εξής:

*Η ηλικία, καθώς  η πλειονότητα των περιστατικών  διαγιγνώσκονται σε γυναίκες  ηλικίας άνω των 50 ετών.

* Το οικογενειακό  ή προσωπικό ιστορικό καρκίνου  μαστού

*το ιστορικό καλοήθων νοσημάτων του μαστού

* η πρώτη εγκυμοσύνη  σε μεγάλη ηλικία

* η μακροχρόνια  έκθεση σε ορμόνες, για παράδειγμα  λόγω καθυστερημένης εμμηνόπαυσης  ή χρήσης θεραπείας ορμονικής  υποκατάστασης μετά την εμμηνόπαυση.  

«Ενοχοποιούνται», επίσης και παράγοντες που αφορούν στον τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας μετά την εμμηνόπαυση, της έλλειψης φυσικής δραστηριότητας, της αυξημένης κατανάλωσης αλκοόλ και της κατανάλωσης μιας πλούσιας σε λιπαρά διατροφής.

Ο καρκίνος μαστού πρώιμου  σταδίου ενδέχεται να μη συνοδεύεται από συμπτώματα. Τα συμπτώματα της νόσου, ωστόσο, περιλαμβάνουν:

* Μία σκληρή μάζα  που αναπτύσσεται στο μαστό  ή τη μασχάλη, η οποία συνήθως  είναι ανώδυνη και εμφανίζεται  μόνο στη μία πλευρά

* Μεταβολή στο  μέγεθος ή το σχήμα του μαστού

*Αλλαγές στο δέρμα,  όπως εμφάνιση κοιλοτήτων, πτυχών  ή ερυθρότητας

* Αλλαγές στη θηλή, όπως ασυνήθιστες εκκρίσεις ή  εμφάνιση εξανθήματος γύρω από  την περιοχή της θηλής.