Σε έξι μήνες το πρώτο τεχνητό χάμπουργκερ!

 Αυξάνονται σιγά-σιγά οι επιλογές των φανατικών οπαδών των χάμπουργκερ, αν και θα πρέπει να είναι πολύ πλούσιοι - στην αρχή τουλάχιστον. Τεχνητό κρέας, που έχει δημιουργηθεί σε εργαστήριο, χωρίς να χρειαστεί να έχει σφαχτεί προηγουμένως κανένα ζώο, αναμένεται να είναι έτοιμο για κατανάλωση μέσα στο επόμενο εξάμηνο, σύμφωνα με τους Ολλανδούς επιστήμονες που ασχολούνται με το θέμα.

 Το πρώτο τεχνητό «μπέργκερ» θα κοστίζει γύρω στα 230.000 ευρώ. Οι ερευνητές του πανεπιστημίου του Μάαστριχτ, με επικεφαλής τον καθηγητή Μαρκ Ποστ, χρησιμοποιούν χιλιάδες βλαστικά κύτταρα ζώων για να δημιουργήσουν ολόκληρα κομμάτια τεχνητού (εργαστηριακού) κρέατος, που θα μπορούσε και ονομαστεί «κρέας του σωλήνα», κατ' αναλογία με τα «παιδιά του σωλήνα».

Τα βλαστοκύτταρα των ζωικών κυττάρων πολλαπλασιάζονται σε ελεγχόμενες συνθήκες στο εργαστήριο και παράγουν τμήματα μυϊκού ιστού, τον οποίο μετά μπορεί να μεταχειριστεί κανείς σαν κομμάτι κρέατος που προέρχεται από κανονικό ζώο.

Σε πρώτη φάση, σύμφωνα με το «New Scientist» και τη βρετανική «Τέλεγκραφ», οι ερευνητές έχουν προχωρήσει τους πειραματισμούς τους με κύτταρα χοίρων και σε ένα εξάμηνο πιστεύουν ότι θα έχουν έτοιμο το πρώτο «χοιρινό του σωλήνα». Σε ένα χρόνο, αναμένεται να έχει γίνει το ίδιο με μοσχαρίσιο κρέας, ενώ θα ακολουθήσουν πειράματα με άλλου τύπου κρέας (κύτταρα από αρνί, κοτόπουλο κ.α.).

Η προοπτική ενός τέτοιου κρέατος δημιουργεί σωρεία διλημμάτων και προκλήσεων σε όλο το φάσμα της οικονομίας και της κοινωνίας. Από την μία, ο αυξανόμενος παγκόσμιος πληθυσμός πασχίζει να βρει τα αναγκαία τρόφιμα για τη συντήρησή του, ενώ επίσης αυξάνεται διεθνώς η αντίδραση όσων (ζωόφιλων, φυτοφάγων κ.α.) που αντιδρούν στις μαζικές σφαγές των ζώων της κτηνοτροφίας και στις «βιομηχανικές» συνθήκες διαβίωσής τους μέχρι να καταλήξουν στο σφαγείο. Από την άλλη, ανακύπτουν πάμπολλα θέματα, όπως αν το εργαστηριακό κρέας θα είναι ασφαλές για την υγεία και το περιβάλλον, ποιες επιπτώσεις θα έχει η τυχόν παραγωγή του σε ευρεία κλίμακα σε μια σωρεία οικονομικών φορέων (κτηνοτρόφους, κρεοπώλες, έμπορους κλπ.), ενώ παραμένει άγνωστο πόσοι καταναλωτές θα θέλουν τελικά να φάνε το «κρέας του σωλήνα», αν όντως κάποτε τους προσφερθεί στο πιάτο.

Ο καθηγητής Ποστ διευκρίνισε ότι ακόμα η τεχνική δεν είναι ώριμη για μαζική παραγωγή, όμως εκτίμησε ότι, όταν διασφαλιστεί οριστικά πως το εργαστηριακό κρέας είναι αρκούντως νόστιμο και ασφαλές για κατανάλωση από τους ανθρώπους, τότε οι σχετικές γραμμές παραγωγής νέων μονάδων κρέατος θα μπορούσαν να στηθούν γρήγορα και φθηνά. Προς το παρόν, οι λωρίδες του παραγόμενου εργαστηριακού κρέατος έχουν μήκος δυόμιση εκατοστών και πλάτος λιγότερο από ένα. Η όψη τους είναι μάλλον γκρι και μουλιασμένη, όμως οι ερευνητές ευελπιστούν ότι θα μπορέσουν τελικά να τους δώσουν όμοια όψη με αυτή του φυσικού κρέατος. Για να δημιουργηθεί (ή μάλλον για να καλλιεργηθεί) ο τεχνητός ιστός, τα χοιρινά βλαστικά κύτταρα τρέφονται με ορρό που έχει ληφθεί από έμβρυο αλόγου. Όταν ο ιστός μεγαλώνει, προσαρτάται σε «βέλκρο» και τεντώνεται για να μιμηθεί τον τρόπο που οι φυσικοί μύες των ζώων μεγαλώνουν, παρόλα αυτά ακόμα δεν έχει καταστεί δυνατό η εξωτερική εμφάνισή του να μοιάζει με πραγματικό χοιρινό κρέας.

Για να βελτιωθεί το χρώμα του και να γίνει πιο κόκκινο, οι επιστήμονες αναζητούν τρόπους να αυξήσουν την μυοσφαιρίνη, την πρωτεΐνη που μεταφέρει σίδηρο στους ιστούς και η οποία στο τεχνητό κρέας υπάρχει σε πολύ μικρές ποσότητες, αντίθετα με το φυσικό. Προς το παρόν, εξάλλου, είναι άγνωστη η γεύση του τεχνητού κρέατος, επειδή -λόγω αυστηρών περιορισμών- απαγορεύεται οποιοσδήποτε να καταναλώσει εργαστηριακό ιστό που έχει καλλιεργηθεί με διατροφικά υλικά από ζώα (όπως ο ορρός αλόγου εν προκειμένω). Επιστήμονες του πανεπιστημίου του Άμστερνταμ ελπίζουν να ξεπεράσουν τη δυσκολία, παράγοντας μια καθαρά συνθετική τροφή που θα παρέχει στα βλαστικά κύτταρα του κρέατος τα αναγκαία θρεπτικά υλικά.

   
Αν οι επιστήμονες τελικά καταφέρουν να δημιουργήσουν ένα εδώδιμο και αβλαβές προϊόν, δεν αποκλείεται η τεχνική να αξιοποιηθεί για να παραχθεί κρέας προερχόμενο από κύτταρα σπάνιων ή επαπειλούμενων ειδών (για παράδειγμα, σκεφτείτε, αν αντέχετε, ένα «πάντα-μπέργκερ!»). Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προβλέπει ότι η κατανάλωση κρέατος διεθνώς θα έχει διπλασιαστεί έως το 2050, ενώ το συνεχώς αυξανόμενο κόστος των ζωοτροφών είναι πιθανό να έχει αυξήσει την τιμή των προϊόντων κρέατος στο μεταξύ. Παρά τις ποικίλες επιφυλάξεις (αν όχι τις αντιδράσεις) για τις έρευνες του, ο καθηγητής Ποστ δηλώνει βέβαιος ότι το εργαστηριακό κρέας θα αποτελέσει την μοναδική ρεαλιστική λύση στο μέλλον και μάλιστα στο κοντινό. «Δεν βλέπω με ποιο τρόπο μπορούμε να βασιστούμε μόνο στην παλιά κτηνοτροφία κατά τις επόμενες δεκαετίες. Το «κρέας του σωλήνα» θα αποτελέσει την μόνη επιλογή που θα έχει απομείνει», όπως είπε.