Μάτι: Ράγισαν καρδιές στις εκδηλώσεις μνήμης - Απόντες οι «αρμόδιοι» του 2018

Ήταν όλοι εκεί... Όχι, δεν ήταν όλοι. Δεν ήταν 102 συμπολίτες μας, οι οποίοι βρήκαν τραγικό θάνατο στη μεγαλύτερη τραγωδία της σύγχρονης ιστορίας στην Αττική. Δεν ήταν εκεί οι πατεράδες που έσωσαν τα παιδιά τους. Οι ηλικιωμένοι που θυσιάστηκαν για τους νεώτερους. Τα παιδιά, που δεν μπόρεσαν, δεν ήξεραν τι να κάνουν. Δεν ήταν εκεί... Δεν ήταν όμως και κανείς από τους υπεύθυνους για τη διαχείριση της κρίσης του 2018. Της κρίσιμης εκείνης ώρας, που μία έγκαιρη, μία γρήγορη, μία σωστή απόφαση, μία προετοιμασμένη ενέργεια, ενδεχομένως να έσωζε δεκάδες ζωές. Δεν ήταν εκεί οι «πρώην», δηλαδή οι της κυβέρνησης, της Περιφέρειας, οι δήμαρχοι. Οι εκδηλώσεις μνήμης για τα 102 θύματα της τραγωδίας στο Μάτι, όπως καθιερώθηκε να την αποκαλούμε για τη συντομία του λόγου, πραγματοποιήθηκαν μέσα σε κλίμα συγκίνησης. Έναν χρόνο μετά, τα «γιατί» και τα «ποιος» δεν απαντήθηκαν από επίσημα χείλη.

Τα αναπάντητα ερωτήματα δεκάδες. Το μεγαλύτερο όμως ένα... «γιατί;». Πλήθος κόσμος έδωσε το «παρών» στην καλλιτεχνική εκδήλωση το βράδυ της Δευτέρας. Μία βουβή πορεία των κατοίκων την Τρίτη. Ένα καμμένο τοπίο, ζωές «φαντάσματα», οικογένειες δίχως παιδιά, σύζυγο, παππού, γιαγιά... Γιατί λοιπόν; Θα απαντήσει κάποιος; Ένας. Οποιοσδήποτε από τους «πρώην». Θα δώσει μία πειστική απάντηση; Θα αναλάβει κανείς την ευθύνη που του αναλογεί;

Η πορεία μνήμης για τα θύματα

Το πρωι είχε τελεστεί μνημόσυνο στη μνήμη των θυμάτων παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Στον τόπο, όπου ο πόνος είναι κυρίαρχος και το μούδιασμα είναι ακόμη φανερό, πραγματοποιήθηκε πορεία στη μνήμη των θυμάτων της πύρινης λαίλαπας.

Η πορεία κατευθύνθηκε στον Ναυτικό Ομιλο στο Μάτι όπου τελέστηκε τρισάγιο σε κλίμα οδύνης.

Στα καμμένα, στα σημεία όπου δεκάδες άνθρωποι εγκλωβίστηκαν και τελικά έχασαν τη ζωή τους, τελέστηκε η πορεία μνήμης για τους 102 νεκρούς. Οι εικόνες των απανθρακωμένων οχημάτων που δημιούργησε το δράμα, ήρθαν και πάλι στο νου όταν κάτοικοι πέρασαν από τα μέρη όπου η φωτιά έγραψε τον δικό της δραματικό επίλογο.

Από τη διαδρομή των κατοίκων δεν έλειψε η παραλία, το σημείο όπου μαζεύτηκαν δεκάδες άνθρωποι για να καταφέρουν να σωθούν από τις φλόγες και που τελικά πέθαναν από τις αναθυμιάσεις.
Νωρίτερα, κάτοικοι του Νέου Βουτζά, απέτισαν φόρο τιμής, σε όσους χάθηκαν κατά την φονική πυρκαγιά του περασμένου καλοκαιριού.
Η πορεία κατευθύνθηκε στον Ναυτικό Ομιλο στο Μάτι όπου τελέστηκε τρισάγιο σε κλίμα οδύνης.

Τα κυπαρίσσια θα πάρουν τα ονόματα όλων αυτών των ανθρώπων που χάθηκαν στον Οικισμό του Νέου Βουτζά.

Αλγεινή εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι τόσο στην επιμνημόσυνη δέηση που τελέστηκε το πρωί παρουσία και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη όσο και στις υπόλοιπες εκδηλώσεις της ημέρας απουσίαζαν όλοι οι αρνητικοί «πρωταγωνιστές» της ημέρας. Ουδείς από την προηγούμενη κυβέρνηση, δεν αισθάνθηκε την ανάγκη να παραστεί στο σημείο της τραγωδίας, να βρεθεί σε μια από τις πολλές εκδηλώσεις μνήμης που τελέστηκαν για τα 102 θύματα της ανείπωτης τραγωδίας.

Τα μέτρα της κυβέρνησης Μητσοτάκη

Πέντε άμεσα μέτρα που θα τεθούν σε ισχύ μέσα στον Αύγουστο σε μια προσπάθεια να κλείσουν οι ανοιχτές πληγές στο Μάτι από τη φωτιά της 23ης Ιουλίου 2018 ανακοίνωσε από το βήμα της Βουλής ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Πρώτο μέτρο το άμεσο ξεμπλοκάρισμα χρημάτων που «λιμνάζουν» στον Ειδικό Λογαριασμό Αρωγής. Όπως είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης το ποσό αυτό που μένει αναξιοποίητο για πάνω από έναν χρόνο ανέρχεται στο ποσό των 31 εκατ. ευρώ.

Παράλληλα καθαρίζεται το οικόπεδο στο Νέο Βουτζά στο οποίο συγκεντρώθηκε και παραμένει από πέρυσι τεράστια ποσότητα καύσιμης ύλης.

Οι βαριά εγκαυματίες που ανέρχονται σε 58 στον αριθμό, θα έχουν δωρεάν πρόσβαση σε όλα τα φάρμακα, σε θεραπεία, αλλά και σε κάθε άλλη ιατρική παροχή.

Οι πυρόπληκτοι στο Μάτι απαλλάσσονται για 5 χρόνια από τον ΕΝΦΙΑ. Το μέτρο αφορά συνολικά 4.334 κατοίκους. Για το σκοπό αυτό θα διατεθούν 10 εκατ. ευρώ από τον λογαριασμό αρωγής.

Ποσό 20 εκατ. ευρώ θα διατεθεί για την αποκατάσταση και την ανάπλαση των περιοχών που επλήγησαν από την εθνική τραγωδία του περσινού Ιουλίου.

Περιγράφοντας την κατάσταση που επικρατεί στο Μάτι έναν χρόνο μετά την εθνική τραγωδία με τους 102 νεκρούς ο κ. Μητσοτάκης παρουσίασε τα στοιχειά που ακολουθούν:

1. Στον Ειδικό Λογαριασμό Αρωγής των πυρόπληκτων έχουν κατατεθεί 37,8 εκατ. ευρώ από 2.770 φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Έναν χρόνο μετά, τα 31 εκατ. από αυτά, λιμνάζουν. Οι πρώτες εκταμιεύσεις έγιναν μόλις πρόσφατα, λίγες μέρες πριν τις εκλογές.

2. Από τα 475 κτίρια προς κατεδάφιση, κατεδαφίστηκαν μόνο 61. Πολλοί από τους πληγέντες θέλουν να αγοράσουν άλλο ακίνητο, αλλά δεν μπορούν, γιατί πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η κατεδάφιση, ώστε να εισπράξουν την ενίσχυση.

3. Εκκρεμεί η αποψίλωση του αμιάντου, ο καθαρισμός του οικοπέδου στον Ν. Βουτζά και τα έργα της Περιφέρειας πλην των αντιδιαβρωτικών.

4. Σε εκκρεμότητα είναι και πολλά άλλα έργα της κεντρικής διοίκησης: Από τις 2.430 αιτήσεις αποκατάστασης εκδόθηκαν εντολές μόνο για 440. Επί 270 αιτήσεων ανακατασκευής χρηματοδοτήθηκαν μόνο οι 146. Ενώ από τις 885 περιπτώσεις επισκευών, δόθηκαν άδειες για 342.

Με ποιον τρόπο θα υλοποιηθούν άμεσα οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης, που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός:

1. Με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, αμέσως μετά την αποψινή ψηφοφορία, περιέρχεται στην Κεντρική Διοίκηση η δυνατότητα παρέμβασης σε συνθήκες φυσικών καταστροφών. Αυτό θα επιτρέψει με γρήγορες κινήσεις να αξιοποιηθούν τα χρήματα του Ειδικού Λογαριασμού. Με πρώτη τον άμεσο καθαρισμό του οικοπέδου στο οποίο έχει συγκεντρωθεί τεράστια ποσότητα καύσιμης ύλης.

2. Στην ίδια ΠΝΠ συγκροτείται φορέας, μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρία. Σε αυτήν συμμετέχουν με εκπροσώπους τους: οι εθελοντές της τοπικής κοινωνίας, το Ελεγκτικό Συνέδριο, το Γενικό Λογιστήριο, η Τράπεζα της Ελλάδος, το Τεχνικό Επιμελητήριο, τα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Υποδομών, και η Γ. Γ. της Κυβέρνησης. Αποστολή του νέου φορέα είναι η κατάρτιση ενός σχεδίου δράσης για την αποκατάσταση του Ματιού, του Νέου Βουτζά και της Κινέττας. Η κυβέρνηση εμπιστεύεται την τοπική κοινωνία για το ζωντάνεμα του Ματιού και λέει «ναι» σε ένα διαφορετικό μοντέλο αποκεντρωμένης διαχείρισης.

3. Ανατίθεται στο ΤΕΕ να χαράξει κατά προτεραιότητα ένα νέο, πρότυπο χωρικό σχέδιο για ολόκληρη την περιοχή ώστε να λυθούν προβλήματα δεκαετιών. Υπό κανονικές συνθήκες το έργο αυτό θα χρειαζόταν μία 5ετία και τώρα ο πρωθυπουργός έθεσε σφιχτό χρονοδιάγραμμα, ζητώντας να έχει γίνει μέσα σε ένα χρόνο, ώστε να έχει ολοκληρωθεί πριν τη δεύτερη μαύρη επέτειο της τραγωδίας στο Μάτι.

Ανησυχητική έρευνα για το περιβάλλον από το ΑΠΘ

Την πρώτη ολοκληρωμένη έρευνα εκτίμησης κινδύνου, ένα χρόνο μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι Αττικής, παρουσιάζει σήμερα στους υπεύθυνους φορείς και αύριο τους κατοίκους της περιοχής ο καθηγητής Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ και υπεύθυνος του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής και του ερευνητικού κέντρου HERACLESγια το Εκθεσίωμα και την Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ, Δρ. Δημοσθένης Σαρηγιάννης.

Πρόκειται για την πρώτη χρονικά επιστημονική μελέτη στην περιοχή, η οποία πραγματοποιήθηκε μόλις μία εβδομάδα μετά την καταστροφική πυρκαγιά.

Η συγκεκριμένη έρευνα δεν περιορίζεται στην καταγραφή των ζημιών αλλά προχωρά σε εκτίμηση κινδύνου, ερευνώντας την τοξικότητα του περιβάλλοντος σε βάθος χρόνου με δεδομένο ότι από την καύση εύφλεκτων υλών μπορεί να επιβαρυνθεί ο αέρας και το έδαφος και τα επιφανειακά ύδατα. Η επαναιώρηση του χώματος με τον άνεμο, επιβαρύνει πάλι τα σωματίδια του αέρα της περιοχής.

Η έρευνα για την επιστημονική ορθή εικόνα της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης στο Μάτι, όπως είναι ο τίτλος της, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Crome-Life: Μεσογειακό Δίκτυο Περιβάλλοντος και Υγείας.

«Στόχος μας ήταν να δούμε τη μακροχρόνια τοξικότητα του περιβάλλοντος. Πήραμε δείγματα από περίπου 40 διαφορετικές θέσεις σε όλη την περιοχή. Αναλύσαμε τα δείγματα σε διαπιστευμένα εργαστήρια αναφοράς τριών διαφορετικών χωρών στα πλαίσια του δικτύου Crome-Life, και έχοντας αυτά τα δεδομένα στα χέρια μας στο ερευνητικό κέντρο HERACLESεφαρμόσαμε την πρότυπη μεθοδολογία για την εκτίμηση τοξικολογικού κινδύνου που έχει αναπτύξει το εργαστήριό μας τα τελευταία 10 χρόνια», εξηγεί ο καθηγητής Δημοσθένης Σαρηγιάννης.

Προβληματίζει ο αμίαντος και η έκθεση ευαίσθητων ομάδων πληθυσμού

Όπως προκύπτει από την έρευνα, τεκμηριώνεται και επιστημονικά ότι υπάρχει επιβάρυνση στο Μάτι και σε όλη την περιοχή σε μέταλλα και οργανικές χημικές ενώσεις, με το σημαντικότερο κίνδυνο να εντοπίζεται στην ύπαρξη αμιάντου. Τα συγκεκριμένα στοιχεία αναδεικνύουν ως προτεραιότητα την άμεση απομάκρυνση από την περιοχή, υλικών που περιέχουν αμίαντο.

Συγκεκριμένα σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας,η οποία είχε υψηλή χωρική ευκρίνεια (αφού η δειγματοληψία έγινε από 40 διαφορετικά σημεία της περιοχής), διαπιστώθηκαν σημαντικές συγκεντρώσεις νικελίου στο έδαφος, το οποίο αποτελεί δείκτη της παρουσίας αμιάντου, γεγονός που προβληματίζει την ομάδα μελέτης και συνιστά τη λήψη μέτρων.

Αναλυτικά τα αποτελέσματα:

Από τις αναλύσεις, και συγκρίνοντας τις τιμές που μετρήθηκαν στην καμένη περιοχή με τις αντίστοιχες τιμές σε μη καμένα εδάφη, παρατηρήθηκε ελεγχόμενη αύξηση (της τάξης του 20% κατά μέσον όρο) των επιπέδων των περισσότερων μετάλλων, ενώ οι διαφορές όσον αφορά τις συγκεντρώσεις των οργανικών ενώσεων κυμαίνονται στα επίπεδα του 20-50%, με εξαίρεση τους πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες, των οποίων η μέση τιμή σχεδόν διπλασιάστηκε.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η χωρική διακύμανση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από την πυρκαγιά,όπου αυξημένες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων και οργανικών ενώσεων παρουσιάστηκαν σε περιοχές, όπως το Νταού Πεντέλης, το Λύριο Ίδρυμα, ο Αγ. Ανδρέας, καθώς και στο σημείο δειγματοληψίας επί της οδού Αγίας Ειρήνης, κάτι που καταδεικνύει την διασπορά των προϊόντων καύσης σε σημαντικές αποστάσεις από τα σημεία από τα οποία πέρασε η φωτιά.

Ο κίνδυνος καρκινογένεσης στις περιοχές όπου υπάρχει επιμόλυνση από την πυρκαγιά, είναι περίπου 50% μεγαλύτερος σε σχέση με τις περιοχές που δεν υπήρξε επιμόλυνση, ενώ ο κίνδυνος νευροαναπτυξιακών διαταραχών για τα παιδιά είναι 21% μεγαλύτερος.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, προτείνονται τα ακόλουθα βήματα:

Ανανέωση της δειγματοληψίας στις ίδιες θέσεις και μέτρηση ινών αμιάντου για να ελεγχθείο πραγματικός υπολοιπόμενος κίνδυνος ΤΩΡΑ.

ΑΜΕΣΗ απομάκρυνση απορριμμάτων που περιέχουν αμίαντο με ασφαλείς διαδικασίες από εταιρείες εξειδικευμένες στη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων.

Αφαίρεση των πρώτων 2-3 εκατοστών του εδάφους σε περιοχές με υψηλότερο κίνδυνο καρκινογένεσης (είτε από τον αμίαντο, είτε από όλες τις άλλες πηγές πέρα του αμιάντου). Το χώμα που θα απομακρυνθεί θα πρέπει να το διαχειριστούμε ως επικίνδυνο απόβλητο.

Τα αποτελέσματα της έρευνας και μετά από συνεννόηση με την Επιτροπή κατοίκων της πληγείσας περιοχής, θα παρουσιαστούν από τον καθηγητήΔημοσθένη Σαρηγιάννη στους ίδιους την Τετάρτη 24 Ιουλίου το απόγευμα στις 7.30,με σκοπό να δοθούν οι απαραίτητες διευκρινίσεις.

Η Έρευνα για την επιστημονική ορθή εικόνα της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης στο Μάτι
Είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται μελέτη στην περιοχή με τόσο ενισχυμένο δείγμα (από 40 διαφορετικά σημεία)
Είναι η πρώτη μελέτη χρονικά που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή, μία εβδομάδα μετά την πυρκαγιά
Είναι η μόνη μελέτη που προσφέρει εκτίμηση κινδύνου



1) Hg concentration (mg/kg soil)
Συγκέντρωση υδραργύρου (mg/kg χώματος)

2) Mn concentration (mg/kg soil)
Συγκέντρωση μαγγανίου (mg/kg χώματος)

3)PAHs TEQ (mg/kg)
Τοξικολογικό ισοδύναμο πολυαρωματικών υδρογονανθράκων (mg/kg)

4) Pb concentration (mg/kg soil)
Συγκέντρωση μολύβδου (mg/kg χώματος)

5) PCB -153 concentration (ng/g soil)
Συγκέντρωση PCB -153 (mg/kg χώματος)

6) 4,4 -DDE concentration (ng/g soil)
Συγκέντρωση 4,4 -DDE (mg/kg χώματος)

7) Cr concentration (mg/Kg soil)
Συγκέντρωση χρωμίου (mg/kg χώματος)

8)HCB concentration (ng/g soil)
Συγκέντρωση HCB (mg/kg χώματος)

9) Neurodevelopment hazard index for Children
Δείκτης νευροαναπτυξιακής επικινδυνότητας για παιδιά

10) Cumulative cancer risk
Συσσωρευτικός κίνδυνος καρκινογένεσης