Πώς θα ρυθμιστούν οι εκκρεμότητες με τα αυθαίρετα

Ρύθμιση-«σκούπα» για όλα τα αυθαίρετα, παλιά και νέα, με προφανή σκοπό την προσέλκυση των ιδιοκτητών και την ενίσχυση των δημοσιονομικών εσόδων, θέτει σε δημόσια διαβούλευση το υπουργείο Περιβάλλοντος, με στόχο να ψηφιστεί από τη Βουλή έως το τέλος Μαΐου.

Ισχυρό δέλεαρ αποτελούν τα χαμηλά πρόστιμα που καθορίζονται στα 500 ευρώ για μικροπαραβάσεις (πέργκολες, αλλαγή δωματίων σε σχέση με τα εγκεκριμένα σχέδια κ.α) ανεξαρτήτως αριθμού, αλλά και για όσα κτίρια χτίστηκαν προ του 1975 και καλύπτουν ένα μεγάλο ποσοστό της ελληνικής επικράτειας.

Για τα κτίσματα αυτά θα δίνεται οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση με απλή δήλωση και προσκόμιση τεχνικής έκθεσης από μηχανικό, αεροφωτογραφίες ή άλλο δημόσιο έγγραφο που να πιστοποιεί το χρόνο ανέγερσης του ακινήτου.

Πρόκειται για μια πρόβλεψη του νόμου που  επιτρέπει την διενέργεια δικαιοπραξιών, βγάζοντας από ομηρία ετών ιδιοκτήτες ακινήτων. Ειδική κατηγορία αποτελούν όσα χτίστηκαν από το 1975 έως το 1983, τα οποία θα καταβάλουν παράβολο και το 15% του ειδικού προστίμου που προβλέπει ο υφιστάμενος νόμος για να νομιμοποιηθούν πλήρως.

Για όσα κτίσματα διαθέτουν οικοδομική άδεια, αλλά η αυθαίρετη κατασκευή δεν υπερβαίνει το 40% του συντελεστή δόμησης, ισχύει ο υπολογισμός προστίμων που έχει καθορίσει ο τελευταίος νόμος (4014) (παράβολο και ειδικό πρόστιμο με βάση τα τετραγωνικά και την τιμή ζώνης), αρκεί η πολεοδομική παράβαση να βρίσκεται εντός του νόμιμου περιγράμματος της οικοδομής (εκτός προκηπίου ή ακάλυπτου χώρου).

Τα κτίρια αυτά μπορούν επίσης να λάβουν οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση με την υποχρέωση της ένταξης στην ηλεκτρονική ταυτότητα των κτιρίων. Στην κατηγορία αυτή υπάγονται ημιυπαίθριοι, κλειστά μπαλκόνια, δώματα, εξώστες κ.ά. 

Ξεχωριστή περίπτωση αποτελούν τα κτίρια με μεγάλες αυθαιρεσίες που δεν υπάγονται σε καμία από τις παραπάνω κατηγορίες (αυτοτελή κτίρια με πολεοδομικές παραβάσεις που υπερβαίνουν το 40% του συντελεστή δόμησης), τα οποία θα εξακολουθήσουν να παίρνουν εξαίρεση από την κατεδάφιση για 30 χρόνια όπως προβλέπει και ο ισχύον νόμος.

Για όσους έχουν ήδη ενταχθεί σε κάποιες από τις προηγούμενες ρυθμίσεις και θέλουν εφόσον έχουν τις προϋποθέσεις να πάρουν οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση θα γίνεται συμψηφισμός των προστίμων και των παραβόλων.

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος κ. Σταύρο Καλαφάτη, το υπουργείο μελετά ακόμη και την επιστροφή χρημάτων σε ένα ποσοστό 5% των δηλώσεων που έχει διαπιστωθεί από την επεξεργασία των στοιχείων ότι με τη νέα κατηγοριοποίηση που βάζει ο νόμος, έχουν καταβάλει μεγαλύτερα πρόστιμα για την εξαίρεση από την κατεδάφιση.

Αν και ο χρόνος διάρκειας της νέας ρύθμισης δεν έχει καθοριστεί οριστικά, ωστόσο μόνο για τις μικροπαραβάσεις το ΥΠΕΚΑ προσανατολίζεται να κρατήσει ανοικτή ημερομηνία που δεν θα βάζει περιορισμούς από την στιγμή που αφορούν παρανομίες που ενδέχεται ακόμη και να μην γνωρίζει ο ιδιοκτήτης.

Εκτός ρύθμισης παραμένουν όλα τα αυθαίρετα που χτίστηκαν μετά τις 28 Ιουλίου του 2011. Το οξύμωρο είναι ότι στο νόμο μπορούν να υπαχθούν αυθαίρετες κατασκευές που έχουν κατεδαφιστεί πριν τη συγκεκριμένη ημερομηνία και για τις οποίες έχουν βεβαιωθεί πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης στην αρμόδια εφορία.   

Παρεκκλίσεις ένταξης εμφανίζονται σε περιπτώσεις ακινήτων που βρίσκονται στον παλιό αιγιαλό, εφόσον είναι προϋφιστάμενα της οριοθέτησης και αφορούν κτίσματα που βρέθηκαν στον αιγιαλό λόγω αλλαγής χάραξης (π.χ ξενοδοχεία, οικισμούς), χωρίς όμως να αίρεται η διαδικασία της απαλλοτρίωσης, τουριστικές εγκαταστάσεις με αυθαιρεσίες στους όρους δόμησης αλλά με άδεια λειτουργίας από τον ΕΟΤ, αλλά και προσωρινές κατασκευές για εμπορική εκμετάλλευση ή χρήση τραπεζοκαθισμάτων, που μπορούν να διατηρηθούν για δύο χρόνια από την υπαγωγή τους.  

Το υπουργείο Περιβάλλοντος σκοπεύει να δώσει τα κίνητρα εκείνα που θα οδηγήσουν τους πολίτες στην υπαγωγή του νόμου, δεδομένου ότι η δυσμενής οικονομική συγκυρία δεν αφήνει μεγάλες ελπίδες αισιοδοξίας. Προς αυτή την κατεύθυνση οι δόσεις αυξάνονται από 48 σε δέκα εξαμηνιαίες με ελάχιστη καταβολή το 5% του ποσού.

Επιπλέον, καθιερώνονται ειδικά τιμολόγια για ευπαθείς ομάδες πληθυσμού όπως πολίτες με 80% αναπηρία στους οποίους θα παρέχεται έκπτωση 85% και στους πολύτεκνους 80%.

Η ίδια έκπτωση θα ισχύσει  και στους πολίτες με αναπηρία 67% και ατομικό εισόδημα έως 8.000 ευρώ ενώ 70% θα είναι η έκπτωση για τρίτεκνους με ατομικό εισόδημα έως 25.000 ευρώ.

Μέχρι τα τέλη Μαρτίου από το νόμο για τα αυθαίρετα είχαν εισπραχθεί περίπου 800 εκατ. ευρώ ενώ στα 600 εκ. ευρώ εκτιμάται το ποσό που είναι σε καθεστώς δόσεων.