Μπλε χρυσός: Πόσο αξίζει το νερό του πλανήτη;

Η αξία του νερού και η χρησιμότητά του για τον άνθρωπο είναι αδιαμφισβήτητη. Δεν είναι, όμως, δεδομένο πόσο θα συνεχίσει να μας προσφέρει τα οφέλη του στο μέλλον, αν δεν γίνει σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων. Αυτό είχε ως αντικείμενο το μεγάλο συνέδριο GLOBAQUA, που  διεξήχθη στην Αθήνα, στο οποίο κορυφαίοι επιστήμονες παρουσίασαν το μεγαλύτερο ερευνητικό πρότζεκτ και εστιάζει στη μελέτη οκτώ ποταμιών της Ευρώπης (και του Ευρώτα), ώστε να καταλήξουν σε προτάσεις-λύσεις συνολικής ορθής διαχείρισης και σωστής τιμολόγησης του νερού, συμβατές με τη κοινοτική νομοθεσία. 

Σχετικά με την τιμολόγηση υπάρχουν αποκλίσεις ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή της Ευρώπης γιατί στο Βορρά λόγω υπερπάρκειας μπορεί να πωλείται και φθηνότερα, ενώ στο Νότο που μπορεί να παρουσιάζει ελλείψεις θα πρέπει-σε κάποιες περιοχές-να τιμολογήσει αρκετά ακριβότερα. Με ένα συγκερασμό στατιστικών, οικομομετρικών και οικονομικών μεθόδων οι οικονομολόγοι του πρότζεκτ καλούνται να καταλήξουν σε μία τιμή για το νερό ανά τομέα, λαμβάνοντας υπόψιν τις οικονομικές δραστηριότητες και τη διατήρηση των οικοσυστημάτων. Σύμφωνα με τους επιστήμονες στην Αθήνα το νερό τιμολογείται ακριβότερα από όσο αξίζει, ενώ οι Γεωργοί το πληρώνουν φθηνότερα από την αξία του. 

Σύμφωνα με την Φοίβη Κουντούρη, καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και επιστημονική διευθύντρια του κορυφαίου ινστιτούτου ICRE8.eu* , αναφέρει ότι όποια και αν είναι η χρήση του νερού-για παράδειγμα για τη Γεωργία, τουρισμό, νοικοκυριά-ο κάθε ένας θα πρέπει να πληρώσει την οικονομική αξία του. Διαφορετικά δεν θα δημιουργηθούν τα σωστά κίνητρα.  Η οικονομολόγος, η οποία έχει αναγνωριστεί ως μία από τις κορυφαίες στον κόσμο, αναφέρθηκε και στη χώρα μας και στις ελλείψεις που παρουσιάζει στο κομμάτι της σωστής διαχείρισης. Όπως μάς ανέφερε, η Ελλάδα και οι Έλληνες επιστήμονες συμμετέχουν-μεταξύ άλλων- στο κορυφαίο πρότζεκτ, που στόχο έχει την εφαρμογή των οδηγιών της Ευρώπης για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων σε Ευρώπη και Ελλάδα. Αλλά, όπως αναφέρει,  η χώρα μας και το αρμόδιο υπουργείο έχει μείνει “έξω” από αυτό και φαίνεται ότι δεν μπορεί να εφαρμόσει ούτε μέρος της κοινοτικής οδηγίας. Παράλληλα, αναφέρθηκε και στα πρόστιμα που επιβάλλονται στη χώρα, λόγω μη εφαρμογής κοινοτικών οδηγιών. 

Οι επιστήμονες του συνεδρίου υποστήριξαν, μεταξύ άλλων, ότι  λύση δεν είναι οι εκτροπές των ποταμών, αλλά η επαναχρησιμοποιήση του νερού με βιολογικούς καθαρισμούς των λημμάτων, σε συνδυασμό με την εφαρμογή καινοτόμων συστημάτων στην άρδευση (ειδικά στη Νότια Ευρώπη) και να βρεθούν τρόποι εξοικονόμησης νερού περίπου 30% από ότι καταναλώνεται σήμερα. Προειδοποίησαν ειδικά για τη Μεσόγειο, ότι είναι πρώτη στον κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής και έτσι πρέπει να εφαρμοστούν οι λύσεις άμεσα, με τη γεωργική παραγωγή να δέχεται πρώτη το πλήγμα. 

Γράφημα: Που υπάρχει το νερό στην Ευρώπη

Το νερό είναι ο «μπλε χρυσός»;

Σύμφωνα με μελέτη  (‘Water in Europe: Green tape or Blue Gold?) του European  Water Platform για το 2014, ο πλανήτης μας και όλος ο κόσμος εξαρτάται από το νερό.  Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 70% της κατανάλωσης του γλυκού νερού γίνεται από τη γεωργία, το 22% από τη βιομηχανία και 8% για τις εγχώριες δραστηριότητες μίας χώρας. Ο κλάδος νερού στην Ευρώπη αποτελείται από περίπου 70.000 εταιρείες ύδρευσης και με περίπου 3.000 παρόχους τεχνολογίας.  Όλες οι οικονομικές δραστηριότητες στον κόσμο που εξαρτώνται από το νερό έχουν αποτελούν μία αγορά που αξίζει περίπου 70 τρισ. Δολάρια!  

Σε λίγα χρόνια το νερό θα ξεπερνά σε αξία το χρυσό

Οι περισσότεροι οικονομολόγοι και αναλυτές επισημαίνουν ότι το νερό θα είναι το πολυτιμότερο εμπόρευμα στο κόσμο σε λίγα χρόνια και θα ξεπεράσει σε αξία πετρέλαιο και χρυσό, καθώς θα αναδειχθεί σε νούμερο 1 αγαθό για το οποίο θα αυξάνεται η ζήτηση και θα μειώνεται η ποσότητά του. Oι προβλέψεις αναφέρουν ότι η ζήτηση για καθαρό νερό θα αυξηθεί έως το 2030, με ρυθμούς διπλάσιους σε σχέση με του πετρελαίου, ενώ η  Citigroup εκτιμά ότι περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού δεν θα έχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό μέχρι το 2025. Αυτή τη στιγμή, πάνω από το 35% του παγκόσμιου πληθυσμού, ή 2,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι, δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Και στο Χρηματιστήριο!

Η έναρξη ενός νέου χρηματιστηρίου συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης επιβεβαιώνει ότι θα γίνει ανάρπαστη επένδυση το νερό στο μέλλον και η νέα “αγάπη” των κερδοσκόπων. Από  τέλη  Μαρτίου διαπραγματεύονται  προθεσμιακές συμβάσεις αξίας  1,6 εκατομμυρίων δολαρίων Αυστραλίας στην πλατφόρμα Waterfind, που αντιπροσωπεύουν περίπου 16,5 δισεκατομμύρια λίτρα νερού. Πρόκειται για μία online αγορά, όπου ένας επενδυτής μπορεί να αγοράσει νερό τώρα και να γίνει η παράδοση σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία.

Επίσης, υπάρχουν και δείκτες που παρακολουθούν την αξία των δραστηριοτήτων του νερού, όπως ο δείκτης Palisades Water Index, ο οποίος σχεδιάστηκε για να παρακολουθεί την απόδοση εταιρειών της παγκόσμιας βιομηχανίας ύδατος, μεταξύ αυτών εταιρειών κοινής ωφέλειας, κατασκευαστών φίλτρων, αντλιών και αρδευτικού εξοπλισμού. Στις 31 Δεκεμβρίου του 2003 ήταν στις 1.000 μονάδες και το 2014 έχει ξεπεράσει τις 2300 μονάδες.

*Το πρότζεκτ πραγματοποιείται με τη συνδρομή 21 ερευνητικών Ινστιτούτων από οκτώ διαφορετικές χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, με τη συνδρομή του ελληνικού κέντρου “Αθηνά” και το International Centre for Research on the Environment and the Economy (ICRE8).