Δεσμεύσεις, κατασχέσεις, πλειστηριασμοί για χρέη

Σημαντική ανάσα σε 500.000 φορολογούμενους για πρόστιμα που τους επιβλήθηκαν στο παρελθόν για τυπικές αλλά και ουσιαστικές φορολογικές παραβάσεις προβλέπει μεταξύ άλλων ο νέος Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών (ΚΦΔ) που κατατέθηκε στη Βουλή από την κυβέρνηση.

Το κούρεμα των προστίμων γίνεται κυρίως γιατί στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι φορολογούμενοι δηλώνουν αδυναμία να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Ετσι, όσοι έχουν εντοπιστεί με εικονικά τιμολόγια μεγάλης αξίας ή δεν έχουν εκδώσει αποδείξεις, μπορούν, εφόσον οι υποθέσεις τους δεν έχουν περαιωθεί ακόμα με διοικητικό συμβιβασμό ή δεν έχουν τελεσιδικήσει ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων, να γλιτώσουν πρόστιμα έως και το 50% αυτών που τους έχουν καταλογιστεί.

Με τον εξορθολογισμό των προστίμων, το υπουργείο επιδιώκει να αυξήσει την εισπραξιμότητά τους, αφού έχει διαπιστωθεί ότι εισπράττεται ποσοστό μικρότερο από το 5% των προστίμων ακόμα και αν υπάρχουν δικαστικές αποφάσεις. 

Παράλληλα, ο κώδικας καθιερώνει αυστηρά μέτρα για την είσπραξή τους, με δεσμεύσεις περιουσιακών στοιχείων, κατασχέσεις κινητών αξιών, ακινήτων, καθώς και με πλειστηριασμούς-εξπρές.  Επιπρόσθετα επιφέρει μια σειρά από καινοτομίες στις σχέσεις των φορολογουμένων με την Εφορία, όπως την έντοκη επιστροφή φόρων που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως, τη μείωση στα 5 έτη του χρόνου παραγραφής των φορολογικών υποθέσεων, αλλά και τη δυνατότητα του Δημοσίου να στοιχειοθετεί φοροδιαφυγή όταν επιχειρήσεις μέσα από νομότυπες διαδικασίες και συναλλαγές απέδειξαν εισοδήματα. Ειδικότερα, ο μακροσκελής ΚΦΔ προβλέπει τα εξής:

■ Θεσπίζονται εύλογα πρόστιμα για τυπικές φορολογικές παραβάσεις, όπως η μη υποβολή δηλώσεων πληροφοριακού χαρακτήρα. Σε περιπτώσεις τυπικών παραβάσεων τα πρόστιμα είναι 100 ευρώ για τους φορολογούμενους που δεν τηρούν βιβλία, 1.000 για όσους υποχρεώνονται να τηρούν και 2.500 ευρώ ανά παράβαση για όσους είναι υποχρεωμένοι να τηρούν πλήρη λογιστικά βιβλία. Σε περίπτωση υποτροπής εντός 5 ετών τα πρόστιμα διπλασιάζονται.

■ Πρόστιμα για παραβάσεις φοροδιαφυγής. Η μη έκδοση ή ανακριβής έκδοση φορολογικού στοιχείου αξίας άνω των 5.000 ευρώ τιμωρείται με πρόστιμο ίσο με το 40% της αξίας της συναλλαγής. Σε περίπτωση έκδοσης πλαστού φορολογικού στοιχείου το πρόστιμο ανέρχεται στο 100% της αξίας του. Στις περιπτώσεις εικονικών φορολογικών στοιχείων το πρόστιμο ανέρχεται στο 50% της αξίας του. Αν η εικονικότητα ανάγεται στο πρόσωπο του εκδότη, τότε επιβάλλεται στον λήπτη πρόστιμο ίσο με το 25% της αξίας του φορολογικού στοιχείου. Στις περιπτώσεις όπου μέσω εικονικού φορολογικού στοιχείου ο φορολογούμενος έλαβε επιστροφή ΦΠΑ ή γλίτωσε την καταβολή του, το πρόστιμο ανέρχεται στο 50% του φόρου που καρπώθηκε παρανόμως. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις οι φορολογούμενοι που ήδη έχουν ανοιχτές υποθέσεις φοροδιαφυγής και προστίμων μπορούν να υπαχθούν στο νέο ευνοϊκότερο καθεστώς με αίτησή τους στις αρμόδιες φορολογικές αρχές. Να σημειωθεί ότι με βάση το υφιστάμενο ποινολόγιο της Εφορίας, τα παραπάνω ποσοστά, βάσει των οποίων επιβάλλονται τα πρόστιμα, είναι στις περισσότερες περιπτώσεις διπλάσια.

■ Αν δεν καταβληθεί φόρος μέσα σε δύο μήνες από τη λήξη της προθεσμίας πληρωμής του, τότε επιβάλλεται και πρόστιμο 10% του φόρου. Αν δεν καταβληθεί μέσα σε ένα έτος, το πρόστιμο ανεβαίνει στο 20%, και αν περάσουν δύο έτη στο 30%. Στις περιπτώσεις μη καταβολής εμπρόθεσμα παρακρατηθέντος φόρου, το πρόστιμο ανέρχεται στο 100% του φόρου.

■ Στις περιπτώσεις που φορολογούμενος δεν υποβάλλει φορολογική δήλωση, οι φορολογικές αρχές έχουν το δικαίωμα να βεβαιώσουν κατ’ εκτίμηση φόρο με βάση τα στοιχεία που διαθέτουν.

■ Ολες οι επιστροφές φόρων θα πρέπει να πραγματοποιούνται εντός 90 ημερών από την υποβολή της σχετικής αίτησης από τον φορολογούμενο. Για το πέρας των 90 ημερών το Δημόσιο υποχρεώνεται να καταβάλει τόκους.

■ Καταργούνται οι προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής φόρων και θεσπίζεται η επιβάρυνσή τους με τόκους. Το επιτόκιο θα οριστεί με απόφαση του γενικού γραμματέα Δημοσίων Εσόδων.

■ Θεσπίζεται όριο πενταετούς παραγραφής για φορολογικές υποθέσεις, το οποίο μπορεί να παραταθεί έως και τα 20 έτη στις περιπτώσεις υποθέσεων που ελέγχονται για φοροδιαφυγή.

■ Περιλαμβάνεται νέα διάταξη για την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής κατά το πρότυπο που έχει υιοθετήσει και συστήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με άλλα λόγια, επιχειρήσεις που προχώρησαν σε νομότυπες συναλλαγές, ενέργειες και συμφωνίες, με αποκλειστικό στόχο τη φοροαποφυγή, θεωρούνται παραβάτες της φορολογικής νομοθεσίας.

Επίσης ο ΚΦΔ στοχεύει στην άμεση και αυτόματη εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων ταυτόχρονα με την υποβολή τους. Ετσι προβλέπεται ο άμεσος προσδιορισμός του φόρου (self - assessment). Τέλος, οριστικοποιείται χωρίς ασάφειες η παραγραφή του δικαιώματος του Δημοσίου για έλεγχο, όπως και ο χρόνος διαφύλαξης των βιβλίων και στοιχείων στα πέντε χρόνια. Μόνο στις περιπτώσεις αδικημάτων φοροδιαφυγής η παραγραφή επεκτείνεται στα είκοσι χρόνια. Επανέλεγχος δεν επιτρέπεται παρά μόνο εάν υπάρξουν νέα στοιχεία, τα οποία δεν ήταν δυνατό να γνωρίζει η φορολογική διοίκηση κατά τον αρχικό έλεγχο.