Τουρισμός: Δραματικές οι συνέπειες της κρίσης στην Ελλάδα

Η κρίση και οι επιπτώσεις της στην πραγματική οικονομία δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστο τον παγκόσμιο τουρισμό. Η επισήμανση ανήκει στον οικονομικό σύμβουλο της Eurobank, καθηγητή κ. Γκίκα Χαρδούβελη, ο οποίος χαρακτήρισε ως ιδιαίτερα αρνητική την επίδραση της κρίσης στον ελληνικό τουρισμό, καθώς οι χώρες που τροφοδοτούν την Ελλάδα με τουρίστες είναι πιθανόν να εισέλθουν σε μεγαλύτερης διάρκειας οικονομική ύφεση.

Σύμφωνα με τον κ. Χαρδούβελη, ο τουρισμός συμπεριφέρεται όπως και το διεθνές εμπόριο, του οποίου ο ρυθμός ανάπτυξης μειώνεται.  Το διεθνές εμπόριο είναι διαχρονικά πολύ ευαίσθητο σε μεταβολές του ΑΕΠ. Ο μ.ο. αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ την περίοδο 1980 – 2008 ήταν 3,3% ενώ η αντίστοιχη αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου ήταν 6,7%. 

Και οι σχετικές μετρήσεις και αναλύσεις έχουν δείξει πως η πτώση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας κατά μία ποσοστιαία μονάδα οδηγεί σε πτώση του παγκόσμιου εμπορίου κατά 2,3 ποσοστιαίες μονάδες.  Έτσι, η προβλεπόμενη μεγάλη πτώση του παγκόσμιου ΑΕΠ οδηγεί σε συρρίκνωση του ρυθμού ανάπτυξης του παγκόσμιου εμπορίου το 2009 στο 4,5%.

Οι 5 χώρες που τροφοδοτούν την ελληνική τουριστική αγορά με πάνω από το 50% των τουριστών (κατά σειρά: Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, ΗΠΑ, Ιταλία, Γαλλία) αναμένεται να εμφανίσουν αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2009, ενώ η όποια ανάκαμψη μετά τα μέσα του 2009 θα είναι αναιμική, σημείωσε ο οικονομικός σύμβουλος της Eurobank. 

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι υφέσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, την κυριότερη αγορά του ελληνικού τουρισμού, διαρκούν πολύ περισσότερο από τις υπόλοιπες χώρες του ΟΟΣΑ και κοστίζουν σε απώλεια οικονομικής δραστηριότητας και εθνικού εισοδήματος 2,5 φορές περισσότερο.  Συνεπώς, οι Βρετανοί τουρίστες το 2009 θα είναι πολύ πιο ευαίσθητοι στην ύφεση και, έτσι, η αρνητική επίδρασή τους στην Ελλάδα μεγεθύνεται.

Ο καταναλωτής είναι πλέον πιεσμένος και όλο και πιο απαισιόδοξος για το μέλλον του. Οι δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης σε ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο και Ευρωζώνη έχουν βυθιστεί σε ιστορικά χαμηλά. Επιπλέον, η δανειακή επιβάρυνση των νοικοκυριών στις χώρες προέλευσης των τουριστών εμφανίζεται πολύ υψηλή

«Κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι αναπόφευκτο να μειωθούν οι ταξιδιωτικές / τουριστικές δαπάνες, που θεωρούνται για τους περισσότερους αγαθό πολυτελείας», τόνισε ο κ. Χαρδούβελης.

Ο ίδιος πρόσθεσε πως οι συνέπειες της διεθνούς κρίσης δεν θα είναι αμελητέες ούτε για την ελληνική οικονομία, κάτι που θα επηρεάσει τόσο τις ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις όσο και τον έλληνα καταναλωτή, άρα και τον εσωτερικό τουρισμό.

«Η διεθνής κρίση λειτουργεί ως τεστ αντοχής της ελληνικής οικονομίας», ανέφερε. Οι επόμενοι 15 μήνες θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι. Στην Ελλάδα, το 2008 ο ρυθμός ανάπτυξης θα κυμανθεί μεταξύ 3,1% και 3,3% και για το 2009, η ΕΕ προβλέπει 2,5%, ενώ η κυβέρνηση στον Προϋπολογισμό 2,7%.

«Πιστεύω ότι δύο είναι τα πιθανά σενάρια για το 2009.  Είτε ένας ρυθμός ανάπτυξης λίγο υψηλότερος του 2% είτε μια μεγάλη ύφεση.  Για να συμβεί, όμως, το πρώτο και καλό σενάριο της ανάπτυξης, πρέπει (1) τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά σύντομα να απεγκλωβιστούν από τη σημερινή τους στασιμότητα, (2) οι δημόσιες επενδύσεις να πολλαπλασιαστούν, δηλαδή  η δημοσιονομική πολιτική να γίνει πιο επεκτατική, (3) η αγορά να ομαλοποιηθεί ώστε να μην επικεντρωθεί στις μεγάλες ανισορροπίες της ελληνικής οικονομίας.» τόνισε ο κ. Χαρδούβελης.

Κατά τον καθηγητή, η πιθανότητα ύφεσης της ελληνικής οικονομίας το 2009 πάντως δεν είναι αμελητέα. Αν τελικά επικρατήσει το κακό σενάριο της ύφεσης, τότε η οικονομική απραγία αναμένεται να πολλαπλασιαστεί.   Η χώρα θα βρεθεί σε δύσκολη θέση. Η δυσκολία πηγάζει από το γεγονός ότι μέσα στην Ευρωζώνη τα μακροοικονομικά εργαλεία αντιμετώπισης της αναπτυξιακής ύφεσης είναι περιορισμένα. 

Επιπλέον, η ιστορική εμπειρία με υφέσεις στην Ελλάδα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντική.  Η Ελλάδα είναι μια χώρα του ΟΟΣΑ όπου στο παρελθόν επικράτησαν πολύ υψηλές διακυμάνσεις της οικονομικής δραστηριότητας.  

«Σε περιόδους ύφεσης, η συνολική απώλεια της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα ήταν περίπου 3 φορές μεγαλύτερη από τη διάμεση απώλεια των χωρών του ΟΟΣΑ! Συνεπώς, η αρνητική επίδραση στον εσωτερικό τουρισμό αναμένεται ισχυρή», κατέληξε ο οικονομικός σύμβουλος της Eurobank.