Κομισιόν: Και επισήμως «ΟΚ» για το ελληνικό σχέδιο στήριξης των τραπεζών

Επειτα από «έντονες συζητήσεις», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στη σχετική ανακοίνωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε βάσει των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις της συνθήκης ΕΚ τη δέσμη μέτρων της Ελλάδας για τη σταθεροποίηση των αγορών ως απάντηση στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.

Στην σχετική ανακοίνωση αναφέρεται πως η δέσμη μέτρων θα προσφέρει στα επιλέξιμα πιστωτικά ιδρύματα νέα κεφάλαια και τίτλους ρευστοποιήσιμους έναντι της ΕΚΤ. Περιλαμβάνει επίσης εγγυήσεις για τη σύναψη βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων δανείων υπό αυστηρούς όρους.

Η Επιτροπή έκρινε ότι τα μέτρα ανταποκρίνονται στα όσα ορίζονται στην ανακοίνωσή της για τις κρατικές ενισχύσεις που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η Κομισιόν, η δέσμη μέτρων εξασφαλίζει ισότιμη πρόσβαση σε ενισχύσεις, είναι περιορισμένου χρόνου και έκτασης, προβλέπει την καταβολή προμήθειας με βάση τα όσα ισχύουν στην αγορά, ενώ προβλέπει και κατάλληλα μέτρα για την ελαχιστοποίηση των δυνητικών στρεβλώσεων του ανταγωνισμού.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το καθεστώς ενισχύσεων αποτελεί κατάλληλο μέσο για την άρση σοβαρής διαταραχής της ελληνικής οικονομίας και ότι, συνεπώς, είναι συμβατό με τις διατάξεις του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο β) της συνθήκης ΕΚ.

Η αρμόδια για τον ανταγωνισμό Επίτροπος, Neelie Kroes είπε: «Όπως και με προηγούμενα καθεστώτα ενισχύσεων, μπορέσαμε να εγκρίνουμε την ελληνική δέσμη μέτρων σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, υπήρξαν έντονες συζητήσεις ώστε να ευθυγραμμιστούν οι όροι της δέσμης μέτρων με το δικό μας πλαίσιο αξιολόγησης. Πρόκειται όχι μόνον για μια επιτυχία της Ελλάδας αλλά και για μια απόδειξη του ρόλου της Επιτροπής στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων, που αφορά την ισότιμη μεταχείριση σε ολόκληρη την Ευρώπη, παρά την κρίση.»

Μετά από προκαταρκτικές επαφές με την Επιτροπή, οι ελληνικές αρχές κοινοποίησαν στις 14 Νοεμβρίου 2008 μια δέσμη μέτρων για τη σταθεροποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών.

Η δέσμη μέτρων

Η δέσμη περιλαμβάνει τα εξής:

• Ένα καθεστώς ανακεφαλαιοποίησης βάσει του οποίου παρέχονται νέα κεφάλαια σε πιστωτικά ιδρύματα με αντάλλαγμα προνομιούχες μετοχές, ώστε να ενισχυθεί η κεφαλαιακή τους βάση για δυνητικές ζημίες. Το κράτος θα αγοράσει προνομιούχες μετοχές, οι οποίες θεωρούνται μη βασικό πρωτοβάθμιο κεφάλαιο και οι οποίες θα φέρουν απόδοση ίση με 10%.
• Ένα καθεστώς εγγυήσεων το οποίο καλύπτει, έναντι προμήθειας, τη σύναψη νέων δανείων με διάρκεια από τρεις μήνες έως τρία έτη, το πολύ εντός εξαμήνου μετά τις 19 Νοεμβρίου 2008. Τα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης και οι διατραπεζικές καταθέσεις εξαιρούνται από το καθεστώς αυτό. Η προμήθεια ανταποκρίνεται στις συστάσεις της ΕΚΤ.
• Ένα καθεστώς τίτλων του δημοσίου, βάσει του οποίου παρέχονται έναντι προμήθειας κρατικά ομόλογα σε επιλέξιμα πιστωτικά ιδρύματα προκειμένου να ενισχυθεί η πρόσβασή τους σε ρευστότητα, ιδίως έναντι της ΕΚΤ. Τα ομόλογα παρέχονται ως δάνειο στα πιστωτικά ιδρύματα έναντι εξασφαλίσεων στις οποίες έχει επιβληθεί ένας σημαντικός συντελεστής προσαρμογής και έναντι προμήθειας παρόμοιας με εκείνην της εγγύησης.

Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το καθεστώς αποτελεί κατάλληλο, αναλογικό και αναγκαίο μέσο για να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη στην φερεγγυότητα των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων και να δοθεί νέα ώθηση στον διατραπεζικό δανεισμό.

Το ίδιο ισχύει και για το τρίτο μέτρο, το οποίο παρέχει ρευστότητα και παράλληλα ελευθερώνει κεφάλαια, πράγμα που συμβαίνει πρώτη φορά. Η Επιτροπή σημειώνει επίσης ότι η ρευστότητα αυτή θα χρησιμοποιηθεί για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων και δανείων προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις υπό ανταγωνιστικούς όρους.

Χωρίς διακρίσεις

Ειδικότερα, το καθεστώς δεν εισάγει διακρίσεις, καθώς πρόσβαση σε αυτό έχουν όλα τα πιστωτικά ιδρύματα που έχουν άδεια λειτουργίας στην Ελλάδα. Είναι περιορισμένο από άποψη χρόνου και έκτασης, καθώς προβλέπει χρονικό διάστημα υπαγωγής στα μέτρα το πολύ έξι μήνες και θέτει ανώτατα όρια για την παρεχόμενη

στήριξη. Απαιτεί δε από τους δικαιούχους να καταβάλουν προμήθεια με βάση τους όρους της αγοράς. Τα μέτρα προορίζονται μόνον για υγιείς από οικονομική άποψη επιχειρήσεις. Η παροχή εγγυήσεων, κεφαλαίων και κρατικών ομολόγων θα γίνει βάσει κριτηρίων που άπτονται της φερεγγυότητας και του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας.

Επιπλέον, έχουν ληφθεί διάφορα μέτρα ασφάλειας ώστε να αποφευχθεί η κατάχρηση της κρατικής στήριξης. Σε αυτά περιλαμβάνονται αναπτυξιακοί περιορισμοί με βάση συγκεκριμένα μεγέθη αναφοράς που ισχύουν για όλες τις συμμετέχουσες τράπεζες, καθώς και όρια όσον αφορά την αμοιβή των διοικητικών στελεχών τους για όσο διάστημα λαμβάνουν στήριξη στο πλαίσιο ενός από τα μέτρα.

Τέλος, σύμφωνα με την Κομισιόν, η Ελλάδα δεσμεύθηκε να κοινοποιήσει προγράμματα αναδιάρθρωσης ή εκκαθάρισης για τις επιχειρήσεις που είτε αποτύχουν στο πλαίσιο του καθεστώτος εγγυήσεων ή του καθεστώτος τίτλων είτε τύχουν στήριξης στο πλαίσιο του καθεστώτος ανακεφαλαιοποίησης.