Το αναδρομικό χαράτσι στις αποδείξεις που... ποτέ δεν υπήρξε!

Τα όρια της πολιτικής φάρσας αγγίζει πλέον η υπόθεση της διάταξης -που τελικώς αποσύρθηκε από τον εφαρμοστικό νόμο- με την οποία 8 εκατομμύρια έλληνες φορολογούμενοι θα υποχρεούντο να επιστρέψουν στην εφορία, όσα γλίτωσαν φέτος από φόρους, προσκομίζοντας τις αποδείξεις που μάζεψαν στη διάρκεια του 2010.

Η κυβέρνηση δεν φαίνεται να υπολόγιζε ποτέ πραγματικά στην αναδρομική κατάργηση του μπόνους για τη συλλογή αποδείξεων του 2010. Δεν περιελήφθη στο λογαριασμό των μέτρων μείωσης των ελλειμμάτων του 2011, συνολικού ύψους 6,7 δισ. ευρώ. Μυστήριο παραμένει δε πώς και για ποιους ακριβώς λόγους, εισήχθη μεν ως διάταξη στον εφαρμοστικό νόμο, αλλά δεν αποτυπώθηκε στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα η εξοικονόμηση που θα είχε το Κράτος από αυτήν.

Όπως όλα δείχνουν, δεν υπήρχε ποτέ πραγματική πρόθεση να ισχύσει τέτοιο μέτρο. Το μέτρο ανακοινώθηκε και ανακλήθηκε, ενδεχομένως για λόγους "εσωτερικής κατανάλωσης" (πχ για να «περάσουν» άλλα μέτρα), είτε προστέθηκε την τελευταία στιγμή ως λύση ανάγκης γιατί δεν έβγαιναν "τα νούμερα" στο λογαριασμό -και υπό την πίεση της Τρόικα.

Όπως προκύπτει από τους πίνακες δημοσιονομικής απόδοσης των μέτρων του Μεσοπρόθεσμου, τα οποία η κυβέρνηση παρουσίασε Παρασκευή μεσημέρι στη Βουλή, το αναδρομικό χαράτσι στις αποδείξεις δεν επρόκειτο να ισχύσει.

Στους πίνακες δεν μπήκε πρόβλεψη για εξοικονόμηση κοδνυλίων από το μέτρο, αλλά αποτυπωνόταν  με αρνητικό πρόσημο η "χασούρα" του κράτους ύψους 600 εκατ. ευρώ για το 2011, από την επιστροφή φόρων για αποδείξεις την οποία προφανώς θεωρούσε ακόμη δεδομένη.

Για το 2012 βεβαίως αποτυπωνόταν εξοικονόμηση 600 εκατ. ευρώ από την εφαρμογή του πλαφόν των 300 ευρώ (ως μέγιστο όφελος από τις αποδείξεις ανά φορολογούμενο) , σε σχέση με το 2011 που δεν ίσχυε το μέτρο.  Για το 2013 και εξής, στους πίνακες αποτυπωνόταν μηδενικό δημοσιονομικό όφελος σε σχέση με το 2012, από την επανάληψη του ιδίο μέτρου (δηλαδή «μηδέν όφελος» από ένα μέτρο που από το 2012 και μετά δεν επρόκειτο να αλλάξει).

Μυστήριο

Προς έκπληξη όλων όμως, το βράδυ της Παρασκευής ο κ.Ευάγγελος Βενιζέλος δημοσιοποίησε και τον Εφαρμοστικό νόμο που πήγε «να περάσει νύχτα» την διάταξη που  όριζε πως το πλαφόν της επιστροφής φόρου έως 300 ευρώ στους φορολογουμένους για τις αποδείξεις του 2010, καταργείται αναδρομικά και πως, όσοι γλίτωσαν περισσότερα λεφτά συλλέγοντας και δηλώνοντας αποδείξεις, θα όφειλαν να τα επιστρέψουν φέτος το φθινόπωρο στο κράτος, ταυτόχρονα με την καταβολή του κεφαλικού φόρου που θα κληθούν τότε να πληρώσουν (ειδική εισφορά αλληλεγγύης)!

«Μαγική εικόνα» το μέτρο

Αφού ξέσπασε σάλος για τα «είπα-ξείπα» του υπουργείου Οικονομικών, ο υπουργός κ.Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε δημοσίως σε τηλεοπτική του συνέντευξη το βράδυ της Παρασκευής στο κεντρικό δελτίο του Alter, ότι το μέτρο δεν πρόκειται να ισχύσει αναδρομικά.

Απέφυγε όμως και τότε πάλι να δηλώσει πως ήταν στην  πρόθεσή του πράγματι να επιβάλει τέτοιο μέτρο. Δεν επιχείρησε δηλαδή ο υπουργός να υποστηρίξει τη λήψη του μέτρου λέγοντας, επί περαδείγματι, ότι «το μέτρο κοστίζει 600 εκατ. ευρώ και δεν μπορούμε να τα δώσουμε», αλλά θέλησε να το εμφανίσει ωσάν να επρόκειτο περί «παρεξήγησης», δηλώντας πως την Δευτέρα θα άλλαζε τον Εφαρμοστικό νόμο, πριν το καταθέσει επισήμως για συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή, διαγράφοντας το συγκεκριμένο μέτρο.

Το παρουσίασε δηλαδή σαν ένα λάθος σε μια απλή «νομοτεχνική διατύπωση» του νόμου που θα πρέπει να διορθωθεί, όπως είπε. Αν και ο ίδιος γνωρίζε καλύτερα  από όλους –ως καθηγητής δικαίου- πως η διάταξη δεν καθόριζε απλώς κάποιο θέμα τεχνικής υφής ενός νέου φόρου που πρόκειται να επιβληθεί για να εισπραχθεί, και η οποία διατυπώθηκε εσφαλμένα.

Δεν επρόκειτο λοιπόν για μια ατυχή διατύπωση. Το νομοσχέδιο που παρουσίασε το υπουργείο την Παρασκευή, περιέγραφε με δεκάδες λέξεις, ένα ολόκληρο μηχανισμό, επακριβώς καθορισμένο, προκειμένου να επιστρέψουν οι φορολογούμενοι το φόρο που γλίτωσαν για τις αποδείξεις του 2010, ακόμα και αν έχει ήδη ολοκληρωθεί η εκκαθάριση των δηλώσεών τους ή και αν οι δικαιούχοι πλήρωσαν φόρο ή τον εισέπραξαν κιόλας!

Δομήθηκε δηλαδή ένα ολόκληρο εδάφιο στο νόμο και προβλέφθηκε μηχανισμός είσπραξης (μαζί με την καταβολή του κεφαλικού φόρου εφέτος), ο οποίος –κατά τον κ. Βενιζέλο-  δεν ήταν ποτέ στις προθέσεις του, αλλά ... προέκυψε από λάθος διατύπωση!


"Εξατμίστηκε" το μέτρο


Δύο μέρες αργότερα όμως, την Δευτέρα και μετά από μαραθώνιες διαβουλεύσεις με την Τρόικα καθ΄όλο το σαβατοκύριακο,  το υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε στη Βουλή και επισήμως τον εφαρμοστικό νόμο του Μεσοπρόθεσμου, με πολλές αλλαγές έναντι εκείνου που δημοσιοποίησε την Παρασκευή.

Τότε το μέτρο της επιστροφής των αποδείξεων "εξαφανίστηκε"!  Σύμφωνα όμως με γραπτή δήλωσή του, η επίπτωση από την απώλεια των 600 εκατ. ευρώ στον λογαριασμό των 6,7 δισ.  (τα οποία υπενθυμίζεται πως δεν αναγράφτηκαν στο αρχικό πίνακα εσόδων του Μεσοπρόθεσμου) δεν οδηγούσε και στην ανάγκη υποκατάστασής του από άλλα ισοδύναμα εισπρακτικά μέτρα!

Σύμφωνα με τη δήλωση του υπουργού μάλιστα, αρκούσαν για να καλυφθεί η «τρύπα», δύο σχετικά πιο ήπια μέτρα: δηλαδή να προβλεφθούν επιπρόσθετες περικοπές κρατικών δαπανών 300 εκατ. ευρώ και να υπολογιστούν άλλα 300 από την επιβολή τέλους επιτηδεύματος στους επαγγελματίες.

Ομολογία αποτυχίας


Το πιο εντυπωσιακό όμως, που δείχνει και την προχειρότητα με την οποία η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τους πολίτες, την τρόικα και την εν γένει κατάσταση: ειδικά για το 2011, με τον ίδιο εφαρμοστικό νόμο που επισήμως κατέθεσε στη Βουλή την Δευτέρα, το υπουργείο Οικονομικών μείωσε το Τέλος επιτηδεύματος, αντί να το αυξήσει προκειμένου να εισπράξει περισσότερα και να καλύψει την «τρύπα» στον κρατικό προϋπολογισμό από τις αποδείξεις.

Από 300, 400 ή 500 ευρώ που θα υπολογιζόταν, μειώθηκε δραστικά για όλους στα 300, ειδικά για φέτος.  Αντί όμως να δημιουργηθεί μια νέα «μαύρη τρύπα» από την έκπτωση στο χαράτσι αυτό, η ανακοίνωση του κυρίου Βενιζέλου επιχειρηματολογούσε πως, έτσι, γίνεται περισσότερο... «ρεαλιστικός ο στόχος είσπραξης» του συγκεκριμένου φόρου.

Με άλλα λόγια, με μειωμένο φόρο 300 ευρώ για κάθε επαγγελματία,  το υπουργείο προσδοκά τώρα να εισπράξει περισσότερα έσοδα από ό,τι πριν με διπλάσιο  χαράτσι, 300-500 ευρώ (τα 500 μάλιστα υποτίθεται πως θα τα πλήρωναν κυρίως επαγγελματίες και έμποροι της Αθήνας και των μεγάλων αστικών κέντρων, που φτάνουν ή και ξεπερνούν το 50% του συνόλου της χώρας).

Έτσι το υπουργείο παραδέχτηκε εμμέσως ότι οι δρακόντειοι φόροι που επιβάλλει δεν μπορούν να εισπραχθούν από τους πολίτες –με ό,τι σημαίνει αυτό για τις προοπτικές επίτευξης των στόχων που γράφτηκαν στο Μεσοπρόθεσμο –  ενώ με χαμηλότερους φόρους, ίσως μπορούσαν να εισπραχθούν περισσότερα, αν ανταποκριθούν και εισφέρουν περισσότεροι.

Άγνωστο παραμένει όμως και αν τελικώς, από την κατάργηση του μπόνους των αποδείξεων (μηδέν ευρώ όφελος για τις αποδείξεις που μαζεύουμε από φέτος και έως το 2014) το όφελος τανέρχεται όντως στα 600 εκατ. ευρώ, τα οποία υπολόγιζε το υπουργείο για το 2012 και μετά. Και τούτο καθώς δεν έχει ακόμη εκκαθαριστεί παρά μόλις το 30% των δηλώσεων για τι εισόδημα και τις αποδείξεις του 2010 και, ως εκ τούτο, ο υπολογισμός της «χασούρας» από επιστροφές φόρων για αποδείξεις φαντάζει παράτολμος και πρόχειρος.

Με τα δεδομένα αυτά, και παρά την κρισιμότητα των καταστάσεων, οι στόχοι στο Μεσοπρόθεσμο που διαρκώς αναθεωρούνται, δεν αποκλείεται να ανατραπούν σύντομα και πάλι.