Hasretim: Ταξίδι στην Ανατολία μέσω μουσικής

To Hasretim (που σημαίνει προσδοκία) είναι το αποτέλεσμα μιας μοναδικής παραγωγής. Το 210 ο κιθαρίστας και συνθέτης Marc Sinan μαζί με τον διευθυντή της Συμφωνικής Ορχήστρας της Δρέσδης έκαναν ένα ταξίδι στην Ανατολία. Η οικογένεια της μητέρας του Sinan κατάγεται από τα Τουρκικά παράλια της Μαύρης Θάλασσας, έτσι για τον ίδιο ήταν κατά κάποιο τρόπο ένα ταξίδι επιστροφής στις ρίζες του, αλλά όχι μόνο αυτό.


Πριν από το μεγάλο ταξίδι τους, οι μουσικοί είχαν θέσει κάποια θεμελιώδη μουσικά-φιλοσοφικά ερωτήματα: Γιατί οι συνθέτες της Τουρκίας σήμερα δεν αναζητούν την έμπενυσή τους στον απίστευτο πλούτο της λαϊκής τους παράδοσης; Γιατί δεν υπάρχει Εθνική Σχολή της Μουσικής; Γιατί οι συνθέτες δεν ενσωματώνουν την μουσική τους παράδοση σε νέες φόρμες; Πού βρίσκεται η γλώσσα της σύγχρονης μουσικής που είναι σε θέση να ανακαλύψει τα ίχνη της θρησκυτικής μουσικής παράδοσης και να εξελίξει τις παραδοσιακές φόρμες;

Κατά τη διάρκεια του πολυήμερου ταξιδιού τους από τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας μέχρι τα σύνορα της Αρμενίας, είχαν την ευκαιρία να σκεφτούν όλα αυτά τα ζητήματα καθώς ανακάλυπταν και κατέγραφαν παραδοσιακούς μουσικούς προσπαθώντας να διεισδύσουν στο μουσικό τους κόσμο και να απαθανατίσουν ερμηνείες που έρχονται από παραδόσεις που χάνονται. Στις πόλεις που επισκέφτηκαν, οι ηλικιωμένοι οργανοπαίκτες-τροβαδούροι κρατούν αυτές τις παραδόσεις ζωντανές στα καφενεία στις γειτονιές.

 Σπάνια θα δει κανείς νέους ανθρώπους να συνεχίζουν αυτή την παράδοση, όπως ο Mesut Kurt από την Τραπεζούντα που παίζει κεμεντσέ ή ο Asiye Göl από το Ordu. Ελάχιστοι από αυτούς ζουν από τη μουσική τους, παρότι η μουσική τους ξεχειλίζει από ενάργεια και δεξιοτεχνία. Η μουσική τους, ανήσυχη και ιδιοσυγκρασιακή φέρει τα ίχνη της εθνικής και της πολιτιστικής ποικιλομορφίας της Ανατολίας.


Οι ζωντανές ηχογραφήσεις, βρίθουν από δύναμη και συγκίνηση. Στο DVD μπορεί να παρακολουθήσει κανείς τόσο τις αυθεντικές ηχογραφήσεις που έγιναν στη διάρκεια του ταξιδιού, όσο και την ερμηνεία της Συμφωνικής Ορχήστρας της Δρέσδης που συνέθεσε-διασκεύασε ο Marc Sinan με τη βοήθεια του διασκευαστή-ενορχηστρωτή και διευθυντή ορχήστρας Andrea Molino για την ορχήστρα και τους καλεσμένους σολίστες.

Όπως ο Sinan σημειώνει, αν τα σύνθετα μέτρα της ανατολικής παράδοσης είναι ένα δεδομένο για τους παραδοσιακούς τούρκους μουσικούς, ακόμα και για τους επαγγελματίες μουσικούς της δύσης αποτελούν συχνά πρόκληση. Χαρακτηριστικό είναι επίσης, ότι διάφορες τεχνικές που είναι δεύτερη φύση για τους παραδοσιακούς, όπως αυτή της κυκλικής αναπνοής που χρησιμοποιούν όταν παίζουν τον ζουρνά ή το καβάλ, οι αυτοσχεδιαστές μουσικοί της δύσης πρόσφατα άρχισαν να το ενσωματώνουν ως τεχνική στην ερμηνεία τους.


Οι παραδοσιακοί μουσικοί έχουν διδαχθεί τους ήχους, τις τεχνικές και τις αξίες από τους παλιότερους, μέσω της προφορικής παράδοσης, παρακάμπτοντας τις ακαδημαϊκές σπουδές. Αντίθετα, οι Τούρκοι δεξιοτέχνες που πλαισιώνουν τις ηχογραφήσεις της Συμφωνικής της Δρέσδης, είναι όλοι μουσικοί με ακαδημαϊκή εκπαίδευση. Έτσι, οι μουσικοί αυτοί καθώς συνδυάζουν τη γνώση των τοπικών μουσικών ιδιωμάτων με την εξοικοίωσή της δυτικής σημειογραφίας και θεωρίας αποτελούν μια γέφυρα ανάμεσα στον ήχο της ορχήστρας και τον αυθεντικό-ακατέργαστο ήχο των παραδοσιακών δεξιοτεχνών. Εντέλει το μουσικό αποτέλεσμα παρακινεί τον ακροατή όχι απλώς να αντιληφθεί τη διαφορετικότητα των μουσικών πολιτισμών αλλά και αντίστροφά, να αισθανθεί την εκφραστική δύναμη της μουσικής που ενώνει ερμηνευτές με διαφορετικό μουσικό υπόβαθρο.

Η έκδοση που συνοδεύει το cd περιέχει σημειώματα σχετικά με τη μουσική, τους μουσικούς και το περιβάλλον τους από τον Marc Sinan και τον μουσικολόγο Μartin Greve.
*
Ο κιθαρίστας και συνθέτης Marc Sinan γεννήθηκε το 1976, από τουρκο-αρμενικής καταγωγής μητέρα και Γερμανό πατέρα. Έχει εμφανιστεί σε διεθνείς συναυλιακές σκηνές από τα νεανικά του χρόνια. Σπούδασε στο Mozarteum του Salzburg με δασκάλους τον Eliot Fisk και τον Joaquín Clerch καθώς και στο New England Conservatory of Music. Στη συνέχεια δίδαξε κιθάρα στη Μουσική Ακαδημία Augsburg ως βοηθός του Franz Halasz. Το 1994 εκδίδεται το πρώτο του άλμπουμ υπό τον τίτλο A Royal Christmas - Marc Sinan and the Royal Philharmonic Orchestra, στην εταιρεία Polydor. Ο Jörg Widmann έχει γράψει για αυτόν συνθέσεις για κιθάρα και ηλεκτρονικά. Κατά την τελευταία δεκαετία, έχει αναπτύξει πολλές και ενδιαφέρουσες διαπολιτισμικές συνεργασίες όπως αυτή με τον ιρανό δεξιοτέχνη του κεμεντσέ Kayhan Kalhor και τον τούρκο δεξιοτέχνη των κρουστών Burhan Öçal. Η πρώτη του συνεργασία με την ECM ήταν το άλμπουμ Fasil όπου συμμετείχαν η γερμανίδα τζαζ πιανίστα Julia Hülsmann και ο συγγραφέας Marc Schiffer. Το 2010 συνέθεσε το Hasretim, μια σύνθεση για 20 μουσικούς και παράλληλη προβολή βίντεο. Το Νοέμβριο του 2011 συνέθεσε επίσης ένα έργο μουσικής δωματίου του υπό τον τίτλο Oksus για κιθάρα, κλαρινέτο, τσέμπαλο, τύμπανα και προβολή βίντεο που έκανε πρεμιέρα στο Βερολίνο. Αυτή τη περίοδο εργάζεται πάνω σε μια σημαντική παραγωγή μουσικού θεάτρου, υπό τον τίτλο Dede Korkut για ορχήστρα, βίντεο και σύγχρονο χορό. Το Dede Korkut σηματοδοτεί τη συνέχεια της συνεργασίας του Sinan με τη Συμφωνική της Δρέσδης.