Χρήστος Ράπτης

Στις συνθήκες χρεοκοπίας που ζούμε υπάρχει ένα ερώτημα που φαίνεται να προβληματίζει όλους εκείνους, εντός και εκτός Ελλάδος, που προσπαθούν να επινοήσουν μια λύση στο ελληνικό πρόβλημα. Αν δηλαδή η χώρα μπορεί να κάνει restart χωρίς να προηγηθεί ένα κοινωνικό, πολιτικό και κατά προέκταση νομισματικό delete. Με απλά λόγια, το ερώτημα είναι αν στη συγκεκριμένη πολιτική, οικονομική και κοινωνική συγκυρία υπάρχουν δυνάμεις -μέσα και έξω από σύνορα- που μπορούν να κρατήσουν τη χώρα μέσα στο ευρώ και να την οδηγήσουν στην ανάκαμψη εντός της ευρωζώνης, ή για να μπορέσει να κάνει την επανεκκίνησή της η Ελλάδα θα πρέπει να γυρίσει στη δραχμή ή σε κάποιο ενδιάμεσο νόμισμα.

Στο πρώτο σκέλος του ερωτήματος, αν δηλαδή εκτός Ελλάδας υπάρχουν δυνάμεις που θέλουν και μπορούν να κρατήσουν την Ελλάδα στο ευρώ, δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση. Θεωρητικά, η ευρωπαϊκή Αριστερά -κυρίως η (γαλλική) σοσιαλδημοκρατία που εμφορείται από το όραμα μιας ευρωπαϊκής ομοσπονδίας και ένα κομμάτι της διακατέχεται παραδοσιακά από διεθνιστική αλληλεγγύη- θα ήθελε η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ με κάθε κόστος. Ισως επειδή αντιλαμβάνεται ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να σταθμίσει τις κοινωνικές, πολιτικές και δημοσιονομικές παρενέργειες που θα προκαλούσε στην υπόλοιπη Ευρώπη μια ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδος από το ευρώ. Μια συνολική αποσταθεροποίηση της Ελλάδας που θα την έφερνε στο χείλος ενός εμφυλίου πολέμου θα ήταν διαχειρίσιμη από την Ευρώπη;

Παρ’ όλα αυτά, η συγκεκριμένη ερμηνεία δεν απαντά στο ερώτημα. Υπάρχουν και άλλες παράμετροι που καθιστούν απρόβλεπτη την πορεία της χώρας στην Ευρώπη. Κυρίως η αδυναμία της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το πρόβλημα της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους χωρίς τα στερεότυπα του Μάαστριχτ, αλλά και η δομική αδυναμία της Γερμανίας να τιθασεύσει αυτή τη δαιμονικά ανεξέλεγκτη θέληση για εξουσία και δύναμη που περιγράφει ο Νίτσε στη «Γέννηση της Τραγωδίας».
Στο δεύτερο σκέλος του ερωτήματος, αν δηλαδή υπάρχουν δυνάμεις στην Ελλάδα που θέλουν και μπορούν να την κρατήσουν στο ευρώ, τα στατιστικά είναι συντριπτικά αρνητικά.

Η Ελλάδα παραδοσιακά όταν πλησίαζε στον γκρεμό σχεδόν πάντα έπεφτε με μια σχεδόν μαζοχιστική ικανοποίηση. Η σχέση μας με την καταστροφή είναι περίπου οργασμική. Υπάρχει και μια άλλη παράμετρος που όταν προστεθεί στη στατιστική κάνει ακόμα πιο δυσοίωνο το μέλλον της Ελλάδος στο ευρώ. Είναι η ερμηνεία που δίνει ο Χέγκελ στη «Φιλοσοφία της Ιστορίας». Η έξοδος από την α-πορία (δηλαδή το αδιέξοδο) προϋποθέτει την ενσάρκωση ενός έθνους σε ένα ιστορικό υποκείμενο. Υπάρχει σήμερα ένα πολιτικό υποκείμενο στο οποίο μπορούμε να πιστέψουμε και να το εμπιστευτούμε για να μας οδηγήσει στον πόρο;