Θανάσης Τσεκούρας

Βέβαια ο χαρισματικός Αυστριακός δεν είχε καμία σχέση ούτε με τους μεν ούτε με τους δε. Απλώς ανέλυσε παραδειγματικά πώς μια επιχείρηση (ή μια χώρα) μπορεί να μετατρέψει μια κρίση σε ευκαιρία δημιουργίας. Και, αντίστροφα, πώς μπορεί να κατρακυλήσει στην καταστροφή.

Στην Ελλάδα, η φράση του Σουμπέτερ έχει κάνει μεγάλο σουξέ από την προηγούμενη δεκαετία. Αναρίθμητα πολιτικά αφηγήματα στήθηκαν πάνω στην αισιόδοξη θεώρηση των πραγμάτων. Δηλαδή ότι η χρεοκοπία μάς προσφέρει μια ιδανική ευκαιρία να αλλάξουμε το μοντέλο της χώρας. Και να γίνουμε, επιτέλους, καλύτεροι...

Τον χορό ξεκίνησε ο Γ. Παπανδρέου με την αλήστου μνήμης «Δανία του Νότου». Τον συνέχισε ο Α. Σαμαράς με τα απανωτά «success stories». Τον απογείωσε ο Αλέξης με το «σκίζουμε τα μνημόνια». Και το τερματίζει ο Κυριάκος με την «ευτυχία», το νέο διακύβευμα της εποχής μας. Το βέβαιο είναι ότι αν τους γνώριζε όλους αυτούς ο Σουμπέτερ θα έκοβε την πλάκα δηλώνοντας «εγώ πάντως δεν είμαι σουμπετεριανός». Οπως είχε κάνει και ένας άλλος κλασικός.

Δυστυχώς όλοι αυτοί οι αισιόδοξοι πολιτικοί μας έχουν ένα πρόβλημα. Είναι καλοί στην έκθεση ιδεών, αλλά μάλλον κουμπούρες όχι απλώς στην άλγεβρα - ακόμη και στην απλή αριθμητική. Παρέλαβαν μια χώρα με ΑΕΠ περίπου 240 δισ. το 2008. Και παραδίδουν μια χώρα με ΑΕΠ κάτω από 170 δισ. το 2020. Πρόβλημα ανάπτυξης; Οχι βέβαια. Ζήτημα υπανάπτυξης με μόνιμα πλέον και επικίνδυνα χαρακτηριστικά.

Το νέο «ιερό δισκοπότηρο» σήμερα λέγεται Ταμείο Ανάκαμψης και ΕΣΠΑ με συνολικούς πόρους πάνω από 70 δισ. έως το 2027. «Είναι πολλά τα λεφτά», που έλεγε και ο Σπύρος Καλογήρου. Ομως τις τρεις δεκαετίες μετά την ένταξη στην τότε ΕΟΚ (1980-2010) η ελληνική οικονομία ποτέ δεν είχε πρόβλημα χρηματοδότησης. Οι ευρωπαϊκοί πόροι και ο φθηνός δανεισμός είχαν ως αποτέλεσμα πλεόνασμα κεφαλαίων μέχρι την κρίση του 2008. Το αποτέλεσμα το ζήσαμε...

Αντίθετα είχε τεράστιο έλλειμμα αξιοποίησης της χρηματοδότησης. Ελλειμμα σχεδίου για τη δημιουργία ενός βιώσιμου οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου. Ελλειμμα θεσμών και κρατικής οργάνωσης. Ελλειμμα μιας πολιτικής και οικονομικής ελίτ που να βλέπει το μέλλον έξω από τα μικρονοϊκά όρια ενός δύσμορφου και κρατικοδίαιτου καπιταλισμού.

Υπάρχει λόγος για αισιοδοξία μετά την πανδημία; Να μην ξαναθυμήσουμε την ιστορία για τη μοίρα των αισιόδοξων και των απαισιόδοξων Εβραίων. Αν θέλετε, ρωτήστε και τον Σουμπέτερ...