Παντελής Καψής

Είκοσι αν πιστέψουμε τους Τούρκους αναλυτές, 25 αν θεωρήσουμε ότι έχουν δίκιο οι Ιταλοί πιλότοι. Δεν ξέρω τι ακριβώς μπορεί να δείχνει μια τέτοια αναλογία ούτε πόσο χρήσιμη για τον μέσο πολίτη είναι αυτή η πληροφορία. Τον τελευταίο καιρό πάντως αυτού του είδους η ενημέρωση έχει κατακλύσει τις τηλεοπτικές εκπομπές. Θα μπορούσαμε να της δώσουμε και όνομα: ο πόλεμος ως video game.

Για να είμαστε δίκαιοι δεν είναι αποκλειστικότητα της Ελλάδας, τα ίδια και χειρότερα φαίνεται ότι συμβαίνουν και στην τουρκική τηλεόραση. Έτσι υπάρχει μια διαρκής αλληλοτροφοδοσία, ένα καθημερινό δελτίο πολεμικής ετοιμότητας και στις δύο χώρες. Ούτε είναι μόνο σημερινό φαινόμενο πάντως. Περιοδικά περνάμε έναν τέτοιο (όχι μόνο) τηλεοπτικό οργασμό, ήδη από την εποχή της «αγοράς του αιώνα». Οι παλαιότεροι θα θυμούνται ίσως με τι θριαμβολογίες υποδεχθήκαμε για παράδειγμα τα πρώτα Μιράζ 2000 και τους πύραυλους Exocet, αυτούς που είχαν βυθίσει το αγγλικό πολεμικό στα Φόκλαντς. Ναι αυτά τα Μιράζ που σήμερα βρίσκονται στη χωματερή, γιατί αυτή είναι η μοίρα των εξοπλισμών: μπαγιατεύουν γρήγορα.

Πριν προχωρήσουμε, να βγάλουμε από το τραπέζι το πολιτικό ζήτημα, αν δηλαδή είναι αναγκαίοι οι εξοπλισμοί. Με την Τουρκία γείτονα προφανώς είναι. Καλώς η κακώς, καμιά υπεύθυνη κυβέρνηση δεν μπορεί να αγνοήσει την ανάγκη ισχυρής άμυνας. Σε αυτά δεν χωρά το «θα το ρισκάρουμε», για να θυμηθούμε τον Γιάννη Μπαλάφα του Σύριζα.
Όχι, το δικό μου πρόβλημα είναι στο πώς αντιμετωπίζουμε αυτούς τους εξοπλισμούς. Στις πρωινές εκπομπές, κάθε μέρα, κυριολεκτικά κάθε μέρα, έχουμε μια παρέλαση στρατηγών, ναυάρχων και πτεράρχων οι οποίοι μας αναλύουν τι φοβερά όπλα αποκτούμε και πώς ανατρέπεται η ισορροπία υπέρ της Ελλάδας στο Αιγαίο. Πώς τα Ραφάλ θα τυφλώνουν τους εχθρούς, πώς θα τους καταρρίπτουν προτού μας πάρουν χαμπάρι.

Όσο για τις Μπελάρα, ούτε σαρδέλα δεν θα περνά στο Αιγαίο. Στην πραγματικότητα μας εξοικειώνουν με μια ψευδή εικόνα του πολέμου ως επιτραπέζιο παιχνίδι. Κι αυτά την ώρα που τόσο κοντά μας βλέπουμε να διεξάγονται πραγματικοί πόλεμοι με τεράστιο ανθρώπινο κόστος. Κόστος που ούτε μπορούσαμε να το φανταστούμε. Μιλάμε για την κόλαση με την ελαφρότητα παιδιών του Δημοτικού. Σε μια περίοδο μάλιστα ύφεσης στην ένταση μεταξύ των δύο χωρών. Στα κανάλια δεν έχει αλλάξει σχεδόν τίποτα.

Για να μη πούμε για την οικονομική διάσταση. Αν ποτέ πάμε σε πόλεμο, που ελπίζουμε πως όχι, όλα αυτά τα περίφημα συστήματα θα αποδειχθούν πολύ γρήγορα άχρηστα, γιατί δεν θα έχουμε τη δυνατότητα να τα υποστηρίξουμε. Τουλάχιστον δεν θα μπορούμε χωρίς τη βοήθεια αυτών που μας τα προμηθεύουν. Θα ματώσουμε όχι μόνο κυριολεκτικά αλλά και μεταφορικά. Να προσθέσουμε στους υπολογισμούς πόσα ξοδεύουμε ήδη, περίπου 8 δισεκατομμύρια το χρόνο, στα οποία δεν περιλαμβάνεται το κόστος για τα καινούργια αεροπλάνα και τις φρεγάτες.

Σχεδόν τα διπλάσια ξοδεύει η Τουρκία. Οι πρωτοετείς φοιτητές των οικονομικών μαθαίνουν για το δίλημμα κανόνια ή βούτυρο. Κάθε ευρώ σε κανόνια σημαίνει ένα ευρώ λιγότερο για κοινωνικές δαπάνες. Σε δυο χώρες μάλιστα που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Κανείς πολιτικός ωστόσο, και από τις δύο πλευρές, δεν σκέφτηκε ή δεν τόλμησε να βάλει στο τραπέζι το ενδεχόμενο ενός μορατόριουμ στους εξοπλισμούς. Οι πατριωτικές κορώνες έχουν αποδειχθεί πολύ πιο αποδοτικές από τη λογική και την περίσκεψη. Ασφαλώς δεν τις παίρνουμε τοις μετρητοίς, όλοι είμαστε στρατηγοί του καναπέ. Μας αρέσει ωστόσο να λέμε και μια κουβέντα παραπάνω. Αρκεί να μην την πληρώσουμε, όχι μόνο εμείς βέβαια αλλά και οι γείτονες.