Νίκος Φελέκης

Η περίπτωση να ματαιωθεί η εκλογή αρχηγού στην Κεντροαριστερά δεν υφίσταται. Μπορεί τις προηγούμενες ημέρες να ανέβηκαν οι τόνοι της αντιπαράθεσης για την αυτοπρόσωπη παρουσία, την online διασύνδεση των εκλογικών τμημάτων και την ηλεκτρονική και εξ αποστάσεως ψηφοφορία, όμως όλοι όσοι συμμετέχουν στο εγχείρημα δηλώνουν ότι δεν πρόκειται να τα σπάσουν για διαδικαστικά θέματα. Ακόμη και αν δεν υπάρξει πλήρης συμφωνία, η εκλογή ηγεσίας στην Κεντροαριστερά θα ολοκληρωθεί, ενδεχομένως όχι στις αρχές Νοεμβρίου, όπως έχει ανακοινωθεί, αλλά λίγο αργότερα, εφόσον ο πρόεδρος της επιτροπής για τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας Νίκος Αλιβιζάτος κρίνει ότι οι δύο εταιρείες που ανέλαβαν την online διασύνδεση των εκλογικών τμημάτων χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να είναι καθ’ όλα εντάξει στην εργασία που αναλαμβάνουν. 
Ο Σταύρος Θεοδωράκης, όπως διαβεβαιώνουν στενοί του συνεργάτες, διόλου δεν προτίθεται να χρησιμοποιήσει τη διαφωνία του με τη Φώφη Γεννηματά για τον τρόπο εκλογής ως πρόσχημα για να αποχωρήσει, όπως φοβούνται κάποιοι συνεργάτες της επικεφαλής της ΔΗ.ΣΥ. Η δήλωση του αρχηγού του Ποταμιού («Κάποιοι μεθοδικά σαμποτάρουν την ηλεκτρονική ψηφοφορία. Εχουν μάθει να εμπιστεύονται μόνο τους κομματικούς μηχανισμούς. Εγώ όμως θα επιμείνω και καλώ τους άλλους υποψήφιους να είναι ξεκάθαροι. Οχι “ναι μεν, αλλά”. Η τεχνολογία το επιτρέπει») δεν είναι, όπως μας λένε συνεργάτες του Σταύρου, δηλωτική αποχώρησης, αλλά πολιτική θέση, την οποία μάλιστα ασπάζονται οι επτά από τους δέκα υποψηφίους καθώς και ο πρόεδρος του ΚΙΔΗΣΟ Γιώργος Παπανδρέου. Μάλιστα τις επόμενες ημέρες ο επικεφαλής του Ποταμιού θα δώσει στη δημοσιότητα μια πλήρη πρόταση για τη διεξαγωγή ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, στοχεύοντας προφανώς στη στήριξη και την επιβράβευση εκείνων που θα ήθελαν την εξ αποστάσεως ψηφοφορία, όχι όμως και στις ψήφους τους, αφού εξ αποστάσεως ψηφοφορία με τα σημερινά δεδομένα έχει αποφασιστεί ότι δεν μπορεί να γίνει. Από την άλλη, όπως παραδέχονται σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους και οι δέκα υποψήφιοι, «το κόστος εάν ναυαγήσει το εγχείρημα θα είναι τεράστιο» και κανείς τουλάχιστον από την τετράδα (Γεννηματά, Θεοδωράκης, Καμίνης, Ανδρουλάκης) που φαίνεται να προηγείται στις προτιμήσεις των οιονεί εκλεκτόρων δεν μπορεί να το σηκώσει. Σημειωτέον ότι ο Γιάννης Ραγκούσης έστειλε στην Επιτροπή Αλιβιζάτου, επιστολή προέδρου κρατικής εταιρείας που δηλώνει ότι μπορεί μεν να αναλάβει τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας, όμως δεν μπορεί να κάνει και πιστοποίηση των εκλεκτόρων, όπερ σημαίνει ότι τους καταλόγους θα πρέπει να τους καταρτίσει η Επιτροπή. 

Μέλος της Επιτροπής Αλιβιζάτου, ο οποίος διάκειται φιλικά, είναι η αλήθεια, στη Φώφη Γεννηματά μας λέει: «Καλά όλα αυτά που λέει ο Σταύρος, αλλά ούτε ο ίδιος έχει εκλεγεί επικεφαλής στο Ποτάμι με τον τρόπο που μας υποδεικνύει, ούτε τα έχει εφαρμόσει στο κόμμα του για να έχουμε ένα θετικό προηγούμενο. Αν αποτύχουν οι εταιρείες που μας προτείνει και οι οποίες φυσικό είναι να λένε ότι μπορούν να τα καταφέρουν, θα γελοιοποιηθούν τα κόμματα και όχι αυτές». Από την πλευρά του Ποταμιού αποκρούουν ως αβάσιμους τους φόβους του ΠΑΣΟΚ, και ιδιαίτερα την ανησυχία μήπως κάποιοι, εκμεταλλευόμενοι τρύπες της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, προβούν σε πράξεις έστω περιορισμένης νοθείας. «Αυτό», λένε, «ισχύει για όλους τους υποψήφιους. Ο,τι θα μπορεί να κάνει ο ένας, θα μπορεί να το κάνει και ο άλλος. Το θέμα είναι να ψηφίσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι. Και κυρίως οι νέοι. Η αυτοπρόσωπη παρουσία είναι γνώρισμα των μεγαλύτερης ηλικίας ανθρώπων. Σήμερα οι νέοι σχεδόν τα πάντα τα κάνουν εξ αποστάσεως και μέσω ηλεκτρονικών πλατφορμών. Η Κεντροαριστερά αν θέλει να είναι σύγχρονο κόμμα θα πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και να μη μείνει στην εποχή του αραμπά...». 

Σίγουρα η -ηλεκτρονική ή μη- ψηφοφορία είναι πρόβλημα, παραδέχονται σχεδόν όλοι οι εκπρόσωποι των υποψηφίων στην Επιτροπή Αλιβιζάτου, όμως συνεργάτες του Γ. Παπανδρέου και κάποιοι της Φώφης Γεννηματά υποστηρίζουν πως το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ο προσανατολισμός του νέου φορέα: θα συνεργαστεί με τη Ν.Δ. για να σχηματιστεί κυβέρνηση στην περίπτωση που δεν υπάρξει αυτοδυναμία; Θα συμφωνήσει να γίνει πρωθυπουργός ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Ή θα συμφωνήσει με τη στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ να γίνουν εκλογές με απλή αναλογική, πρακτική που θα οδηγήσει σε ένα εντελώς νέο και εν πολλοίς άγνωστο, ενδεχομένως και επικίνδυνο για την κοινωνικοοικονομική σταθερότητα πολιτικό τοπίο; Το δυσμενές για το SPD αποτέλεσμα των εκλογών στη Γερμανία ενισχύει την άποψη όσων υποστηρίζουν ότι η συγκυβέρνηση με τη Δεξιά βλάπτει σοβαρά τη σοσιαλδημοκρατία. Αυτοί που υποστηρίζουν ότι η συγκυβέρνηση με τον Σαμαρά ζημίωσε πρωτίστως και καταλυτικά το ΠΑΣΟΚ πρόσθεσαν μετά τις γερμανικές εκλογές ακόμη ένα επιχείρημα στη φαρέτρα τους -εκτός από τον αντιμητσοτακισμό και την αντιδεξιά ρητορική- για να λένε «όχι σε επανάληψη της συγκυβέρνησης με τη Ν.Δ.». 
Από την άλλη, όμως, είναι ισχυρό και το επιχείρημα όσων διατείνονται ότι τη ΔΗ.ΣΥ., ή τέλος πάντων όπως θα λέγεται ο νέος φορέας, δεν τη συμφέρει να ανοίξει μέσω της απλής αναλογικής το παιχνίδι της διακυβέρνησης. Η δύναμη της Κεντροαριστεράς στο έγκειται ότι στο υπάρχον σύστημα αρκούν δύο κόμματα για να γίνει κυβέρνηση, ενώ με την απλή αναλογική κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί. Το σίγουρο είναι ότι η διαπραγματευτική δύναμη της Κεντροαριστεράς θα είναι κατά πολύ μειωμένη, αφού ακόμη και αν ξεπεράσει το 10% είναι πιθανόν να μην αρκούν οι βουλευτές της για να σχηματιστεί κυβέρνηση και να καταστεί μεγαλύτερη η χρησιμότητα ενός μικρότερου τρίτου, ενδεχομένως και τέταρτου κόμματος. 
Σε κάθε περίπτωση, οι απαντήσεις που δίνονται σε αυτό το στρατηγικής υφής πρόβλημα είναι διαφορετικές από τους δέκα υποψήφιους. Σίγουρα πάντως οι ψηφοφόροι του Θεοδωράκη, αλλά σε μεγάλο ποσοστό και του Καμίνη προτιμούν το φλερτ με τη Δεξιά. Κατά κάποιον τρόπο, στην εκλογή αρχηγού της Κεντροαριστεράς συγκρούονται δύο κόσμοι. Κι αυτό είναι το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουν στην ψηφοφορία. Αν, για παράδειγμα, δεν είναι η Φώφη στην τελική δυάδα, είναι σίγουρο ότι οι ψηφοφόροι τη δεύτερη Κυριακή θα είναι σαφέστατα λιγότεροι από την πρώτη, αφού οι Πασόκοι όχι μόνο δεν θα προσέλθουν, αλλά ενδεχομένως θα καταστήσουν και σαφές ότι ανεξαρτήτως αποτελέσματος το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να διαλυθεί. Το ίδιο θα συμβεί και στην πιθανότερη περίπτωση που δεν είναι είτε ο Καμίνης είτε ο Σταύρος στη δυάδα. Αν, για παράδειγμα, στον τελικό γύρο έχουμε μια κομματική αναμέτρηση (Φώφης - Ανδρουλάκη), είναι δύσκολο να φανταστούμε τους μη Πασόκους και κατά βάση φιλελεύθερους-κεντρώους ψηφοφόρους του Ποταμιού και του δημάρχου Αθηναίων να προσέρχονται τη δεύτερη Κυριακή στις κάλπες. 

Στο σημείο αυτό να επισημάνουμε ότι, όπως δείχνουν και οι δημοσκοπήσεις αλλά και οι εκτιμήσεις κομματικών επιτελείων, αναλυτών και δημοσιογράφων που εντρυφούν στα μυστήρια της Κεντροαριστεράς, η Φώφη θα είναι πρώτη και για τη δεύτερη θέση θα παλέψουν μέχρι και την τελευταία στιγμή οι Καμίνης και Θεοδωράκης. Εάν ο Νίκος Ανδρουλάκης καταφέρει να συγκεντρώσει ποσοστό άνω του 15%, τότε τα πράγματα θα δυσκολέψουν αρκετά για την πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, καθώς εκτός του νεαρού ευρωβουλευτή από τη δεξαμενή των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ αντλούν ψήφους και οι Μανιάτης, Κωνσταντινόπουλος και Ραγκούσης. Μάλιστα και η ίδια η Φώφη, σύμφωνα με πληροφορίες, εμφανίζεται ανήσυχη σε συνομιλητές της για το αποτέλεσμα επειδή «ο πόλεμος που δέχεται δεν είναι μόνο απέξω, αλλά και μέσα από το ΠΑΣΟΚ». Ενας παράγων που, όπως παραδέχονται και τα επιτελεία των υποψηφίων, μπορεί να διαμορφώσει το τελικό αποτέλεσμα είναι και η στάση των στελεχών του ΚΙΔΗΣΟ, επειδή το κόμμα του Γ. Παπανδρέου είναι το μόνο, μετά το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι, που έχει υπολογίσιμη δύναμη εκλεκτόρων. Παρά τα όσα αρχικώς λέγονταν, οι οπαδοί του Γ. Παπανδρέου κατανέμονται και στους τρεις που προηγούνται (Φώφη, Καμίνης, Θεοδωράκης) και δεν επιλέγουν στη συντριπτική τους πλειοψηφία τη Φώφη.

Τέλος, ένας ακόμη σοβαρός, ενδεχομένως και καθοριστικός, παράγοντας στη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος, τόσο στον πρώτο γύρο όσο και στον δεύτερο, είναι ο αριθμός των καλπών που θα στηθούν και οι εφορευτικές επιτροπές. Στο πρώτο υπάρχει διχογνωμία καθώς ακόμη και συνεργάτες της Φώφης υποστηρίζουν πως θα πρέπει οι κάλπες να είναι όσο το δυνατόν περισσότερες και από τις περίπου 530 που αρχικώς είχε συμφωνηθεί στην Επιτροπή Αλιβιζάτου. Σε ό,τι αφορά τη σύνθεση των εφορευτικών επιτροπών, η οποία ειδικά σε μαζικές κομματικές διαδικασίες παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του αποτελέσματος, είναι σίγουρο ότι κυρίως στην περιφέρεια ο έλεγχος θα βρίσκεται στο ΠΑΣΟΚ, μοιρασμένος ανάμεσα στους οπαδούς της Φώφης και του Ανδρουλάκη. Το θέμα είναι να μην υπάρξουν μεταξύ τους εχθροπραξίες που θα αμαυρώσουν την ψηφοφορία, αφού μεταξύ των δύο μηχανισμών υπάρχει έντονη αντιπαλότητα - έως και μίσος - για τον έλεγχο της κομματικής εξουσίας.