Μιλένα Αποστολάκη

Τα άτομα που κακοποιούνται σεξουαλικά στην παιδική τους ηλικία διακατέχονται από συναισθήματα ενοχής, οργής, φόβου, δυσπιστίας, αυτό-ενοχοποίησης και ντροπής και είναι πολύ δύσκολο για ένα κακοποιημένο παιδί να μπορέσει να βρει τρόπο ρύθμισης της συναισθηματικής του κατάστασης. Στη συντριπτική πλειοψηφία οι θύτες βρίσκονται γύρω ή μέσα στον στενό οικογενειακό ιστό και έχουν καταφέρει να αναπτύξουν σχέσεις αγάπης και εμπιστοσύνης με το θύμα, γεγονός που προκαλεί, πέρα από συναισθηματική σύγχυση σε ένα παιδί, την ακινητοποίησή του ως προς αυτό που του συμβαίνει μη μπορώντας σε πρώτο στάδιο να αντιληφθεί αν είναι κάτι σωστό ή όχι. Η κρίση εμπιστοσύνης σε όλες τις μετέπειτα διαπροσωπικές σχέσεις ενός κακοποιημένου παιδιού είναι δεδομένη και είναι βέβαιο ότι οποιοδήποτε παιδί πέσει θύμα σεξουαλικής εκμετάλλευσης ή κακοποίησης βιώνει μία βαθιά τραυματική εμπειρία που το ακολουθεί για το υπόλοιπο της ζωής με μετατραυματικό στρες.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) περίπου 1 στα 5 παιδιά πέφτει θύμα κάποιας μορφής σεξουαλικής βίας ή κακοποίησης. Θύτες είναι, συνήθως, άτομα υπεράνω πάσης υποψίας, ανεξάρτητα από κοινωνικά ή οικονομικά κριτήρια. Το 90% των πράξεων σεξουαλικής κακοποίησης σε βάρος ανήλικων παιδιών διαπράττεται από κάποιον που γνωρίζει καλά το θύμα και έχει αναπτύξει σχέση εμπιστοσύνης μαζί του, όπως γείτονας, οικογενειακός φίλος, μέλος της οικογένειας. Σοκαριστικά για την χώρα μας είναι τα στοιχεία που έδωσε στην δημοσιότητα η ΕΛ.ΑΣ. Μόνο τους πρώτους οκτώ μήνες του 2022 διακόσια ενενήντα τέσσερα (294) παιδιά κακοποιήθηκαν σεξουαλικά στην Ελλάδα. Ωστόσο είναι κοινή πεποίθηση των αρχών το γεγονός ότι ο αριθμός των περιστατικών αυτών είναι πολλαπλάσιος, καθώς τα θύματα, οι γονείς ή οι οικείοι τους επιλέγουν να μην προχωρήσουν σε καταγγελία, φοβούμενοι τον διασυρμό . Από τα 294 ανήλικα θύματα καταγράφηκε ότι τα 244 είναι κορίτσια και τα 50 είναι αγόρια.

Απέναντι σε αυτή τη μάστιγα που κηλιδώνει τις σύγχρονες κοινωνίες εμείς τι κάνουμε?

Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων με τον Ν. 4692/2020 ενέταξε μία υποενότητα μαθήματος σεξουαλικής αγωγής στα πλαίσια των εργαστηρίων δεξιοτήτων, η οποία είναι αποσπασματική και ανεπαρκής. Σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής έχει ενταχθεί στα σχολεία. Στην Γαλλία το συγκεκριμένο μάθημα είναι υποχρεωτικό από το έτος 1990. Στη Γερμανία από το έτος 1968. Στη Δανία, τη Φινλανδία και την Αυστρία από το έτος 1970. Μάλιστα στη Φινλανδία διδάσκεται υποχρεωτικά από το νηπιαγωγείο.

Η πολιτεία οφείλει να εφοδιάζει τα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία με τις απαραίτητες γνώσεις για το τι συνιστά παραβίαση και πότε παραβιάζονται τα όρια της σωματικής τους ακεραιότητας, όπως και να παρέχει πλήρη πληροφόρηση για όλους τους τρόπους καταγγελίας τέτοιων περιστατικών. Η δημιουργία ενός οικείου για τα παιδιά περιβάλλοντος εντός των σχολείων με εξειδικευμένους ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς θα συνέβαλε καθοριστικά στην έγκαιρη πρόληψη και στην καταπολέμηση του προβλήματος. Η ετήσια επιμόρφωση εκπαιδευτικών και γονέων ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα σημάδια που μαρτυρούν σεξουαλική κακοποίηση και πώς να το αντιμετωπίσουν, είναι επίσης απαραίτητη.

Ο Ποινικός Κώδικας στο άρθρο 339 παρ. 1 προβλέπει διαφορετικό πλαίσιο ποινής για όποιον ενεργεί γενετήσια πράξη με πρόσωπο που δεν έχει συμπληρώσει τα δώδεκα (12) έτη και διαφορετικό πλαίσιο ποινής αν ο παθών συμπλήρωσε τα δώδεκα έτη (12). Στην δεύτερη περίπτωση μπορεί να επιβληθεί ποινή φυλάκισης μόνο για πέντε (5) έτη. Προκειμένου να μην οδηγηθούμε στην ποινική απαξία ενός τέτοιου εγκλήματος θα ήταν σκόπιμο η ποινή κάθειρξης τουλάχιστον δέκα (10) ετών που επιβάλλεται σε περίπτωση σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκου ως 12 ετών να επιβάλλεται και στους ανήλικους από 12 έως 15 ετών.

Οι δράσεις όμως δεν πρέπει να εξαντλούνται μόνο στα σχολικά πλαίσια.ή στην ποινική μεταχείριση.

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης με την διοργάνωση διακαναλικών εκστρατειών και την προώθηση κοινωνικών μηνυμάτων μπορούν να αφυπνίσουν συνειδήσεις και να συμβάλουν στην καταπολέμηση της αδιαφορίας. Η ενημέρωση και ιδιαίτερα η ευαισθητοποίηση όλης της κοινωνίας είναι το ζητούμενο καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ό,τι συμβαίνει στον διπλανό μας μπορεί να χτυπήσει και την δική μας πόρτα.

Η ανάγκη πρόληψης και καταπολέμησης είναι παρούσα, άμεση και επιτακτική.

Τα παιδιά είναι το κομμάτι της κοινωνίας που αποτελεί την βάση του μέλλοντος και επειδή «αν γλιτώσει το παιδί υπάρχει ελπίδα», η υπεράσπισή τους είναι χρέος όλων μας.