Φώφη Γιωτάκη

Οι ευρωεκλογές είναι το στοίχημα και όχι οι επιδόσεις του στις εθνικές εκλογές- η μετάθεση προσδοκιών και ευθυνών σε βάθος τριετίας βολεύει ενδεχομένως το αφήγημα των άμεσα ενδιαφερόμενων μπροστά σε ένα αποτέλεσμα ήττας αλλά δεν εισπράττει «λευκές επιταγές» από τους ψηφοφόρους του μέχρι το τέλος της τετραετίας. Πρόκειται για τον «τίτλο» της σκληρής πραγματικότητας, που καλείται να διαχειριστεί με περισσότερη «φαντασία», «όρεξη» και σχέδιο, στην αφετηρία της προεκλογικής περιόδου που καταλήγει σε λιγότερο από τρεις μήνες στις ευρωκάλπες.

Είναι κοντά και ταυτόχρονα μακριά ο πολιτικός δρόμος μέχρι εκεί, μέσα σε ένα άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον, που δεν σηκώνει στραβοπατήματα, άστοχες κινήσεις, θολά μηνύματα και προσωπικές στρατηγικές. Η αργή και σταθερή άνοδός του στο εκλογικό και στο δημοσκοπικό πεδίο έκλεισε το κύκλο της, ως ασφαλής μέθοδος για την προσέλκυση περισσότερων ψηφοφόρων- η κινούμενη άμμος που παρατηρείται στο έδαφος των «μεγάλων» κομμάτων δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού στους πρωταγωνιστές του.

Η Νέα Δημοκρατία παραμένει κυρίαρχη, παρά τις απώλειες από την αναμενόμενη κυβερνητική φθορά. Ο ΣΥΡΙΖΑ μετά από πολύμηνες εσωτερικές συγκρούσεις, διασπάσεις και με μια σοβαρή στρατηγική ήττα στην πλάτη του, επιχειρεί να κερδίσει μια νίκη, δηλαδή την παραμονή του στη δεύτερη θέση, έστω και με ένα κακό αποτέλεσμα- υποδεέστερο της εκκωφαντικής του ήττας τον περασμένο Ιούνιο. Κόμματα στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας, όπως αυτό της Ελληνικής Λύσης, φλερτάρουν με διψήφια ποσοστά. Η Νέα Αριστερά που προέκυψε από τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ ποντάρει για την επιβίωσή της από την είσοδό της στην ευρωβουλή, ο Κόσμος ακολουθεί παρόμοια συνταγή. Οι Δημοκράτες του Ανδρέα Λοβέρδου επενδύουν στους απογοητευμένους ψηφοφόρους από τη ΝΔ αλλά και από το ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ έχει επιπλέον, μέσα σε αυτό το φόντο, να παλέψει με τη «χαλαρή ψήφο» και τον «καναπέ», όπου έχει βρει «στέγη» ένα σημαντικό κομμάτι κεντροαριστερών ψηφοφόρων από τις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις.

Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ΠΑΣΟΚ «παίζει», ετούτη τη στιγμή, με το σενάριο της ισοπαλίας ή με αυτό της μικρής ανάσας από τον ΣΥΡΙΖΑ. Η δυναμική στα γκάλοπ που είχε αποκτήσει μετά τις εθνικές εκλογές φρενάρει απότομα, από τις αρχές του τρέχοντος έτους άρχισε να εμφανίζει «σημάδια» κόπωσης και υποχώρησης. Η υποχώρησή του στην τρίτη θέση όσο κι αν είναι ένα από τα σενάρια, είναι υπαρκτό (στα γκάλοπ πάντα) και σίγουρα δεν κινητοποιεί, όσο θα έπρεπε εκείνους που έχουν το ρόλο να το αποκλείσουν.

Ο χειρισμός των τριών νομοσχεδίων που η κυβέρνηση ενέταξε στην προθήκη της μεταρρυθμιστικής της ατζέντας από τις αρχές του νέου έτους δεν απέδωσε. Η επιστολική ψήφος, η ισότητα στο γάμο και η ίδρυση μη κρατικών μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στη χώρα μας έγιναν νόμοι του κράτους, αλλά το ΠΑΣΟΚ δεν κατάφερε, όπως φαίνεται και στις δημοσκοπήσεις, να κερδίσει με τη στάση του, εντός και εκτός βουλής, ευρύτερα ακροατήρια στο χώρο της Κεντροαριστεράς και δη του Κέντρου. Αντιθέτως κατέγραψε μείωση των ποσοστών του- στη δημοσκόπηση δε της Pulse προ ημερών “χαιρέτισε” τη δεύτερη θέση, που είχε έστω και με βραχεία κεφαλή κερδίσει από τον ΣΥΡΙΖΑ. Η Χαριλάου Τρικούπη είδε την ισοπαλία στο 14% (στην εκτίμηση ψήφου) να απειλεί το κλίμα αισιοδοξίας όσον αφορά στις επιδόσεις του ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές και στελέχη του να αμφισβητούν ανοιχτά βασικές επιλογές της. Η κυβερνητική παράταξη το κατηγορεί ότι δρα ως “πράσινος ΣΥΡΙΖΑ” ή ότι ...ειδικεύεται στις κυβιστήσεις.

Στην “επιστολική ψήφο” το ΠΑΣΟΚ ξεκίνησε δηλώνοντας την πρόθεσή του να υπερψηφίσει το σχέδιο νόμου, αλλά στην πορεία άλλαξε άποψη και πορεία. Μεσολάβησε βέβαια η απαράδεκτη και αιφνιδιαστική κίνηση της υπουργού Εσωτερικών, Νίκης Κεραμέως με την εκπρόθεσμη τροπολογία για την “επέκταση” της επιστολικής ψήφου και στις εθνικές εκλογές. Η κίνηση αυτή ήταν μια «κλωτσιά» στη συναίνεση από την πλευρά της κυβέρνησης, το “ναι” του ΠΑΣΟΚ έγινε “όχι”, αλλά χωρίς να εξηγεί με απλά λόγια την αλλαγή της στάσης του στους ψηφοφόρους.

Στο επόμενο νομοσχέδιο, για τη θεσμοθέτηση της ισότητας στο γάμο, το ΠΑΣΟΚ επίσης δεν κατάφερε να αποκομίσει οφέλη, αφού 11 βουλευτές του, είπαν “όχι” δια της αποχής τους από την αίθουσα της Ολομέλειας. Η εικόνα μεταφράστηκε και από πολλά στελέχη του, ως αδυναμία του ΠΑΣΟΚ να υπερασπιστεί δυναμικά μεταρρυθμιστικές και προοδευτικές πρωτοβουλίες αλλά και του Νίκου Ανδρουλάκη να “ελέγξει” την κοινοβουλευτική ομάδα. Το μεγαλύτερο “πλήγμα” που όμως προκάλεσε το ΠΑΣΟΚ στην εικόνα του προήλθε, σύμφωνα με τους τους επικριτές του, από την πολλαπλή κυβίστηση κατά τη δημόσια συζήτηση για την ίδρυση μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων.

Αρχικά ο Νίκος Ανδρουλάκης (σε συνέντευξή του στο ΘΕΜΑ της Κυριακής τον περασμένο Νοέμβρη) είχε δηλώσει ότι “δεν πρόκειται να μπει εμπόδιο στην ίδρυση μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στη χώρα μας”- μάλιστα τόνιζε την ανάγκη ενίσχυσης των δημόσιων πανεπιστημίων και έθετε κριτήρια, όπως τα γεωγραφικά για το “ναι” στα μη κερδοσκοπικά. Στη συνέχεια σε ειδική εκδήλωση του Ινστιτούτου InSocial ο αρμόδιος Τομεάρχης παρουσίασε τη λύση του “σκανδιναβικού μοντέλου”, ενώ ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ παίρνοντας το λόγο προανήγγειλε το “όχι” στο νόμο Πιερρακάκη. Το καθαρό “όχι” ειπώθηκε κάποιες ημέρες αργότερα από το στόμα του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ και αφού το νομοσχέδιο είχε τεθεί σε διαβούλευση. Οι καλά γνωρίζοντες ισχυρίζονται ότι δεν ήταν μόνο ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος και η Νάντια Γιαννακοπούλου οι βουλευτές που διαφώνησαν κατά τη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας με τη «γραμμή» της καταψήφισης του νομοσχεδίου επί της αρχής- υπήρχαν κι άλλοι, αλλά προτίμησαν να περάσουν κάτω από τα ραντάρ, τρεις μήνες πριν από τις ευρωεκλογές.

Ο χρόνος λοιπόν πιέζει και δεν επιτρέπει νέες δυσανάγνωστες διαδρομές για το ευρύ κεντροαριστερό κοινό από ένα κόμμα που διεκδικεί να «επιστρέψει», ανοίγοντας ξανά την προοπτική της εξουσίας- κερδίζοντας στις κάλπες του Ιουνίου τη δεύτερη θέση με διακριτή διαφορά από τον ΣΥΡΙΖΑ και μείωση της ψαλίδας που το χωρίζει από τη ΝΔ. Οι ευρωεκλογές είναι αναπόδραστα για το ΠΑΣΟΚ μια κρίσιμη και καθοριστική «ζαριά», την οποία μπορεί πάντως να ρίξει και να κερδίσει: εφόσον έχει πειστικό εναλλακτικό σχέδιο διακυβέρνησης με προοδευτικές λύσεις, διαθέτει ευανάγνωστες προτάσεις για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους οι πολίτες, τους οποίους πρέπει στη συνέχεια να πείσει ότι είναι η μόνη σοβαρή κεντροαριστερή δύναμη με εγγυήσεις για το μέλλον τους. Η ασφαλής ζαριά προϋποθέτει καταρχάς άνοιγμα της ηγεσίας προς όλες τις δυνάμεις του κόμματος, αξιοποίηση όλων των στελεχών, χωρίς αποκλεισμούς, διάθεση συλλογικής δράσης απ’ όλους, τους κατάλληλους ανθρώπους στις κατάλληλες θέσεις, ικανά πρόσωπα στην πρώτη γραμμή και κυρίως την ικανότητα να αναγνωρίζουν τα λάθη τους και να τα διορθώνουν εν κινήσει. Ή θα αλλάξουνε όλοι μαζί ή θα βουλιάξουνε όλοι μαζί- λογικά κάτι πρέπει να τους θυμίζει η συγκεκριμένη φράση…