Δημήτρης Παγαδάκης

Αμέτρητες φορές. Ανεβαίνει σχεδόν εθιμοτυπικά κάθε Γεναροφλεβάρη. Σε παρόμοιο σκηνικό, με πανομοιότυπη πλοκή και αμετάβλητη αφηγηματική συνέπεια.
Κομβόι τρακτέρ στους δρόμους, μπλόκα στις εθνικές οδούς, μηχανοκίνητες πορείες στις πόλεις. Ένας αναβρασμός που υπηρετεί το ίδιο διεκδικητικό σενάριο. Ελαφρύνσεις, διευκολύνσεις, ρυθμίσεις, επιδοτήσεις, αποζημιώσεις κλπ.

Αν κάτι έχει αλλάξει σε σχέση με τις οργισμένες παραστάσεις στα οδοφράγματα το παρελθόντος είναι ότι αποσύρθηκε, μαζί με τα τραγούδια του Μπακαλάκου, το σύνθημα “όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά”.

Αυτό το γκροτέσκο ζύγι  τέλειωσε. Σχόλασε οριστικά η υπερβολική απαίτηση που εξέθρεψε τον αγροτοσυνδικαλιστικό μαξιμαλισμό και καλλιέργησε μια πολιτικάντικη κουλτούρα αέναης υποσχεσιολογίας.

Παρέμεινε , όμως, αμετάλλακτο το επικοινωνιακό μοτίβο που συνοδεύει τις αγροτικές κινητοποιήσεις. Αυτό που συνεχίζει να κραυγάζει «σε απόγνωση οι αγρότες, κορυφώνεται η αγανάκτηση , ανυποχώρητοι στα αιτήματα τους».

Πράγματι οι άνθρωποι της υπαίθρου έχουν τα ζόρια και τα βάσανα τους . Και φυσικά τα δίκια τους. Θίγονται από τη «πράσινη» μετάβαση και τις απαιτήσεις της νέας ευρωπαϊκής ΚΑΠ. Μεγάλη μερίδα τους υποφέρει εγχωρίως από τις καταστροφικές συνέπειες της κακοκαιρίας Ντάνιελ και τις ανεπούλωτες πληγές που άφησε το πέρασμα της.
Ωστόσο, απουσιάζει τόσο από μεριάς των διαμαρτυρόμενων όσο και από τη πλευρά της Πολιτείας η εστίαση στη διαθρωτική διάσταση του προβλήματος στο πρωτογενή τομέα της οικονομίας.

Μέτρα , παρεμβάσεις, επιδόματα, διευκολύνσεις, κατευνασμοί, προσωρινές υποσχέσεις, αποσπασματικές παροχές, δεν προσπερνούν ούτε λύνουν το όποιο αγροτικό πρόβλημα. Αντίθετα το παρατείνουν.

Αναπόδραστα η τωρινή καλοπροαίρετη στάση της κυβέρνησης εισέπραξε την θυμωμένη απάντηση των αγροτών ότι πρόκειται για «ξεροκόμματα και ψίχουλα, εμπαιγμούς και κοροϊδίες». Σωστά ή λάθος, αδιάφορο. Το κυρίαρχο είναι ότι όποιος δεν αλλάζει βουλιάζει.

Η πρόκληση για το αύριο του αγροτικού κόσμου είναι κιόλας εντοπισμένη. Στην αντιμετώπιση των απειλών της κλιματικής αλλαγής και το συντονισμό του στις καινοτόμες εφαρμογές για τη μετάβαση σε μια βιώσιμη περιβαλλοντική οικονομία. Ήδη ένας σκασμός ευρωπαϊκά λεφτά έχουν διατεθεί προς αυτή τη κατεύθυνση. Και μάλλον πήγαν εδώ στο βρόντο.
Κακά τα ψέματα. Όσο οι ντόπιοι γεωργοί και κτηνοτρόφοι δεν συνειδητοποιούν τις σύγχρονες ανάγκες και αφήνουν ανεκμετάλλευτες τις δυνατότητες τους, δεν έχουν μέλλον. Θα μιζεριάζουν με συντεχνιακά αιτήματα.

Θα βολεύονται με χαρτζιλίκια και θα επανέρχονται με νέα αιτήματα. Τα οποία στο φινάλε θα τους εξασφαλίζουν μόνο τα μεταφορικά καύσιμα σε μοντέρνα ιδιόκτητα τρακτέρ εφοδιασμένα με αιρκοντίσιον στη καμπίνα και οθόνες gps.

Όσοι δεν αντιλαμβάνονται με σαφήνεια ότι ο κόσμος αλλάζει θα υποχρεωθούν δυστυχώς στην αναζήτηση κάθε τόσο ελεημοσύνης. Για φθηνό ντίζελ, σχεδόν τζάμπα αγροτικό ρεύμα, φοροαπαλλαγές με μείωση του ΕΦΚ, άμεσες καταβολές αποζημιώσεων από τον ΕΛΓΑ , αναπλήρωση χαμένου εισοδήματος, εγγυημένες τιμές, επιδότηση σε εφόδια, λιπάσματα, εντομοκτόνα, ζωοτροφές.  

Σύμφωνοι, η πάλη κι ο αγώνας τους έχουν νόημα για την αποκατάσταση των ζημιών τους. Από την άλλη, όμως, υπάρχει και η μεγάλη σκυθρωπή εικόνα. Η χώρα δεινοπαθεί από κατακερματισμένο αγροτικό κλήρο, στενάζει από δημογραφικό μαρασμό, υφίσταται την έλλειψη ελκυστικότητας του χωραφιού στις νεότερες γενιές.

Επί πλέον αποκάμνει από την απουσία εργατικών χεριών, υποφέρει από το κενό κατάρτισης στη ψηφιακή οικονομία για αγροτική χρήση. Ακόμη, επενδύει με το σταγονόμετρο σε στενευμένες καλλιέργειες εξασφαλισμένης ζήτησης και δεν βιάζεται να εκσυγχρονίζει τις μεθόδους στήριξης της από νέα χρηματοδοτικά μέσα.

Στη πλειονότητα τους οι αγρότες καμένοι στο χυλό των «λαμογιάρικων» χρεοκοπημένων συνεταιρισμών φυσούν και το γιαούρτι αντιδρώντας στη θεσμοθέτηση νέων μορφών συλλογικής καλλιέργειας και εμπορίας προϊόντων. Με αποτέλεσμα να μην αντιστέκονται οργανωμένα στην εκμετάλλευση από καρτέλ μεταπρατών και αλυσίδες λιανεμπορίου.
Δίχως τέτοιες προϋποθέσεις δεν χτίζονται ισχυρές και ανθεκτικές γεωργικές οικονομίες που θα μειώσουν το εισοδηματικό χάσμα αστικών και αγροτικών περιοχών; Δεν αρκεί να δυσφορούν διακηρύσσοντας, όσο κι αν ισχύει, «ακρίβεια στο ράφι και φτώχεια στο χωράφι».

Το κακό είναι ότι σημαντική αγροτική μερίδα έμαθε από παλιά να τα περιμένει όλα από το κράτος. Με τη επίκτητη βεβαιότητα ότι αυτό θα στριμώξει όλα τα ευεργετήματα της συμπαράστασης απέναντι τους κάτω από το σφουγγάρι.

Το χειρότερο, συνήθισε να ποντάρει στην υπεργαλαντομία και τα ακοστολόγητα χουβαρνταλίκια μιας ανεύθυνης αντιπολίτευσης. Η οποία στον ιδιοτελή μικροπολιτικό της οίστρο της τα χαρίζει ψηφοθηρικά όλα, σε στυλ «πάρε κόσμε».

Μόνο που με κοντόθωρη προοπτική, ανέξοδες υποσχέσεις, καταφερτζίδικη αμεριμνησία για τα δημοσιονομικά περιθώρια και τζαμπατζίδικες ονειροβασίες για ανεξάντλητους πόρους στήριξης, η αγροτιά δεν πάει πουθενά.

Ζυμωμένη με το χώμα, συνυφασμένη με σκληρή δουλειά και άφθονο ιδρώτα, το πολύ πολύ να φτάσει οργισμένη μέχρι το επόμενο οδόφραγμα. Μέχρι να ξεθυμάνουν τα συλλαλητήρια, καταλαγιάσει ο βρυχηθμός των τρακτέρ και επιστρέψει στο τίμιο μόχθο του χωραφιού.

Προφανώς γιατί αυτοί οι εξπέρ της γης γνωρίζουν από πρώτο χέρι ότι δεν υπάρχουν ουρανοκατέβατα drones που ψεκάζουν δωρεάν τις καλλιέργειές τους με ευρώ. Ούτε διατίθενται σπόροι για «λεφτόδεντρα».