Αντώνης Πανούτσος

Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα! Eνα βουνό με δάφνες αν υψώσουμε ως το Πήλιο κι ως την Oσσα, κι αν το πυργώσουμε ως τον έβδομο ουρανό, ποιoν κλει, τι κι αν το πει η δικιά μου γλώσσα; 

Μα εσύ Λαέ, που τη φτωχή σου τη μιλιά, 
Ηρωας την πήρε και την ύψωσε ως τ’ αστέρια, 
μεράσου τώρα τη θεϊκή φεγγοβολιά 
της τέλειας δόξας του, ανασήκωσ’ τον στα χέρια».

Είναι οι τρεις πρώτες στροφές από τον επικήδειο στη μνήμη του Κωστή Παλαμά που στις 28 Φεβρουαρίου του 1943 εκφώνησε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών ο Αγγελος Σικελιανός. Τον εκφώνησε στο εκκλησάκι του νεκροταφείου παρουσία και άλλων λογοτεχνών που τον είχαν μεταφέρει στους ώμους τους. Προηγουμένως τη νεκρώσιμη πομπή είχαν ακολουθήσει στους δρόμους της πόλης χιλιάδες Αθηναίοι, όπως ο πρωθυπουργός της κατοχικής κυβέρνησης Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος, αλλά και Γερμανοί και Ιταλοί αξιωματικοί που θεώρησαν υποχρέωσή τους να αποτίσουν φόρο τιμής στον μεγάλο Ελληνα ποιητή. 

Πάνω από τον τάφο του ποιητή ο λογοτέχνης Γιώργος Κατσίμπαλης άρχισε να τραγουδάει τον εθνικό υμνο. Ο κόσμος άρχισε να τον ακολουθεί, οι φωνές γιγαντώθηκαν και στο τέλος φώναξε ομαδικά: «Ζήτω η Ελευθερία». 

Η ταφή του Παλαμά, ο επικήδειος του Σικελιανού και ο στίχος «Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα» είναι από τις πιο σημαντικές στιγμές του έθνους γιατί είναι από τις τελευταίες όπου ο λαός εμφανίζεται ενωμένος πριν από τα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο. Το πνεύμα της 28ης Φεβρουαρίου στη σημερινή Ελλάδα που πηγαίνει ολοταχώς προς τον διχασμό είναι πολύτιμο. Και ο Γερο-Παλαμάς, που «...είχαμε ξεχάσει ότι είναι θνητός», όπως είχε γράψει στο ημερολόγιό της η Ιωάννα Τσάτσου, θα έπρεπε να είναι σύμβολο. 

Το άγαλμά του ωστόσο βεβήλωσαν οι κουκουλοφόροι που έκαναν κατάληψη στη Νομική Σχολή. Αυτοί που έβαψαν το πρόσωπο του Γερο-Παλαμά μαύρο, αφού προηγουμένως είχαν αποκεφαλίσει το άγαλμα της Κυβέλης, είχαν ζωγραφίσει χιτλερικό μουστάκι στο πρόσωπο του αγάλματος του Γρηγορίου Ξενόπουλου και είχαν καταστρέψει αντικείμενα του πανεπιστημίου, έφυγαν ανενόχλητοι και συντεταγμένα από τη Νομική προς τα Εξάρχεια. Ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη Γιάννης Πανούσης αργότερα έλεγε ότι πρώτη φορά λύθηκε κατάληψη πανεπιστημίου με ακαδημαϊκό και δημοκρατικό τρόπο, ενώ ο υπουργός Εσωτερικών Νίκος Βούτσης ανέφερε ότι είχε δώσει εντολή στην Αστυνομία να μη συλληφθούν καταληψίες. Ο κύριοι Βούτσης και Πανούσης, όμως, άφησαν να βεβηλώσουν το άγαλμα του Κωστή Παλαμά. Πριν από 72 χρόνια στο φέρετρό του είχε ακουμπήσει για τελευταία φορά ενωμένη η Ελλάδα. Αλίμονο στη χώρα που οι ταγοί της δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τα σύμβολά της. 

Bάνδαλοι

Και ενώ οι βάνδαλοι της Νομικής αποχωρούσαν ανενόχλητοι, στη Θεσσαλονίκη άλλη ομάδα προσπαθούσε να εισέλθει στην αίθουσα όπου συνεδρίαζε η Σύγκλητος για να ζητήσει να παραβρίσκεται στις συνεδριάσεις. Κατά την επίθεση έσπασαν την εξωτερική πόρτα, έβαλαν φωτιά στη μοκέτα της σχολής και τραυμάτισαν δύο φύλακες, με τον ένα να μεταφέρεται αιμόφυρτος στο νοσοκομείο. 

«Κοινωνική οργή»

Το υπουργείο Παιδείας αντέδρασε ακαριαία. Χαρακτήρισε την επίθεση των κουκουλοφόρων «πράξη βαρβαρότητας και τυφλής βίας». Αλλά για να μην τους πληγώσει, πρόσθεσε: «Οσο κι αν θεωρηθεί ότι αυτά τα γεγονότα αποτελούν εκφάνσεις της συσσωρευμένης κοινωνικής οργής, τα πανεπιστήμια είναι και πρέπει να παραμείνουν χώροι ελεύθερης διακίνησης ιδεών». Δηλαδή, μην τα παρεξηγείτε τα παιδιά, εκφράζονται με αυτό τον τρόπο λόγω της κοινωνικής οργής που έχουν συσσωρεύσει. Οταν το υπουργείο Παιδείας ψάχνει για επιχειρήματα προκειμένου να δικαιολογήσει την αυτοδικία, είναι αστείο να υπάρχουν στα πανεπιστήμια σχολές Νομικής.