Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος: Η Αθήνα μεταμορφώνεται μέσα από ένα έργο που αλλάζει την πόλη

Είναι ελάχιστες οι φορές που πλέον εκπλήσσεται κανείς από έργα που συμβαίνουν στην πόλη των Αθηνών. Ο αρχιτεκτονικός οργασμός της δεκαετίας του ’70 και ’80, ομολογουμένως ασχήμηνε την πόλη και δεν είναι πολλά τα κτίρια τα οποία χτίζονται και μας κάνουν όχι μόνο περήφανους αλλά ομορφαίνουν και το αστικό τοπίο. Το Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος αποτελεί εξαίρεση και θα είναι το πρώτο έργο στην Ελλάδα αυτού του μεγέθους και αυτής της αρχιτεκτονικής τελειότητας. 

Το πρώτο πράγμα που σε εντυπωσιάζει είναι σαφώς το μέγεθος. Ένα τεράστιο κτίσμα, χωρισμένο σε δύο βασικούς όγκους που θα στεγάσει την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας και την Εθνική Λυρική Σκηνή. Το μέγεθος όμως είναι κάτι που δεν καθιστά από μόνο το ένα έργο συναρπαστικό. Ο αρχιτέκτονας Renzo Piano, μιλώντας στο Μέγαρο Μουσικής πριν κάποια χρόνια είχε προϊδεάσει για το πόσο πραγματικά μοναδικό θα είναι αυτό το εγχείρημα. Βλέποντας το όμως κανείς σήμερα να ολοκληρώνεται σχεδόν συγκινείται για το όραμα του Ιταλού αρχιτέκτονα που μιλούσε με ενθουσιασμό παιδιού για την Μπέλα Βίστα (όπως λέγεται στα ιταλικά η Καλλιθέα, η ωραία θέα). 



Ένας τεράστιος κήπος, γεμάτος ελιές, λεβάντα και άλλα μεσογειακά φυτά, προσεκτικά μελετημένος, ξεκινά από τα τέλη της Καλλιθέας και καταλήγει στη θάλασσα. Με εννέα εισόδους στην ουσία προεκτάσεις των δρόμων της Καλλιθέας το Πάρκο θα είναι προσβάσιμο σε όλους του πολίτες εντελώς δωρεάν. Τα δύο κτίρια έχουν πάρει την φυσική κλίση του εδάφους και θα βρίσκονται στην ουσία κάτω από αυτή την έκταση καθώς οι σκεπές τους είναι επέκταση αυτού του κήπου. 

Οι Αθηναίοι θα έχουν δωρεάν πρόσβαση σε ένα μαγικό τοπίο, που όμοιο του δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Ένα μικρό ποταμάκι-κανάλι θα διασχίζει τον κήπο, υπενθύμιση για τον αρχιτέκτονα του ποταμού Ιλισσού. Το νερό φυσικά θα "ρίχνει" και την θερμοκρασία τους καλοκαιρινούς μήνες δημιουργώντας ένα μικρο-κλίμα. Σημαντικό στοιχείο η ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας του κτιρίου που όπως μας εξηγούν οι μηχανικοί του έργου θα το αναδείξει σε ένα από τα πιο οικολογικά κτίρια στην Ευρώπη, καθώς το έργο στοχεύει στο να πάρει την υψηλότερη διάκριση στην διεθνή πιστοποίηση LEED που αναδεικνύει οικολογικά κτίρια -να σημειώσουμε ότι δεν υπάρχει άλλο κτίριο στην Ελλάδα που να έχει αυτές τις προϋποθέσεις -και φυσικά θα είναι το πρώτο Δημόσιο κτίριο με LEED πιστοποίηση. Και ενώ χτίζονται ή επεκτείνονται μουσεία και κτήρια από δημόσιους φορείς που λίγο ασχολούνται με την εξοικονόμηση ενέργειας, το Κέντρο Πολιτισμού έχει 4 γεωτρήσεις, σύστημα αφαλάττωσης και μια τεράστια σκεπή με φωτοβολταϊκά στην κορυφή του κτιρίου της Λυρικής που θα του παρέχει και ενέργεια.



Πιθανώς όλα αυτά να ακούγονται τεχνικές λεπτομέρειες, είναι όμως πραγματικά εντυπωσιακό να βλέπει κανείς το πόσο διεξοδικά έχει μελετηθεί το έργο αυτό, με τόσο μεγάλο σεβασμό στο Αθηναικό τοπίο, το περιβάλλον αλλά και τις ανάγκες του πολίτη. Πέραν της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Λυρικής Σκηνής, θα συμβαίνουν παράλληλα στον χώρο και δεκάδες άλλες δράσεις: Συναυλίες, θερινό σινεμά, μέχρι και γιόγκα στο πάρκο έχουν οραματιστεί οι υπεύθυνοι του Κέντρου. Ποδηλατόδρομος, μονοπάτια, πρόσβαση σε σκύλους, χώροι για πικ νικ, διαδρομές για τρέξιμο όλα αυτά και άλλα πολλά θα περιλαμβάνει το πάρκο.

Οι άνθρωποι που δουλεύουν εκεί, μας ξεναγούν μιλώντας με πάθος για αυτό στο οποίο έχουν βάλει και αυτοί το λιθαράκι τους να δημιουργηθεί. Το Κέντρο μαζί με το περιβάλλον πάρκο, θα παραδοθεί επισήμως στο Δημόσιο σε λιγότερο από ένα χρόνο, και θα λειτουργήσει για το κοινό στις αρχές του 2017. 

Όμως θα δώσει μια μικρή γεύση στους Αθηναίους σε λίγες ημέρες. Μην χάσετε αυτή την ευκαιρία να δείτε ένα έργο-σταθμό στο αστικό τοπίο της Ελλάδας. 

Για τρεις ημέρες - από 21 έως 24 Ιουνίου - από τις έξι το απόγευμα και μέχρι τα ξημερώματα το πάρκο θα ανοίξει τις πύλες του και θα παρέχει δωρεάν πολυποίκιλα προγράμματα και δράσεις για όλες τις ηλικίες. 



Ανάμεσά τους ένας αγώνας δρόμου, με συμβολικούς συμμετέχοντες σε αριθμό 2016 (η χρονιά που θα ολοκληρωθεί το έργο), ολονύχτιες προβολές με εξαιρετικά έργα τέχνης video από Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες που επιλέγει ο Πρύτανης Τεχνών του Γέιλ αλλά και συναυλία του Διονύση Σαββόπουλου. Ο μεγάλος σκακιστής Γιούρι Γκασπάρωφ θα είναι και αυτός στο Κέντρο για να παίξει σκάκι με πολλαπλούς παίκτες. 

Το Κέντρο μας εξηγεί ο Γενικός Διευθυντής του Κέντρου, κύριος Τροχόπουλος δεν θα είναι κομμάτι του Ιδρύματος. Παραδίδεται εξ' ολοκλήρου στην Πολιτεία. Δύο εθνικοί φορείς η Εθνική Βιβλιοθήκη και η Εθνική Λυρική Σκηνή, μεταφέρονται εκεί -μην έχοντας πια ενοίκια- και συνεχίζουν το πρόγραμμα και την λειτουργία τους. Χώροι εστίασης αλλά και το πάρκινγκ 1000 θέσεων θα αυτοτροφοδοτούν το κέντρο με έσοδα. Προφανώς θα δημιουργηθούν και νέες θέσεις εργασίας, και η εμπορική εκμετάλλευση του κέντρου θα ανήκει στο Υπουργείο Οικονομικών καθώς η ανώνυμη μη-κερδοσκοπική εταιρεία που διοικει αυτή τη στιγμή το έργο θα μεταφερθεί και αυτή εξ'ολοκλήρου στο Δημόσιο. 

Αν και για αυτά πιθανώς να χρειαστεί να περιμένουμε κάποιους μήνες, για την αυτούσια εμπειρία του Πάρκου χρειάζονται μόνο λίγες ημέρες... Στις 21 Ιουνίου η νύχτα θα γίνει μέρα στο Φάληρο και σίγουρα το αθηναικο τοπίο θα αλλάξει ανεπιστρεπτί. 

Δείτε το πρόγραμμα αναλυτικά στο www.snfcc.org