Στον κυκεώνα πρωτοφανούς θεσμικής κρίσης η Ιταλία: Εκλογές στις 9 Σεπτεμβρίου;

Ο ιταλός πρόεδρος Σέρτζιο Ματαρέλα ανέθεσε σήμερα στον Κάρλο Κοταρέλι, πρώην στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, να σχηματίσει κυβέρνηση τεχνοκρατών, ανακοινώθηκε από την ιταλική προεδρία.

«Ο πρόεδρος Ματαρέλα δέχθηκε τον δρα Κοταρέλι, από τον οποίο ζήτησε να σχηματίσει κυβέρνηση», ανακοίνωσε στους δημοσιογράφους ο γενικός γραμματέας της προεδρίας Ούγκο Ζαμπέτι μετά τη συνομιλία που είχαν οι δύο άνδρες.

Δείτε τη συνέντευξη τύπου του Κοταρέλι

WATCH: Former IMF official Carlo Cottarelli gives a press conference on Italy’s political crisis after a meeting with the country’s president.https://t.co/LX0BjckoDu pic.twitter.com/Y6qSpFOtk9

— euronews (@euronews) May 28, 2018

Ο Ματαρέλα αρνήθηκε εχθές να διορίσει τον ευρωσκεπτικιστή Πάολο Σαβόνα επικεφαλής του υπουργείου Οικονομικών, μολονότι αυτός προτάθηκε από τον εντολοδόχο πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε και υποστηριζόταν από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Η κίνηση αυτή έχει προκαλέσει μια σοβαρή θεσμική και πολιτική κρίση στη χώρα, την οποία παρακολουθεί η Ευρώπη με κομμένη την ανάσα. Την ίδια ώρα ωστόσο, οι αγορές παίρνουν μια ανάσα ανακούφισης, αφού θεωρούν ότι απομακρύνεται ο κίνδυνος τον οποίο έβλεπαν με την συνεργασία μεταξύ της Λέγκας και του Κινήματος 5 Αστέρων.

Μια κυβέρνηση του Κοταρέλι ωστόσο δεν έχει πολλές πιθανότητες να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από το ιταλικό κοινοβούλιο. Σύμφωνα με το πρακτορείο ANSA, το κεντροδεξιό κόμμα Forza Italia δήλωσε σήμερα ξεκάθαρα ότι δεν θα υποστηρίξει με την ψήφο του ενδεχόμενη κυβέρνηση του τεχνοκράτη Κοταρέλι, χωρίς ωστόσο να αποκλείσει το ενδεδόμενο αποχής.

Εντωμεταξύ τα ιταλικά ΜΜΕ ξεκίνησαν ήδη τη σεναριολογία για το ενδεχόμενο νέων εκλογών μέσα στο 2018 με την Corriere Della Serra να υποστηρίζει ότι αυτές θα μπορούσαν να διεξαχθούν τη δεύτερη Κυριακή του Σεπτεμβρίου, στις 9, δηλαδή, του μήνα.

Τα σενάρια μετά την αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης από τους ευρωσκεπτικιστές

Η αποτυχία των ευρωσκεπτικιστών να σχηματίσουν κυβέρνηση στην Ιταλία μετά το βέτο, που άσκησε ο αρχηγός του κράτους για τον υπουργό Οικονομίας ο οποίος τάσσεται κατά του ευρώ, ωθεί τη χώρα προς μια πολιτική κρίση, η μοναδική έξοδος από την οποία φαίνεται να είναι οι πρόωρες εκλογές.

Μια κυβέρνηση Κοταρέλι

Το πρώτο βήμα σε κάθε περίπτωση θα είναι η γέννηση μιας κυβέρνησης τεχνοκρατών υπό τον Κάρλο Κοταρέλι.

Αυτό το πρώην στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ενσάρκωσης της δημοσιονομικής λιτότητας, κλήθηκε αργά το πρωί σήμερα από τον πρόεδρο Σέρτζιο Ματαρέλα.

Δεδομένου ότι δεν οφείλει να διαπραγματευθεί με τα πολιτικά κόμματα, ο Κοταρέλι αναμένεται να σχηματίσει γρήγορα την κυβέρνησή του, να ορκισθεί ως πρωθυπουργός και στη συνέχεια να ζητήσει την ψήφο εμπιστοσύνης του κοινοβουλίου.



Το κοινοβούλιο

Είναι πολύ απίθανο ο Κοταρέλι να λάβει την εμπιστοσύνη του κοινοβουλίου, στο οποίο κυριαρχούν οι βουλευτές του αντισυστημικού Κινήματος 5 Αστέρων (M5S) και της ακροδεξιάς Λέγκας, οι οποίοι απορρίπτουν κατηγορηματικά όσα αυτός αντιπροσωπεύει.

Χωρίς ψήφο εμπιστοσύνης, στην κυβέρνηση θα ανατεθεί μόνο η διαχείριση των τρεχουσών υποθέσεων εν αναμονή νέων εκλογών, η ημερομηνία των οποίων θα καθορισθεί από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας σε συμφωνία με τους κύριους πολιτικούς αξιωματούχους και τους προέδρους των δύο σωμάτων του κοινοβουλίου.

Σύμφωνα με τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, οι νέες εκλογές μπορεί να πραγματοποιηθούν στην αρχή Σεπτεμβρίου ή μέσα στο φθινόπωρο.



Η ισορροπία δυνάμεων

Στις βουλευτικές εκλογές της 4ης Μαρτίου, ο συνασπισμός δεξιάς/ακροδεξιάς κέρδισε 37% των ψήφων --με τη Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι (17%) να προηγείται της δεξιάς Φόρτσα Ιτάλια του Σίλβιο Μπερλουσκόνι (14%)-- και το Κίνημα 5 Αστέρων (M5S) περισσότερο από 32%, ενώ το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα (PD) έπεσε στο 19%.

Οι δημοσκοπήσεις τοποθετούν πλέον τη Λέγκα γύρω στο 22% των προθέσεων ψήφου ενώ οι άλλοι σχηματισμοί παραμένουν στα επίπεδά τους του Μαρτίου.

Όμως δεν είναι βέβαιο πως ο συνασπισμός της δεξιάς θα επιβιώσει της τρέχουσας κρίσης. Ο Μπερλουσκόνι είχε δώσει το πράσινο φως του στις συνεννοήσεις μεταξύ M5S και Λέγκας, όμως δεν του άρεσε καθόλου το κοινό πρόγραμμά τους. Καθώς υποστηρίζει την ευρωπαϊκή κατεύθυνση της Ιταλίας, τάχθηκε χθες Κυριακή πίσω από τον Ματαρέλα.

Τα μέσα ενημέρωσης δεν αποκλείουν στο εξής μια συμμαχία ή μια συμφωνία Λέγκας / M5S. Η εφημερίδα La Stampa, για παράδειγμα, κάνει λόγο για ένα ενδεχόμενο «σύμφωνο μη επίθεσης μεταξύ των δύο για τις επόμενες εκλογές».

«Θα δούμε, θα κρίνουμε από τα προγράμματα», δήλωσε σήμερα για το θέμα αυτό ο Σαλβίνι, διευκρινίζοντας πως το κοινό πρόγραμμα που διαμορφώθηκε μεταξύ των δύο κομμάτων «έθεσε καλές βάσεις για να δουλέψουμε μαζί».

Με τον τρόπο αυτό ασκεί πίεση στον Μπερλουσκόνι, για τον οποίο το M5S είναι μαύρο πρόβατο, ενώ του απηύθυνε και ένα τελεσίγραφο για τις επόμενες ημέρες: «Αν ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Κοταρέλι, η συμμαχία διαλύεται», προειδοποίησε ο Σαλβίνι.

Με ποιόν νόμο;

Το αδιέξοδο, που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η Ιταλία, είναι καρπός, μεταξύ άλλων, του εκλογικού νόμου, ο οποίος εξακολουθεί να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αναλογική αντιπροσώπευση, πράγμα που δημιουργεί ζητήματα σ' ένα πολιτικό τοπίο χωρισμένο σε τρία στρατόπεδα --τη δεξιά, τους αντισυστημικούς και την κεντροαριστερά.

«Αν επιστρέψουμε τώρα στις κάλπες με τον ίδιο εκλογικό νόμο, θα αντιμετωπίσουμε και πάλι τις ίδιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σήμερα», πρόειδοποίησε χθες Κυριακή η πρόεδρος της Γερουσίας Μαρία Ελιζαμπέτα Αλμπέρτι Καζελάτι.

Και με έναν νεό νόμο; Ο Σαλβίνι δεν το αποκλείει, ενισχυμένος από τις προνομιούχες πλέον σχέσεις του με τον Λουίτζι Ντι Μάιο, τον επικεφαλής του M5S.

«Η μόνη βεβαιότητα που έχουμε τώρα είναι ότι υπάρχει μια πλειοψηφία στο κοινοβουλιο που μπορεί να προτείνει και να εγκρίνει νόμους. Και το πρώτο πράγμα που θα κάνουμε είναι να αρχίσουμε τη συζήτηση για τον εκλογικό νόμο», υποσχέθηκε σήμερα.



Αντιδράσεις μετά το βέτο του Ματαρέλα

Το βέτο του Ματαρέλα, το οποίο προβλέπεται από το άρθρο 92 του ιταλικού Συντάγματος, προκάλεσε την οργή του Ματέο Σαλβίνι της ακροδεξιάς Λέγκα και του Λουίτζι Ντι Μάιο, του λαϊκιστικού Κινήματος των 5 Αστέρων.

Ο Ντι Μάιο, σε χθεσινές του δηλώσεις, είπε ότι επιθυμεί να ξεκινήσει διαδικασία πρότασης μομφής κατά του Ιταλού προέδρου μετά από την άρνησή του να δεχθεί τον Πάολο Σαβόνα για υπουργό Οικονομικών. Η παραπομπή του Ματαρέλα μπορεί να γίνει βάσει του άρθρου 90 του ιταλικού Συντάγματος, που αναφέρεται στην εσχάτη προδοσία και επιτρέπει στη βουλή να ζητήσει με απλή πλειοψηφία την παραίτηση του προέδρου. Αν συγκεντρωθούν οι απαιτούμενες ψήφοι, τότε το συνταγματικό δικαστήριο αποφασίζει αν θα προχωρήσει η παραπομπή ή όχι.

«Θέλω αυτή η θεσμική κρίση να πάει στη βουλή... και να δικαστεί ο πρόεδρος», είπε ο Ντι Μάιο. «Γιατι δεν λέμε στον λαό ότι σε αυτή τη χώρα είναι ανώφελο να ψηφίζουμε, ότι τα χρηματοοικονομικά λόμπι αποφασίζουν τις κυβερνήσεις», συμπλήρωσε ο πολιτικός.

Σαλβινί: «Δεν σκεφθήκαμε ποτέ να βγούμε από το Ευρώ, δεν ήταν στο πρόγραμμά μας»

Από τη μεριά του, ο ηγέτης της Λέγκας του Βορρά, Ματέο Σαλβίνι ζήτησε πρόωρες εκλογές. «Σε μια δημοκρατία, αν ζούμε ακόμη σε δημοκρατία, ένα πράγμα απομένει να γίνει, να αφήσουμε τους Ιταλούς να τοποθετηθούν», είπε απευθυνόμενος σε οπαδούς του στην κεντρική Ιταλία.

Ο γραμματέας της Λέγκα αναφέρθηκε στις τελευταίες ιταλικές πολιτικές εξελίξεις, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό της Ρώμης Radio Capital.

«Δεν σκεφθήκαμε ποτέ να βγούμε από το Ευρώ. Δεν ήταν στο πρόγραμμά μας. Θα προχωρούσαμε μόνον σε αναθεώρηση του τραπεζικού συστήματος και των τραπεζών», είπε ο Σαλβίνι. «Ο Πάολο Σαβόνα, ως υπουργός οικονομικών, θα μας εγγυόταν άριστα αποτελέσματα στην Ευρώπη, κανένας άλλος δεν θα είχε τόση επιτυχία», πρόσθεσε.

Ο Σαλβίνι διέψευσε, παράλληλα, ότι είχε αποφασίσει από την αρχή να σπάσει την συμμαχία με τα Πέντε Αστέρια για να πάει σε νέες εκλογές, και σε σχέση με τις μελλοντικές εξελίξεις τόνισε:

«Θέλω να καταλάβω τις κινήσεις του προέδρου της Δημοκρατίας. Θέλω να δω ποιος θα ψηφίσει, στο κοινοβούλιο, την κυβέρνηση του Κάρλο Κοταρέλι».

Ποιος είναι ο Κάρλο Κοταρέλι

O τεχνοκράτης Κάρλο Κοταρέλι, στον οποίο ο Ιταλός πρόεδρος φέρεται έτοιμος να αναθέσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, είναι πενήντα τεσσάρων ετών και έχει εργασθεί είκοσι πέντε χρόνια στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και έξι χρόνια στην Τράπεζα της Ιταλίας.

Σπούδασε οικονομικά στην Ιταλία και στην Μεγάλη Βρετανία, και στο ΔΝΤ είχε επιτελική θέση στην σύνταξη της έκθεσης που αναλύει την κατάσταση της δημόσιας οικονομίας μεγάλων χωρών του πλανήτη.

Το 2013, η κυβέρνηση του Ενρίκο Λέττα του ζήτησε να υποδείξει με ποιο τρόπο η χώρα θα μπορούσε να εξοικονομήσει πόρους, περικόπτοντας σειρά άχρηστων δαπανών. Το σχέδιό του, όμως, δεν βρήκε ουσιαστική εφαρμογή. Από το 2017 είναι Διευθυντής του Παρατηρητηρίου για τη Δημόσια Οικονομία του Καθολικού Πανεπιστημίου του Μιλάνου.

Ο Κάρλο Κοταρέλι έχει ταχθεί ανοικτά υπέρ της μείωσης του δημόσιου χρέους, ενώ πρόσφατα εκφράσθηκε αρνητικά σχετικά με την συνεργασία των Πέντε Αστέρων με την Λέγκα, υπογραμμίζοντας ότι «το κυβερνητικό πρόγραμμά τους θα προκαλούσε αύξηση του δημοσίου ελλείμματος».

Ράλι ανακούφισης στην Ευρώπη από το βέτο Ματαρέλα

Ανοδικά αντιδρούν οι ευρωπαϊκές αγορές στον απόηχο των πολιτικών εξελίξεων στην Ιταλία που πυροδοτεί η κίνηση του Προέδρου της χώρα να θέσει βέτο στο διορισμό ενός ευρωσκεπτικιστή οικονομολόγου στη νέα κυβέρνηση που επιχειρούσε να σχηματίσει ο Τζιουσέπε Κόντε.

Αν και η χώρα φαίνεται πως οδεύει προς νέες εκλογές εν τούτοις οι επενδυτές θεωρούν πως προς ώρας απομακρύνεται ο κίνδυνος τον οποίο έβλεπαν με την συνεργασία μεταξύ της Λέγκας και του Κινήματος 5 Αστέρων.

Ο FTSE MIB στο Μιλάνο καταγράφει άνοδο 0,8%, όσο και ο IBEX 35 στη Μαδρίτη στη σκιά και των πολιτικών εξελίξεων στην Ισπανία.

Άνοδος 0,7% για τον DAX στη Φρανκφούρτη.

Την ίδια ώρα σε ανοδική τροχιά βρίσκεται και το ευρώ το οποίο ενισχύεται στο 1,1695 έναντι του δολαρίου.

Πτωτικά κινούνται οι αποδόσεις των κρατικών χρεογράφων σε Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία ενώ σχεδόν στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές παρατηρείται άνοδος των αποδόσεων.

Συγκεκριμένα η απόδοση του 10ετούς ιταλικό ομολόγου υποχωρεί στο 2,38%, του πορτογαλικού στο 1,89% και του ισπανικού στο 1,44%.