Τι να κάνετε σε περίπτωση πολέμου: Η Σουηδία ξαναστέλνει τον ψυχροπολεμικό χάρτη οδηγιών

Η Σουηδία ετοιμάζεται να αποστείλει ένα φυλλάδιο σε 4,7 εκατομμύρια νοικοκυριά στο οποίο θα περιέχονται ενημερωτικές πληροφορίες, για πρώτη φορά εδώ και περισσότερο από μισό αιώνα, για το τι θα πρέπει να κάνουν σε περίπτωση πολέμου, γράφει η εφημερίδα Financial Times.

Το φυλλάδιο θα αναφέρει, για παράδειγμα, πώς πολίτες μπορούν να λάβουν μέρος στην «συνολική άμυνα» εν καιρώ πολέμου και πώς θα εξασφαλιστεί η ικανοποίηση βασικών αναγκών όπως για νερό, τρόφιμα και θέρμανση. Επίσης θα καλύπτει άλλες απειλές όπως οι κυβερνοεπιθέσεις, η τρομοκρατία και η κλιματική αλλαγή.

Η δημοσίευσή του έρχεται σε μια στιγμή κατά την οποία εντείνεται η διαμάχη στη Σουηδία για θέματα άμυνας και ασφάλειας, την απειλή από τη Ρωσία και το κατά πόσον η χώρα πρέπει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

«Όλη η κοινωνία χρειάζεται να είναι προετοιμασμένη για σύγκρουση, όχι μόνο ο στρατός. Δεν χρησιμοποιούσαμε λέξεις όπως συνολική άμυνα ή υψηλός συναγερμός για 25-30 χρόνια ή περισσότερο. Άρα η ενημέρωση των πολιτών είναι πολύ χαμηλή», δήλωσε ο Κρίστιαν Άντερσον, επικεφαλής του προγράμματος στη σουηδική υπηρεσία πολιτικής άμυνας.

Το φυλλάδιο, που έχει προσωρινό τίτλο Σε περίπτωση κρίσης ή πολέμου, θα δοθεί στη δημοσιότητα τον Μάιο. Παρόμοιο έγγραφο είχε διανεμηθεί στα νοικοκυριά το 1961, αν και αργότερα εκδόθηκαν και άλλες εκδοχές του κειμένου, για εσωτερική κυβερνητική χρήση, έως το 1991.

Η Σουηδία αντέδρασε στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου χρησιμοποιώντας ένα «μέρισμα ειρήνης» προκειμένου να μειώσει τις αμυντικές και στρατιωτικές δαπάνες. Όμως μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 και ορισμένα πρόσφατα γεγονότα με είσοδο ξένων αεροσκαφών στον εθνικό εναέριο χώρο και ενός υποβρυχίου σε σουηδικά χωρικά ύδατα, οι αρχές έχουν αλλάξει πορεία.

Φόβοι για ρωσική απειλή

Μια σημαντική αμυντική διάσκεψη που διεξήχθη στη Σουηδία αυτή την εβδομάδα επισκιάστηκε από μία διαμάχη μεταξύ διαμορφωτών πολιτικής σχετικά με το επίπεδο απειλής από τη Ρωσία. Η αμυντική επιτροπή, ένα διακομματικό σώμα που βοηθά στη διαμόρφωση της κυβερνητικής πολιτικής, έγραψε τον Δεκέμβριο πως «δεν μπορεί να αποκλειστεί μια ένοπλη επίθεση στη Σουηδία».

Όμως πολλοί υπουργοί της κεντροαριστερής κυβέρνησης δήλωσαν αυτή την εβδομάδα πως μια επίθεση «δεν είναι πιθανή» προκαλώντας οργή στους αμυντικούς κύκλους για τη σύγχυση που δημιουργήθηκε.

Ο Μάρτιν Κραγκ, επικεφαλής του προγράμματος για τη Ρωσία στο Σουηδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων, είπε: «Αυτό που ήταν αδιανόητο πριν από πέντε χρόνια δεν είναι πλέον αδιανόητο, ακόμη κι αν εξακολουθεί να μην είναι πιθανό. Αυτό συνεπάγεται πολύ διαφορετικές συνέπειες στην πολιτική».

Από το 2014 η Σουηδία αύξησε τις στρατιωτικές δαπάνες, επανέφερε τη στρατιωτική θητεία και τοποθέτησε μόνιμα στρατεύματα στο νησί Γκότλαντ της Βαλτικής για πρώτη φορά σε μια δεκαετία. Πέρυσι πραγματοποίησε τα μεγαλύτερα αμυντικά γυμνάσια σε διάστημα 23 χρόνων.

Ενόψει των βουλευτικών εκλογών που θα διεξαχθούν το 2019, τα τέσσερα μεγαλύτερα κόμματα της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης συμφωνούν για πρώτη φορά ότι η χώρα θα πρέπει να επιδιώξει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ.

Η κυβέρνηση, της οποίας ηγούνται οι Σοσιαλδημοκράτες, επιμένει πως η Σουηδία δεν πρέπει να ενταχθεί στη στρατιωτική συμμαχία, ωστόσο έχει υπογράψει συμφωνία συνεργασίας που θα επιτρέπει στο ΝΑΤΟ να επιχειρεί ευκολότερα στη χώρα σε περίπτωση σύγκρουσης.

Ένα μεγάλο πρόβλημα για τη δημόσια συζήτηση στη Σουηδία είναι ότι υπάρχουν δύο «διαμετρικά αντίθετες θέσεις», είπε ο Κραγκ. «Αν είσαι εναντίον του ΝΑΤΟ, θεωρείσαι υποχωρητικός απέναντι στη Ρωσία. Είναι μια επικίνδυνη θέση. Χρειαζόμαστε μια στρατηγική άποψη για τη Ρωσία.»

Ο πρωθυπουργός Στέφαν Λεβέν ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα σχέδια για τη δημιουργία μιας νέας αρχής που θα επικεντρωθεί στην «ψυχολογική άμυνα» προκειμένου να αντιμετωπιστεί η παραπληροφόρηση.

«Μια σύγχρονη εκδοχή της συνολικής άμυνας πρέπει να μπορεί να προστατεύει [τη χώρα] από εξωτερικές προσπάθειες να επηρεαστεί η δημοκρατική κοινωνία», είπε.