Βρετανικός Τύπος: Το στοίχημα της Μέι γύρισε μπούμερανγκ - Αντί να ενισχυθεί, αποδυναμώθηκε

«Φωτιά και λάβρα» κατά της Τερέζα Μέι είναι τα πρωτοσέλιδα του βρετανικού τύπου καθώς οι Συντηρητικοί είναι πολύ πιθανό να κερδίσουν, μεν, τις εκλογές, χωρίς όμως να εξασφαλίσουν την απαραίτητη αυτοδυναμία. Ουσιαστικά πρόκειται για το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα που έψαχνε η Τερέζα Μέι όταν προκήρυσσε τις πρόωρες εκλογές της 8ης Ιουνίου.

Η ηγέτης των Συντηρητικών έχασε το μεγάλο στοίχημα που έβαλε, με στόχο να αυξήσει την ισχνή πλειοψηφία που είχε παραλάβει από τον προκάτοχό της Ντέιβιντ Κάμερον και να ενισχύσει την διαπραγματευτική της θέση στις συζητήσεις περί αποχώρησης της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, συζητήσεις που αναμένεται να ξεκινήσουν σε μια εβδομάδα.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι όλοι οι τίτλοι των βρετανικών ΜΜΕ μιλούν για ένα «στοίχημα της Μέι που της γύρισε μπούμερανγκ».

To hung parliament

Το πολιτικό αδιέξοδο ενδέχεται να καθυστερήσει τις διαπραγματεύσεις με τα υπόλοιπα 27 μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες είναι προγραμματισμένες για τις 19 Ιουνίου, καθώς υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα και ανησυχία από τους επενδυτές.

Οι εκλογές-εξπρές που έγιναν σε επτά εβδομάδες από την στιγμή που το ανακοίνωσε η Μέι, παρά τη διαφαινόμενη νίκη, αποδυνάμωσαν τους Τόρις, καθώς σύμφωνα με τα exit polls, από τις 330 έδρες που είχαν εξασφαλισμένες μέχρι τώρα, βρέθηκαν μόλις με 314, την ώρα που οι Εργατικοί του Τζέρεμι Κόρμπιν συγκέντρωσαν 266 έδρες και κάνουν σχέδια ακόμη και για σχηματισμό κυβέρνησης, με μια προοδευτική συνεργασία που θα περιλαμβάνει πολλά κόμματα της αντιπολίτευσης.

Η νέα αυτή κατάσταση περικλείεται στην έκφραση «hung parliament», δηλαδή την αδυναμία κάποιου κόμματος να εξασφαλίσει τις απαιτούμενες έδρες στο Κοινοβούλιο ώστε να έχει αυτοδυναμία. Οι Συντηρητικοί χρειάζονταν 326 έδρες από τις 650 συνολικά, αριθμό που δύσκολα θα εξασφαλίσουν, οπότε έχουν αρχίσει να εξετάζονται εναλλακτικά σενάρια.

Εάν τελικά παραμείνει το αποτέλεσμα του exit poll και οι Συντηρητικοί χάσουν την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στο βρετανικό κοινοβούλιο, θα έχουν την επιλογή να σχηματίσουν είτε κυβέρνηση μειοψηφίας είτε κυβέρνηση συνασπισμού με ένα ή περισσότερα κόμματα.

Και στις δύο περιπτώσεις, οι διαπραγματεύσεις είναι πιθανόν να διαρκέσουν πολλές εβδομάδες, γεγονός που θα πλήξει το χρονοδιάγραμμα του Brexit την ώρα που οι διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι προγραμματισμένο να ξεκινήσουν σε δέκα μέρες.

Για να συνεχίσουν να κυβερνούν, οι Συντηρητικοί έχουν την δυνατότητα να σχηματίσουν κυβέρνηση μειοψηφίας. Στην περίπτωση αυτή, θα είναι μόνοι στην εξουσία, αλλά θα εξαρτώνται από την στήριξη των άλλων κομμάτων για να εξασφαλίζουν την ψήφιση των νομοσχεδίων τους.

Οι Ενωτικοί της Βόρειας Ιρλανδίας, που πρόσκεινται στους Τόρις, θα είναι ένας προνομιακός εταίρος.

Ωστόσο, μία τέτοια κυβέρνηση θα είναι εξαιρετικά εύθραυστη. Την τελευταία φορά που ανέλαβε την εξουσία κυβέρνηση μειοψηφίας ήταν το 1974, όταν οι Συντηρητικοί είχαν προκηρύξει πρόωρες εκλογές για να τις χάσουν από το Εργατικό Κόμμα.

Ομως, η κυβέρνηση μειοψηφίας του Εργατικού Χάρολντ Ουίλσον δεν κατόρθωσε να παραμείνει στην εξουσία παρά λίγους μήνες, μέχρι την διεξαγωγή νέων εκλογών.

Οι Τόρις μπορούν επίσης να προσπαθήσουν να σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού, όπως έκαναν το 2010, όταν συμμάχησαν με τους κεντρώους, φιλοευρωπαίους Φιλελεύθερους-Δημοκράτες. Σήμερα όμως μία τέτοια σύμπραξη είναι σχεδόν αδιανόητη, καθώς οι θέσεις των δύο κομμάτων για το Brexit είναι εκ διαμέτρου αντίθετες.

Σε περίπτωση που οι Συντηρητικοί αποτύχουν να σχηματίσουν κυβέρνηση, μειοψηφίας ή συνασπισμού, ένα άλλο σενάριο είναι θεωρητικά πιθανό: μία συμμαχία ανάμεσα στο Εργατικό Κόμμα, το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας, το Κόμμα των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, που συγκεντρώνουν 314 έδρες, σύμφωνα με τις προβλέψεις, με την υποστήριξη των Πρασίνων και μικρών τοπικών κομμάτων.

Σε ανύποπτο χρόνο κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας της, η Μέι είχε αναφέρει ότι «είναι γεγονός πως αν χάσουμε μόλις έξι έδρες, θα χάσουμε την πλειοψηφία και ο Τζέρεμι Κόρμπιν θα γίνει πρωθυπουργός», προβλέποντας ότι οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες και το SNP θα τον στηρίξουν.

Σε περίπτωση που σχηματιστεί κυβέρνηση υπό τον Τζέρεμι Κόρμπιν τότε το Brexit τίθεται υπό αμφισβήτηση. 

Αν πάντως κανένα κόμμα δεν καταφέρει να εξασφαλίσει αυτοδυναμία, αυτό δεν σημαίνει ότι η Βρετανία πάει σε λύση συνασπισμού.

Μια κυβερνητική συμμαχία πλειοψηφίας είναι μια επίσημη συμφωνία μεταξύ δύο ή περισσοτέρων κομμάτων, που διαθέτουν συνολικά πάνω από 326 βουλευτές.

Σε μια τέτοια περίπτωση όλα τα κόμματα μπορούν να εκπροσωπούνται με υπουργούς στην κυβέρνηση.

Υπάρχουν, όμως, κι άλλες επιλογές. Ένας νέος πρωθυπουργός μπορεί να αποφασίσει να επιδιώξει συνασπισμό με οποιοδήποτε άλλο κόμμα και να ζητά στήριξη ελασσόνων εταίρων κατά περίπτωση. Αυτό σημαίνει ότι τα μικρότερα κόμματα θα στηρίζουν τη βουλή σε οικονομικά θέματα, όπως στην ψήφιση του προϋπολογισμού και σε ψήφους εμπιστοσύνης, που θα οδηγούσαν σε άλλη περίπτωση σε πτώση της κυβέρνησης. Τα μικρότερα κόμματα δεν θα πάρουν υπουργεία, αλλά θα περιμένουν παραχωρήσεις σε θέματα πολιτικής που έχουν επιλέξει.

Υπάρχει επίσης η επιλογή μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, όπου το κυβερνών κόμμα κάνει μια επίσημη συμφωνία μ’ ένα μικρότερο κόμμα, αλλά τα δύο μαζί εξακολουθούν να μη διαθέτουν πλειοψηφία, άρα θα πρέπει να ζητούν στήριξη στη Βουλή σε κάθε ψηφοφορία.

Ορισμένα στελέχη των Εργατικών θεωρούν ότι το κόμμα τους μπορεί να επιδιώξει μια τέτοια συμφωνία με τους Φιλελεύθερους αυτή τη φορά, αλλά ο Τζέρεμι Κόρμπιν επιμένει ότι δεν θα υπάρξουν συμφωνίες με άλλα κόμματα. 

Η πρωθυπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον είχε πει στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ότι το σκωτσέζικο εθνικιστικό κόμμα SNP μπορεί να θελήσει να στηρίξει μια κυβέρνηση μειοψηφίας των Εργατικών.

Τέλος ένα κόμμα που δεν έχει εξασφαλίσει αυτοδυναμία μπορεί πολύ απλά να επιδιώξει να προχωρήσει μόνο του και να κυβερνήσει ως κυβέρνηση μειοψηφίας προσπαθώντας να αποσπά τη στήριξη άλλων κομμάτων σε κάθε ψηφοφορία.

«Τελειώνει» η Μέι;

Αν προκύψει ότι η Μέι έκανε εκλογές για να συντρίψει το κόμμα των Εργατικών και αυτό γύρισε μπούμερανγκ με αποτέλεσμα να μην μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση, είναι δύσκολο έως απίθανο να την διατηρήσουν οι Συντηρητικοί στην ηγεσία τους. Μην ξεχνάμε ότι σαν κόμμα δεν είναι ιδιαίτερα ανεκτικοί στην αποτυχία.

Νέες εκλογές, με άλλο αρχηγό πριν τα Χριστούγεννα είναι ένα πολύ πιθανό σενάριο. Ως πιθανοί αντικαταστάτες εμφανίζονται ήδη ο Μπόρις Τζόνσον, νυν υπουργός Εξωτερικών, ο υπουργός Brexit Ντέιβιντ Ντέιβις, ο υπουργός Άμυνας Μάικλ Φάλον και το ανερχόμενο «αστέρι», η υπουργός Εσωτερικών Άμπερ Ραντ - αν και τα exit polls δείχνουν ότι ενδέχεται να χάσει τη θέση της.

Ο υπαρχηγός των Εργατικών Τομ Γουάτσον, που επανεξελέγη βουλευτής, λέει ότι το εκλογικό αποτέλεσμα θα είναι πολύ κακό για την Τερέζα Μέι. 

Υπενθυμίζει ότι η Μέι είχε πει ότι αν χάσει έξι έδρες τότε ο Κόρμπιν θα γίνει πρωθυπουργός. «Θα την πιέσουμε να τηρήσει το λόγο της», είπε προσθέτοντας ότι ο υπουργός Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον θα ακονίζει τώρα μαχαίρια του θέτοντας θέμα ηγεσίας στους Συντηρητικούς.