Βραζιλία: Σκάνδαλο στα τέσσερα μεγαλύτερα ασφαλιστικά ταμεία

Η κυβέρνηση του νέου προέδρου της Βραζιλίας Μισέλ Τέμερ έσπευσε χθες να πάρει αποστάσεις από ένα νέο σκάνδαλο διαφθοράς, μια απάτη η οποία φέρεται να στοίχισε δισεκατομμύρια ευρώ στα μεγαλύτερα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας και ξέσπασε πριν καν συμπληρωθεί μία εβδομάδα αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του.

Με τη χώρα ήδη παραζαλισμένη από τις αποκαλύψεις για το γιγαντιαίο κύκλωμα διαφθοράς στη δημόσια επιχείρηση πετρελαίου Petrobras, το νέο σκάνδαλο ενδέχεται να πλήξει την προσπάθεια του Τέμερ να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στη βραζιλιάνικη οικονομία και να γυρίσει σελίδα, λίγες ημέρες αφότου η κεντροαριστερή πρώην πρόεδρος Ντίλμα Ρουσέφ καθαιρέθηκε.

Η αστυνομία συνέλαβε προχθές Δευτέρα πέντε πρόσωπα που συνδέονται με ύποπτες επενδύσεις τεσσάρων ασφαλιστικών ταμείων, τα οποία ανήκουν σε δημόσιες επιχειρήσεις. Η έρευνα ενέπλεξε δεκάδες επιχειρηματίες και στελέχη των ταμείων, που βαρύνουν υποψίες ότι είχαν στήσει ένα κύκλωμα απάτης το οποίο διασπάθισε ποσά ύψους τουλάχιστον 8 δισεκατομμυρίων ρεάις (2,5 δισεκ. δολαρίων, ή 2,2 δισεκ. ευρώ). Ανάμεσα στους υπόπτους είναι ο διευθύνων σύμβουλος μιας εταιρείας που βρίσκεται στην πρώτη παγκοσμίως στις εξαγωγές βοδινού.

Οι διορισμοί των διευθυντών των ασφαλιστικών ταμείων γίνονταν από τα πολιτικά κόμματα και έρευνα θεωρείται βέβαιο ότι θα εξαπλωθεί και θα πλήξει το πολιτικό κατεστημένο της Βραζιλίας. Ήδη, τουλάχιστον 50 πολιτικοί αντιμετωπίζουν έρευνα για το σκάνδαλο της Πετρομπράς.

Σύμφωνα με το περιβάλλον του Τέμερ, οι διορισμοί έγιναν κατά τη διάρκεια των 13 χρόνων διακυβέρνησης του κεντροαριστερού Κόμματος Εργαζομένων (PT) – που έλαβαν τέλος με την καθαίρεση της πρώην προέδρου Ρουσέφ την περασμένη εβδομάδα – και οι όποιες «παρατυπίες» ανακάλυψε η αστυνομία δεν έχουν καμιά σχέση με τη σημερινή κυβέρνηση.

«Το PT διόριζε τους διευθυντές των ασφαλιστικών ταμείων από τη στιγμή που ανέλαβε την εξουσία το 2003 και (τα στελέχη αυτά) συνδέονταν στενά με τα συνδικάτα», είπε συνεργάτης του Τέμερ υπό τον όρο να μην κατονομαστεί.

«Το Κόμμα Εργαζομένων ευθύνεται για τη μεγάλη ζημία που υπέστησαν, κατά ειρωνικό τρόπο, οι εργαζόμενοι των δημόσιων επιχειρήσεων οι οποίοι αποταμίευαν για τη σύνταξή τους», συνέχισε ο συνεργάτης του νέου προέδρου της Βραζιλίας. Το νέο σκάνδαλο δεν θα προκαλέσει «ούτε γρατσουνιά στην εικόνα της νέας κυβέρνησης», υποστήριξε ο ίδιος.

Η κυβέρνηση του Τέμερ θα πιέσει να διεξαχθεί εξονυχιστική έρευνα, ενώ προωθεί νομοθεσία για να αποκομματικοποιήσει τους διορισμούς των επικεφαλής των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών, πρόσθεσε.

Η έρευνα επικεντρώνεται σε επενδύσεις που έγιναν σε πόρους που είχαν υπερτιμολογηθεί, όπως μετοχές η τιμή των οποίων είχε αυξηθεί τεχνητά με διάφορες μεθοδεύσεις, σύμφωνα με την ομοσπονδιακή αστυνομία.

Το PT έχει αποφύγει να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο για την έρευνα αλλά ο πρόεδρός του, Χούι Φαλτσάου, χαρακτήρισε «αυθαίρετη» την έφοδο και την κατάσχεση εγγράφων από το σπίτι του πρώην ταμία του κόμματος Ζουάου Βακάρι, ο οποίος φυλακίστηκε πριν από έναν χρόνο λόγω της εμπλοκής του στο σκάνδαλο της Πετρομπράς.

Πολιτικοί παρατηρητές στη Βραζιλία πάντως αμφισβητούν ότι το κόμμα του Τέμερ θα βγει αλώβητο από το νέο σκάνδαλο, καθώς μοιραζόταν την εξουσία με το PT την χρονική περίοδο που φέρονται να διαπράχθηκαν οι απάτες. Το δεξιό κόμμα ενέχεται επίσης στο σκάνδαλο της Πετρομπράς.

Τα κρατικά ασφαλιστικά ταμεία, τα οποία διαθέτουν μεγάλη ρευστότητα, είναι επί δεκαετίες ευάλωτα σε πολιτικές παρεμβάσεις και αντιμετωπίζουν συνεχώς υποψίες για διαφθορά ή απάτη, επισήμανε ο αναλυτής πολιτικού κινδύνου Αντρέ Σέζαρ.

«Τα 8 δισεκατομμύρια ρεάις είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου. Άνοιξαν το κουτί της Πανδώρας και ονόματα πολιτικών θα αρχίσουν αναπόφευκτα να εμφανίζονται αργά ή γρήγορα», κατά τον Σέζαρ.

Ακόμη κι αν δεν εμπλέκεται κανένα στέλεχος της κυβέρνησης του Τέμερ, το νέο σκάνδαλο ξαναφέρνει στο επίκεντρο της προσοχής τη διαπλοκή των επιχειρηματικών και των πολιτικών συμφερόντων στη Βραζιλία, που έχει υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής.

«Τι θα σκεφτούν οι ψηφοφόροι; Μόλις απαλλαγήκαμε από μια κυβέρνηση κι η διαφθορά συνεχίζεται όπως και πριν με τη νέα», σχολίασε ο Σέζαρ.
Τα ασφαλιστικά ταμεία τα οποία εμπλέκονται στην έρευνα ανήκουν στις κρατικές τράπεζες Banco do Brasil και Caixa Economica Federal, στην εταιρεία ταχυδρομικών υπηρεσιών Correios αλλά και στην Πετρομπράς. Οι διοικήσεις των ταμείων διαβεβαιώνουν ότι συνεργάζονται στις έρευνες.

Τα ταμεία αυτά, τα οποία είχαν διαθέσιμους πόρους αξίας 280 δισεκατομμυρίων ρεάις πέρυσι, αποτελούν σημαντικούς επενδυτές στην οικονομία της Βραζιλίας, η οποία εισήλθε στη δεύτερη χρονιά ύφεσης και αντιμετωπίζει τεράστια έλλειψη πιστώσεων και επενδύσεων.