Κουρδιστάν: Οι τραγικές συνθήκες που οδηγούν τις γυναίκες στην αυτοπυρπόληση

Στις 8 Μαρτίου ενώ ο κόσμος γιόρτασε την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας αναγνωρίζοντας την πρόοδο των δικαιωμάτων των γυναικών, δύο γυναίκες στο ιρακινό Κουρδιστάν αυτοπυρπολήθηκαν.

Και αυτό δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό, αλλά σύμφωνα με εκτιμήσεις της κουρδικής ΜΚΟ «Wadi», η οποία προσπαθεί να αντιμετωπίσει τη βία κατά των γυναικών σε όλες τις μορφές της, περίπου 10.000 γυναίκες έχουν βάλει τέλος στη ζωή τους με αυτόν τον τρόπο από το 1991 μέχρι και σήμερα, συμπεριλαμβανομένων κοριτσιών ηλικίας 12,13 και 14 ετών.

Τι είναι όμως αυτό που τις οδηγεί στο να βάζουν τέρμα στη ζωή τους, χωρίς να σκέφτονται τους ανθρώπους που αφήνουν πίσω τους; Mήπως αυτοί οι άνθρωποι, μέλη μια αντροκρατούμενης - θεοκρατούμενης κοινωνίας, είναι οι κύριοι ηθικοί αυτουργοί αυτών των τραγικών καταστάσεων;

«Μπορώ να πω ότι κάτι τέτοιο έχει συμβεί σε κάθε Κουρδική οικογένεια», λέει ο Φαλάχ Μουραντκαν Σακέρ, εκπρόσωπος της «Wadi»

«Το φαινόμενο μπορεί να γίνει κατανοητό μόνο αν εντοπιστεί το πρόβλημα στο ευρύτερο πλαίσιο των δικαιωμάτων των γυναικών στο Κουρδιστάν. Όσες έχουν επιζήσει από αυτήν την πράξη αυτοτιμωρίας, εξηγούν ότι αισθάνθηκαν παγιδευμένες μέσα σε παραδόσεις που τους επέβαλε η οικογένειά τους, όπως γάμοι που δεν ήθελαν να κάνουν, ακόμα και αρραβώνες με ξαδέλφια τους ή άλλους συγγενείς. Η  πλειοψηφία των γυναικών αυτών έχουν αντιμετωπίσει επίσης πολλαπλά κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας από τον πατέρα, τον σύζυγό ή τα πεθερικά τους», συμπληρώνει ο Σακέρ.

Εγκλήματα για λόγους τιμής από αρσενικά μέλη της οικογένειας εξακολουθούν να είναι κομμάτι της καθημερινότητας στο Κουρδιστάν , παρά τους νόμους που αποσκοπούν στην προστασία των γυναικών. Ο Σακέρ εξηγεί ότι αυτό οδηγεί πολλές γυναίκες στο Κουρδιστάν να βλέπουν τους άντρες όχι σαν προστάτες αλλά σαν ανθρώπους που είναι ικανοί να τους κάνουν κακό από λεπτό σε λεπτό.

Αδύναμες να υπερασπίσουν τον εαυτό τους σε μια κοινωνία που της θεωρεί κατώτερες, αλλά και σε μια πολιτεία η οποία δεν παίρνει κανένα ουσιαστικό μέτρο για να τις προστατέψει, τα θύματα στρέφονται στην αυτοκτονία, ως μοναδική πράξη «σωτηρίας». Αισθάνονται ότι είναι ήδη ψυχικά νεκρές και αποφασίζουν να σκοτώσουν και το σώμα τους.

Σχεδόν το σύνολο των γυναικείων αυτοκτονιών στο Κουρδιστάν συμβαίνει στο σπίτι, όπου και έχουν ευκολία πρόσβασης σε εύφλεκτα υγρά, όπως η κηροζίνη, ενώ ελάχιστες είναι εκείνες που προτιμούν να προχωρήσουν στην αυτοκτονία σε δημόσια θέα.

Η Λάνα Χαλάκ είναι μια από τους δύο μόλις δικηγόρους της περιοχής που προσπαθούν να υπερασπιστούν τις γυναίκες που έχουν πραγματοποιήσει αυτήν την πράξη, αλλά έχουν σωθεί. Επιχειρεί μάλιστα να τους δώσει να καταλάβουν ότι σώθηκαν, επειδή η ζωή τους έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία.

«Όταν μιλάω στις γυναίκες αυτές, είμαι όσο το δυνατόν απλούστερη. Δεν τους λέω ότι είμαι δικηγόρος, δεν φοράω κοστούμι. Τους πιάνω το χέρι, τους δείχνω να καταλάβουν ότι έχουν έναν άνθρωπο που νοιάζεται πραγματικά γι' αυτές, τους λέω ποια είναι τα δικαιώματά τους και τις υπενθυμίζω ότι μπορούν να έρθουν να με βρουν, όποτε νιώσουν την ανάγκη να το κάνουν», τονίζει η Χαλάκ.

Το Κουρδιστάν δεν διαθέτει νομοθεσία κατά των εγκλημάτων τιμής και της ενδοοικογενειακής βίας και το πλαίσιο για τη φροντίδα και την παροχή βοήθειας στις πληγείσες γυναίκες είναι ελάχιστη.