ΗΠΑ-Ιράν: Άπιαστο όνειρο μια τελική συμφωνία για τα πυρηνικά της Τεχεράνης

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο επί σειρά ετών εχθρός τους το Ιράν συμφωνούν σε ένα τουλάχιστον πράγμα ενόψει των επικείμενων διαπραγματεύσεων της Τρίτης για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Ότι μια μακροπρόθεσμη επίτευξη συμφωνίας για τα πυρηνικά του Ιράν θα είναι πολύ δύσκολη, αν όχι αδύνατη.

Ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης των ιρανών ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο πανίσχυρος άνθρωπος που έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο για όλα τα ζητήματα του κράτους της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, δήλωσε εκ νέου τη Δευτέρα ότι οι συνομιλίες μεταξύ Τεχεράνης και των έξι παγκόσμιων δυνάμεων «δεν θα οδηγήσουν πουθενά».

Ταυτόχρονα όμως και παρά το σκεπτικισμό του σχετικά με τις πιθανότητες μιας διαρκούς λύσης, ο Χαμενεΐ έκανε σαφές ότι η Τεχεράνη έχει δεσμευθεί να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με την ομάδα των έξι παγκόσμιων δυνάμεων τη Βρετανία, την Κίνα, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Αυτό που οι διπλωμάτες μας ξεκίνησαν θα συνεχιστεί . Εμείς δεν θα το αθετήσουμε. Δεν έχω καμία αντίθεση » είπε ο Χαμενεΐ σε ένα πλήθος ιρανών στη πόλη Ταμπρίζ εν μέσω αντιαμερικανικών συνθημάτων, όπως «Θάνατος στην Αμερική» .

Λίγες ώρες αργότερα, ένας ανώτερος αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης έριξε επίσης τους τόνους της αισιοδοξίας και των προσδοκιών, λέγοντας σε δημοσιογράφους στην Βιέννη ότι οι διαπραγματεύσεις θα είναι μια «περίπλοκη, δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία » και ότι «μάλλον δεν θα υπάρξει συμφωνία». Αυτά τα σχόλια έρχονται την παραμονή του πρώτου γύρου των διαπραγματεύσεων σε σχεδόν ανώτατο επίπεδο και στη βάση της ενδιάμεσης συμφωνίας που επετεύχθη στις 24 Νοεμβρίου σύμφωνα με την οποία η Τεχεράνη παγώνει κάποιες από τις πυρηνικές της δραστηριότητες της για έξι μήνες σε αντάλλαγμα για τον περιορισμό κάποιων εκ των διεθνών κυρώσεων. Αυτή η ενδιάμεση συμφωνία χαρακτηρίστηκε «αγορά χρόνου» ώστε να σφυρηλατηθεί μια μακροπρόθεσμη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.

Η απόφαση του Χαμενεΐ να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με τις έξι παγκόσμιες δυνάμεις, παρά τον σκεπτικισμό που μοιράζεται με τους υποστηρικτές της σκληρής γραμμής, θεωρείται από διπλωμάτες και αναλυτές, αποτέλεσμα της σοβαρής επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών στο Ιράν. Εν τούτοις ο Χαμενεΐ και οι υπόλοιποι σκληροπυρηνικοί Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένως καταστήσει σαφές ότι η μείωση των πυρηνικών δυνατοτήτων της Τεχεράνης θα ήταν "απαράδεκτη". Διπλωμάτες σε ιδιωτικές συζητήσεις αναγνωρίζουν ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έχει αναπτυχθεί πάρα πολύ και η Τεχεράνη έχει φτάσει τόσο μακριά, που είναι αδύνατο πλέον να συμφωνήσει να το διαλύσει εντελώς

Αλλά και οι δυτικές κυβερνήσεις φαίνεται να έχουν παραιτηθεί από την ιδέα, που κατοχυρώθηκε σε σειρά ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών από το 2006, ότι το Ιράν θα πρέπει να σταματήσει εντελώς με τις αμφιλεγόμενες πτυχές του πυρηνικού του προγράμματός, δηλαδή τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τον εμπλουτισμό του ουρανίου και την παραγωγή πλουτωνίου.

Έτσι οι αναλυτές και οι διπλωμάτες συμφωνούν ότι το πιθανότερο σενάριο είναι, αφενός το Ιράν να μπορέσει να κρατήσει μια περιορισμένη ικανότητα εμπλουτισμού ουρανίου και αφετέρου η Δύση να επιδιώξει εγγυήσεις που σημαίνει ότι οποιαδήποτε προσπάθεια της Τεχεράνης να κατασκευάσει πυρηνική βόμβα, θα πάρει αρκετό καιρό και θα μπορεί εγκαίρως να εντοπιστεί και να σταματήσει, ενδεχομένως και με στρατιωτική δράση.

Από την άλλη πλευρά αν οι διαπραγματεύσεις είναι επιτυχείς θα μπορούσαν να βάλουν ένα τέλος στη χρόνια εχθρότητα μεταξύ του Ιράν και της Δύσης, να απομακρύνουν τον κίνδυνο ενός νέου πολέμου στη Μέση Ανατολή και να ανοίξουν τεράστιες δυνατότητες για τις επιχειρήσεις της Δύσης στην περιοχή.

Οι συνομιλίες στη Βιέννη αρχίζουν την Τρίτη και αναμένεται να διαρκέσουν αρκετές ημέρες. Ανώτεροι αξιωματούχοι από τις έξι παγκόσμιες δυνάμεις θα συναντηθούν με την ιρανική αντιπροσωπεία που θα έχει επικεφαλής τον υπουργό Εξωτερικών Μοχαμάντ Γιαβάντ Ζαρίφ και τον αναπληρωτή του, Αμπάς Αραγκτσί. Τις συνομιλίες θα συντονίζει η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κάθριν Άστον εξ ονόματος των έξι παγκόσμιων δυνάμεων. Οι συνομιλίες θα είναι οι πρώτες από μια σειρά συναντήσεων σε ανώτερο και ανώτατο επίπεδο μέσα στους επόμενους μήνες.