Νέα μέθοδος διάγνωσης του καρκίνου του παγκρέατος με ελληνική συμμετοχή

Επιστήμονες στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων ένας ελληνικής καταγωγής, ανακάλυψαν έναν βιοδείκτη που αποκαλύπτει πρόωρα την ανάπτυξη του καρκίνου του παγκρέατος, προτού η νόσος διαγνωστεί και τα πρώτα συμπτώματα εμφανιστούν. Αν και είναι ακόμη νωρίς για την ανάπτυξη ενός κανονικού διαγνωστικού τεστ, η ανακάλυψη ανοίγει το δρόμο προς αυτή την ελπιδοφόρα κατεύθυνση.

Οι ερευνητές του Αντικαρκινικού Ινστιτούτου Dana-Farber, καθώς επίσης των πανεπιστημίων Χάρβαρντ και ΜΙΤ (μεταξύ των οποίων ο Θαλής Παπαγιαννακόπουλος του Τμήματος Βιολογίας και του Ινστιτούτου Κοχ Ερευνών στον Καρκίνο του ΜΙΤ), με επικεφαλής τον Μπράιαν Γουόλπιν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «Nature Medicine», βρήκαν ότι, πριν τη διάγνωση της νόσου, συμβαίνει στο σώμα μια μικρή αύξηση στο επίπεδο ορισμένων αμινοξέων. Η ανακάλυψη μπορεί επίσης να φωτίσει τον μηχανισμό μέσω του οποίου ο καρκίνος του παγκρέατος «πυροδοτεί» ως παρενέργεια τη συχνά θανατηφόρα μυϊκή καχεξία.

Οι περισσότεροι ασθενείς με παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα (η πιο συχνή μορφή παγκρεατικού καρκίνου) διαγιγνώσκονται αφότου η νόσος έχει πια φθάσει σε προχωρημένο στάδιο, με συνέπεια πολλοί να πεθαίνουν μέσα σε ένα μόνο έτος μετά τη διάγνωση. Γι' αυτό, οι γιατροί αναζητούν έναν τρόπο έγκαιρης διάγνωσης της πάθησης, ώστε να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.

Οι ερευνητές εστίασαν στις αφανείς μεταβολικές αλλαγές που μπορεί να προκαλεί ο μη διαγνωσμένος παγκρεατικός καρκίνος. Ανέλυσαν δείγματα αίματος από 1.500 ανθρώπους ψάχνοντας για διαφορετικούς μεταβολίτες (ουσίες που παράγονται από τη διαδικασία του μεταβολισμού) σε όσους είχαν τον συγκεκριμένο καρκίνο, σε σύγκριση με όσους ήσαν υγιείς.

Ετσι, εντόπισαν ορισμένα αμινοξέα (οι θεμελιώδεις «λίθοι» των πρωτεϊνών) σε όσους πρόκειται αργότερα να διαγνωστούν με τη νόσο. Η έγκαιρη διάγνωση γίνεται τουλάχιστον δύο χρόνια πριν τη διάγνωση του καρκίνου. Όπως είπε ο Μπράιαν Γουόλπιν, «τα ευρήματα μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η αύξηση αυτών των αμινοξέων οφείλεται στην παρουσία ενός πρώιμου παγκρεατικού όγκου».

Αυτό επιβεβαιώθηκε, σε επόμενο στάδιο, με πειράματα σε ποντίκια, όπου διαπιστώθηκε ότι όσα είχαν πρώιμους όγκους στο πάγκρεάς τους, εμφάνιζαν επίσης στο αίμα τους άνω του φυσιολογικού επίπεδα των συγκεκριμένων αμινοξέων. Αυτό οφείλεται στο ότι, εξαιτίας του καρκίνου, διασπάται ο μυϊκός ιστός, πράγμα που απελευθερώνει τα εν λόγω αμινοξέα στο αίμα.

Θα χρειαστούν πάντως αρκετά χρόνια, έως ότου δημιουργηθεί ένα αξιόπιστο τεστ έγκαιρης διάγνωσης της νόσου, κατάλληλο για κλινική εφαρμογή.