Narco-mania: Πώς τα ναρκωτικά έγιναν σαπουνόπερα

Ο Πάμπλο Εσκομπάρ και γνωστοί ναρκέμποροι, ατιθάσευτα πιστόλια, δολάρια κρυμμένα σε σώματα, σπίτια και μυαλά που τινάζονται στον αέρα και κυρίως η λευκή σκόνη να διαπερνά κάθε σκηνή και πλάνο είναι ενσταντανέ που επαναλαμβάνονται με κάθε τρόπο σε σειρές, βιβλία, βίντεο, μουσική.

Ο κόσμος των ναρκωτικών που ανέδειξε μορφές όπως ο Εσκομπάρ και διαμόρφωσε τα καρτέλ που έθρεψαν τη φαντασία δημιουργών και συγγραφέων τροφοδοτεί φέτος μια σειρά από αναφορές που βρίσκονται παντού. Δεν είναι μόνο τα πετυχημένα σίριαλ όπως «Pablo Escobar» και «Νarcos», οι ταινίες όπως «Savages», «Escobar: Lost Paradise» και «Sicario», καθώς και τα βιβλία όπως η εμβληματική βιογραφία του γιου του Πάμπλο Εσκομπάρ, Χουάν, με τον ομώνυμο τίτλο, το «Μηδέν Μηδέν Μηδέν» του Ρομπέρτο Σαβιάνο ή το «Καρτέλ» του Ντον Γουίνσλοου, αυτός ο ογκόλιθος που ξεδιπλώνει όλο το αόρατο κύκλωμα των καρτέλ, που αποδεικνύουν ότι οι αμαρτωλές ιστορίες για τα κυκλώματα των ναρκωτικών πουλάνε σαν τρελές. Είναι και οι αναφορές στα social media, οι καλοί ηθοποιοί και σκηνοθέτες που εμπνέονται από ανάλογα πραγματικά γεγονότα, το υψηλό επίπεδο μυθιστορηματικής καταγραφής και κινηματογραφίας. Οι αναφορές δεν είναι τυχαίες και το μελάνι που καταναλώνεται είναι ανάλογο της οργιώδους φαντασίας και έρευνας για το τι πραγματικά έθρεψε αυτό τον ατελείωτο κόσμο γεμάτο συνωμοσίες, φονικά και χρήματα.


Ο Μπενίσιο Ντελ Τόρο με την οικογένεια: χαρούμενες σύζυγοι, κόρες και εξαδέλφες πλαισιώνουν τον κινηματογραφικό Εσκομπάρ, γνωστό για το πόσο υπερπροστατευτικός
ήταν με τους συγγενείς του


Αν παλιότερα σημασία είχαν οι καταραμένοι ροκ σταρ που βουτούσαν τη συνείδησή τους και τη ζωή τους στη λευκή σκόνη και έγραφαν κωδικοποιημένα τραγούδια για τη λευκή βασίλισσα ή το LCD, τώρα είναι σειρές που ασχολούνται όχι τόσο με τα θύματα, αλλά με τους θύτες. Το εμπόριο ναρκωτικών όπως ξεδιπλώνεται σε πολλαπλές αφηγήσεις δεν σχετίζεται πλέον μόνο με μυθιστορηματικούς ήρωες και καταστάσεις, αλλά αναδεικνύει και έναν πολιτικό και κοινωνικό περίγυρο που έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τον νυσταγμένο από τον αδιάφορο σήμερα πολιτικό περίγυρο μέσο αναγνώστη ή θεατή: το σχεδόν ντοκιμαντερίστικο «Narcos», το οποίο βουτάει στη σκοτεινή πολιτικά δεκαετία του ’80 σε Αμερική και Κολομβία με σκηνές που μοιάζουν με παλιές καρτποστάλ, δίνει το στίγμα μιας σειράς που ξυπνάει νοσταλγίες και ξεσηκώνει από τους αγορασμένους με δόσεις καναπέδες θεατές. Αντρες που στάζουν τεστοστερόνη όταν τα ναρκωτικά δεν τα διακινούσαν απαθείς έμποροι αλλά περσόνες, έρωτες που ανεβάζουν στα ύψη τη σαγήνη και πρώτης γραμμής εγκεφαλικά παιχνίδια ξαναζωντανεύουν εποχές στις οποίες δεν υπήρχαν τα κινητά, ούτε η τεχνολογία παρά μόνο τα πρόσωπα. Τότε οι πρωταγωνιστές είχαν πάθη, δεν έπαιζαν στο Facebook και διαμόρφωναν ένα αντίστοιχα μεγάλο σε εύρος σύμπαν εξουσίας και χρημάτων.

Οπως γράφει χαρακτηριστικά ο Ρομπέρτο Σαβιάνο στο βιβλίο του «Μηδέν Μηδέν Μηδέν» (εκδόσεις Πατάκη, μτφ. Μαρία Οικονομίδου): «Στις αρχές της δεκαετίας του ογδόντα ο Πάμπλο βγάζει ήδη μισό εκατομμύριο δολάρια τη μέρα, έχει δέκα λογιστές. Το καρτέλ του Μεντεγίν ξοδεύει δυο χιλιάδες πεντακόσια δολάρια σε λαστιχάκια για να τυλίγει τις στοίβες με τα χρήματα. Είναι ο καπιταλισμός εν τη γενέσει του. Μεγάλοι συνασπισμοί πλούσιων επιχειρηματιών οι οποίοι απαγορεύουν νόμους και εισχωρούν σε κάθε γάγγλιο της κοινωνίας. Είναι ένας παραδοσιοκρατικός καπιταλισμός στον οποίο οι επικεφαλής των επιχειρήσεων συναγωνίζονται σε μια επίδειξη δύναμης και κέρδους χωρίς να τσιγκουνεύονται τις δωρεές στον πληθυσμό.




Ο Πάμπλο χτίζει τετρακόσιες λαϊκές κατοικίες και χαρίζει στον λαό έναν θεματικό ζωολογικό κήπο μέσα στο αγρόκτημά του ‘‘Χασιέντα Νάπολες’’. Καπιταλιστές-Ρομπέν των Δασών χωρίς ενδοιασμούς, αιμοδιψείς και ανηλεείς, πάμπλουτοι με τρύπια χέρια».

Στο κοινωνικό έργο που έφτασε μέχρι και στην κατασκευή ζωολογικού κήπου αναφέρεται εκτενώς και το βιβλίο του γιου του Εσκομπάρ (εκδόσεις Μίνωας), καταγράφοντας τα αμέτρητα ποσά που ξόδευε ο πατέρας για τους παπαγάλους και τις καμηλοπαρδάλεις αλλά και τη βαθιά θλίψη που ένιωσε όταν είδε ένα φλαμίγκο να έχει χάσει το όμορφο ροζ του χρώμα! Στη σπουδαιότητα του ζωολογικού κήπου για τον κόσμο της Κολομβίας αναφέρεται και το άγνωστο νέο βιβλίο του Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες «Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν» (εκδόσεις Ικαρος, μτφ. Αχιλλέας Κυριακίδης) που έχει ως φόντο την Κολομβία της δεκαετίας του ’80 έως τις αρχές του ’90, με τις σφαίρες να πέφτουν βροχή ακόμα και μέσα σε πλατείες αλλά και τον Εσκομπάρ να λατρεύεται σαν θεός. Την παράδοξη ειδωλοποίηση του El Pablo ξεδιπλώνει με τον δικό της τρόπο η σειρά «Narcos», η νέα τηλεοπτική μανία που λένε ότι ξεπερνάει και το αρκετά πιο αμερικανοποιημένο «Pablo Escobar» σε στοιχεία και έκταση και δίνει όλο το ιστορικό της εποχής.

Το τρέιλερ του Narcos


Ο εκπληκτικός Γουάγκνερ Μούρα μοιάζει να είναι ο El Pablo- και όχι απλώς να τον υποδύεται-, σκηνοθετημένος με καταιγιστικούς ρυθμούς και νοσταλγική βιαιότητα από τον Χοσέ Παντίγια ακολουθώντας τον Πάμπλο από την αρχή της αυτοκρατορίας του μέχρι τη δραματική του πτώση. Ολα δηλαδή ξεκινάνε από την αρχή της διαμόρφωσης της ιστορίας, τότε που ένας Χιλιανός έμπορος ναρκωτικών κατατρεγμένος από τη δικτατορία του Πινοσέτ αναγκάζεται να στραφεί σε άλλη χώρα, την Κολομβία. Εκεί έχει να διαλέξει ανάμεσα στον γνωστό Γκάτσα, που τον ξέρουν πια όλοι, τους αδελφούς Οτσόα, οι οποίοι δεν έχουν μεγάλα πλάνα και επεκτατικά όνειρα, και τον Πάμπλο, που όχι μόνο είναι μεγαλομανής αλλά εμπνέει και τον σεβασμό στο πόπολο. Από εκεί ξετυλίγεται μια ιστορία που αναδεικνύει όλο το πολύπλοκο πλοκάμι του δικτύου ναρκωτικών στο οποίο καταλυτικό ρόλο παίζουν από τον ναζιστή Κάρλος Λέντερ, ο οποίος μεταφέρει τα ναρκωτικά στο Μαϊάμι, έως τις ωραίες, αμέτρητες καλλονές που πέρασαν από το κρεβάτι του παντοκράτορα της κόκας - και πολλές από αυτές υπήρξαν και δολώματα της CIA. Για τις γυναίκες ο Εσκομπάρ ξόδευε αμέτρητα ποσά, όπως και για τις εμμονές του: τα λουλούδια, και ειδικότερα τα κόκκινα τριαντάφυλλα: «Τα λουλούδια για το ρετιρέ του κτιρίου Μονακό των χιλίων εξακοσίων τετραγωνικών μέτρων και των δύο ορόφων έρχονταν δύο φορές τη βδομάδα από την Μπογκοτά με το προσωπικό αεροπλάνο του πατέρα μου. Οταν η μητέρα μου ζήτησε άδεια να το κάνει, ο πατέρας μου απάντησε: ‘‘Αγάπη μου, ο Ωνάσης έστελνε να φέρουν ζεστό ψωμί από το Παρίσι για την Τζάκι και δεν θα στείλω το αεροπλάνο να σου φέρει λουλούδια;» εξομολογείται χαρακτηριστικά ο γιος στο βιβλίο.



Εννοείται ότι ο γιος του ομολογεί πως δεν του έλειψε κανένα παιχνίδι και αφότου έκλεισε τα 10 είχε ήδη μια συλλογή με κάπου 30 ταχύτατες μοτοσικλέτες, μοτοκρός, τρίκυκλες, τετράτροχες, καρτ και οχήματα άμμου μπάγκι, τις καλύτερες μάρκες. Είχε επίσης και 30 μηχανάκια νερού. Ολα τα τρελά μπορούσες να τα ακούσεις να συμβαίνουν επί παντοκρατορίας Πάμπλο, ο οποίος έμοιαζε σε άνθρωπο που μπορούσε να σκοτώνει πίνοντας τον καφέ του, αλλά δεν δίσταζε να κάψει 2 εκατ. δολάρια προκειμένου να ζεστάνει την κόρη του όταν έπασχε από πνευμονία. Σε αυτές τις διαφορετικές πτυχές αναφέρεται όχι μόνο η βιογραφία που έγραψε ο γιος του, αλλά και το «Narcos» καθώς και η ταινία «Escobar: Paradise Lost», η οποία περιγράφει τον υπερπροστατευτισμό και τη μεγάλη αγάπη του Εσκομπάρ για τους συγγενείς του. Αλλά δεν είναι μόνο οι ταινίες και τα βιβλία που εμπνέονται από τον βασιλιά της κοκαΐνης. Λέγεται ότι ο δίσκος του Κάνιε Γουέστ «The Life of Pablo» ουσιαστικά αναφέρεται στον Εσκομπάρ κάνοντας ένα ειρωνικό παιχνίδι με τον Απόστολο Παύλο. Απόδειξη και ο χαρακτηριστικός στίχος σε τραγούδι του δίσκου «κανείς δεν νιώθει όπως ο Pablo»: ουσιαστικά αναφέρεται στα ποτισμένα στη λευκή σκόνη πάρτυ του L.A.



Οσο κι αν τον κυνηγούσαν οι Αμερικανοί, η Δίωξη Ναρκωτικών των ΗΠΑ και ο αστυνόμος Μέρφι, ο Πάμπλο ήξερε να ξεφεύγει κρατώντας στα χέρια του την παντοκρατορία της κόκας. Διόλου τυχαία, μετά τον θάνατο του Εσκομπάρ το καρτέλ μεταφέρθηκε από την Κολομβία στο όμορο -και εν μέρει ελεγχόμενο από την Αμερική- Μεξικό. Αποτέλεσμα; Διάδοχος του Εσκομπάρ στέφθηκε ο Χοακίν Γκουσμάν Λοέρα, γνωστός ως Τσάπο, ο άνθρωπος που διαμόρφωσε το παντοδύναμο καρτέλ της Σιναλόα (το αντίπαλο δέος του κολομβιανού). Και έφτιαξε έναν νέο λευκό κόσμο χάρη στον οποίο κατέστη ο πιο πλούσιος άνθρωπος στη Γη, με τον μεγαλύτερο στόλο σε αεροπλάνα στη Λατινική Αμερική και με περιουσία που ξεπερνούσε κάθε φαντασία. Οπως γράφει και ο Σαβιάνο στο «Μηδέν Μηδέν Μηδέν», το οποίο εκδόθηκε λίγο πριν από τη σύλληψή του: «Το Μεξικό έχει την κόκα, οι ΗΠΑ τους καταναλωτές. Το Μεξικό έχει φτηνό εργατικό δυναμικό, οι ΗΠΑ το έχουν ανάγκη. Το Μεξικό έχει στρατιώτες, οι ΗΠΑ όπλα. Ο Τσάπο το κατάλαβε κι έτσι έγινε ο βασιλιάς.




Στον διεθνή κόσμο του ναρκεμπορίου κατέχει τη μυστικιστική εξουσία του Πάπα, την οποία απέκτησε και με καμπάνια κοινωνικής συναίνεσης που του προσέδωσε κύρος ανάλογο με αυτό του Ομπάμα, ενώ παράλληλα διαθέτει μια ευφυΐα που του επιτρέπει να εντοπίζει νέους χώρους για την αγορά, κάτι που τον μεταμορφώνει στον Στιβ Τζομπς της κόκας». Αξίζει να τονιστεί ότι ο Σον Πεν τον είχε προσεγγίσει σκοπεύοντας να γυρίσει τη ζωή του σε ταινία, κάτι που είναι ήδη στα σκαριά, καταφέρνοντας με αυτό το τέχνασμα να συμβάλει στη σύλληψή του. Με το καρτέλ του Μεξικού έχει επίσης ασχοληθεί η πολύ καλή πρόσφατη ταινία «Sicario» (στα ελληνικά «Sicario: Ο εκτελεστής») με τους Εμιλι Μπλαντ και Μπενίσιο Ντελ Ντόρο σε ατμοσφαιρική και υποβλητική σκηνοθεσία από τον Ντενί Βιλνέβ, όπου αποκαλύπτεται όλος ο αιμοσταγής κόσμος του καρτέλ του Μεξικού, με υπαινιγμούς για την άμεση εμπλοκή του FBI και της CIA.

Το τρέιλερ του Sicario

«Πόλεμος και Ειρήνη» στον κόσμο των ναρκωτικών

Ή τουλάχιστον έτσι το χαρακτήρισε ο πολύς Τζέιμς Ελρόι, που έβγαλε το καπέλο στον συγγραφέα Ντον Γουίνσλοου για το τεράστιο επίτευγμά του: ένα ογκώδες μυθιστόρημα που έμεινε για βδομάδες στα ευπώλητα των «New York Times» και αποκαλύπτει τα πάντα για το μεξικανικό καρτέλ και τις συμμορίες του. Πηγή έμπνευσης για τον συγγραφέα ήταν ένα πραγματικό γεγονός: ένα φονικό διέκοψε τις φιλήσυχες διακοπές του ίδιου στην παραλία Ενσενάδα του Μεξικού. Είκοσι άνθρωποι έπεφταν λίγο πιο πέρα νεκροί από τα πολυβόλα που κρατούσαν εκπρόσωποι του διάσημου μεξικανικού καρτέλ. Το βιβλίο του, το οποίο μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη (µτφ. Ιλάειρα Διονυσοπούλου), δεν είναι επομένως μόνο ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα, αλλά και μια βαθιά έρευνα στον αιματοβαμμένο κόσμο των ναρκωτικών, όπου αν κανείς προσέξει θα διακρίνει τις αναλογίες με τα πραγματικά πρόσωπα. Στο επίκεντρο βρίσκονται οι δύο συμμορίες στα σύνορα ΗΠΑ και Μεξικού. Από τη μια ο Αρτ Κέλερ, πράκτορας της Δίωξης επί 30 χρόνια, και από την άλλη ο Αδάν Μπαρέρα, ο αρχηγός του ισχυρότερου καρτέλ ναρκωτικών στον κόσµο.




Ο τελευταίος βγαίνει από τη φυλακή µε σκοπό να ανασυγκροτήσει την αυτοκρατορία που διέλυσε ο εχθρός του. Ο Κέλερ, αποφασισµένος να συγκρουστεί µε αυτόν που του κατέστρεψε τη ζωή, ξεκινά έναν δεκαετή αγώνα για να συντρίψει τον αδίστακτο ναρκέµπορο. Εννοείται ότι ο κόσμος που περιγράφει με τόση γλαφυρότητα και σκοτεινή παραστατικότητα ο Γουίνσλοου δεν μένει μόνο στο Μεξικό, αλλά περνάει τα σύνορα, φτάνει μέχρι την Ουάσινγκτον και την Ευρώπη. Από το βιβλίο εμπνεύστηκε και ο Ολιβερ Στόουν την ταινία του «Αγριότητα» με πρωταγωνιστές τους Μπενίσιο Ντελ Τόρο και Τζο Τραβόλτα. Για μια διαφορετική μεταφορά έχει ενδιαφερθεί από την πλευρά του και ο Ρίντλεϊ Σκοτ, ο οποίος λέγεται ότι έχει έρθει ήδη σε επαφή με τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο για τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Δεν έχει άλλωστε ξεχαστεί η σκηνή του «Λύκου της Wall Street», όπου ο εξαρτημένος από την κόκα «Λύκος» σνίφαρε με μανία άλλη μία δόση άσπρης σκόνης από τα καλοσχηματισμένα οπίσθια μιας ακόμα πόρνης.

Δείτε την επίμαχη σκηνή αλλά και όλες τις σκηνές με χρήση ναρκωτικών από την ταινία με τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο
Σκηνές όπως αυτή αφθονούν στις ταινίες που εμπνέονται από τον κόσμο της ναρκο-παρανομίας και σίγουρα σκοπό έχουν να ταρακουνήσουν τους απανταχού μικροαστούς και τα βαριεστημένα ζευγάρια ανεβάζοντας ταυτόχρονα τις θεαματικότητες και τις πωλήσεις.

Το ευτύχημα είναι ότι διαθέτουν ποιότητα και ιδανικούς δημιουργούς βάζοντας ακόμα υψηλότερα τον πήχη, όπου πλέον δεν βρίσκεις στον κόσμο των ναρκωτικών μόνο παράνομους ήρωες, αλλά και άφθονο υλικό αφήγησης πρώτης κατηγορίας: μη νοθευμένο, ακριβές στην απόδοσή του, ποιοτικό και πρώτης κατηγορίας. Είναι μάλιστα τέτοια η πιστότητα της απόδοσης του κόσμου των ναρκωτικών που άρθρα στην Αμερική κάνουν λόγο για αύξηση στην κατανάλωση κόκας και ουσιών εξαιτίας της επίδρασης του «Breaking Bad». «Αν απολαμβάνεις το stuff και δεν συμβαίνει τίποτα, τότε τι νόημα έχει;», λέει το προβοκατόρικο μότο της σειράς που προφανώς δεν αναφέρεται στο κοινό της οικογενειακής ευτυχίας. Τα ναρκωτικά πολλοί εμίσησαν, τη δόξα των καλά αφηγημένων ιστοριών ουδείς. Και αυτά παίρνουν το βραβείο με το παραπάνω.


Ο Εσκομπάρ και το Μεντεγίν χάρισε διεθνή φήμη στον Κολομβιανό ηθοποιό Αντρές Πάρα.
Ο ματωμένος κόσμος των καρτέλ από την πλευρά του θύτη κερδίζει όλο περισσότερο έδαφος στις θεαματικότητες 



Στο σχεδόν ντοκιμαντερίστικο «Narcos» οι σκηνές μοιάζουν με παλιές καρτποστάλ, όπου τους τόνους κοκαΐνης δεν τους διακινούν αδιάφοροι ή killer έμποροι, αλλά περσόνες που στάζουν τεστοστερόνη, όπως ο Πάμπλο Εσκομπάρ, που ήδη στις αρχές της δεκαετίας του ’80 βγάζει μισό εκατομμύριο δολάρια τη μέρα απασχολώντας δέκα λογιστές





Για τις γυναίκες ο Εσκομπάρ (στη φωτ. ο Μπενίσιο Ντελ Τόρο) ξόδευε αμέτρητα ποσά, όπως και για τις εμμονές του: τα κόκκινα τριαντάφυλλα. Οπως περιγράφει ο γιος του στο βιβλίο: «Τα λουλούδια για το διώροφο ρετιρέ του κτιρίου Μονακό των 1.600 τ.μ. έρχονταν δύο φορές τη βδομάδα από την Μπογκοτά με το προσωπικό αεροπλάνο του πατέρα μου, ο οποίος έλεγε στη μητέρα μου: ‘‘Αγάπη μου, ο Ωνάσης έστελνε να φέρουν ζεστό ψωμί από το Παρίσι για την Τζάκι και δεν θα στείλω το αεροπλάνο να σου φέρει λουλούδια;»










Φυσικά, η χλιδή, τα ακριβά ουίσκι, οι βίλες με τις πισίνες και οι ωραίες γυναίκες αφθονούν τόσο στις ταινίες όσο και στις σειρές