Δρέψατε πάλιν ερασταί! Πρωτομαγιά στα Πατήσια του 1934...

«Έξοδος γενική!

Ο μπαμπάς με μία εφημερίδα, η μαμά με δύο μωρά, τα παιδιά άτακτα και κορυβαντιώντα, μια γιαγιά συρόμενη και το απαραίτητον και αξιολύπητον δουλικό, μετά το μεσημέρι –ημιαργία γράφει ο Καζαμίας-, θα εξέλθουν προς αναζήτησιν του Μαΐου, με άλλους λόγους «θα πιάσουν τον Μάη» κατά την καθιερωθείσαν της εποχής έκφρασιν.

Η αλήθεια είνε ότι κανείς δεν μένει στο σπίτι του. Η πόλις ερημούται, ωσάν να ευρίσκεται εις κατάστασιν πολιορκίας. Νέοι, γέροι, παιδιά, νέες γρηές, μεσόκοπες, φοιτηταί, μοδιστρούλες, φαρμακοποιοί, αξιωματικοί, δασκάλες, παπάδες, ζωντοχήρες έλκονται όλοι από τα τέσσαρα σημεία του ορίζοντος. 



Είνε δε τα τέσσαρα σημεία του ορίζοντος την παραμονή της πρωτομαγιάς, Κηφισιά η σνομπίστικη, Αλυσσίδα η πατροπαράδοτος, Γαλάτσι το δροσερόν και Κολοκυνθού η λαϊκωτέρα. Προς αυτά τα τέσσαρα σημεία του ορίζοντος εκχύνονται αι μυριάδες των Αθηναίων δια την προϋπάντησιν του Μαΐου, σύμφωνα με το παλαιόν δίστιχον:
Ο Μάϊος μας έφθασεν … εμπρός βήμα ταχύ

Να τον προϋπαντήσωμε … παιδιά στην εξοχή!...
Η εκκίνησις από το σπίτι γίνεται θορυβωδώς εις επήκοον ολοκλήρου της συνοικίας.
-Εμπρός, έτοιμοι είμαστε;
-Μιχαλάκη, πήρες τις ντομάτες;
-Μαριγούλα, έκλεισες την πόρτα της κουζίνας;
-Εμπρός, πάμε …
Και ξεκινάν. Το πρόγραμμα είνε σαφώς καθωρισμένον από την προτεραίαν. Η κόρη ήθελε ολίγη Κηφισιά και η μαμά συνετάχθη με το μέρος της κόρης, αλλά η μείζων αντιπολίτευσις –ο μπαμπάς- ήθελε Αλυσσίδα και η γνώμη του ενίκησε.
Προτού η οικογένεια συλλάβη τον Μάϊον, πρέπει απαραιτήτως να συλλάβη ένα τράμ διά να την μεταφέρη. Τα τράμ όμως κατά την ημέραν αυτήν ή απεργούν –λόγω της κόκκινης Πρωτομαγιάς- ή δεν απεργούν αλλά υπερεργάζονται. Πραγματικώς περνούν όλα κατάφορτα κόσμου και εορταστών. Κανένα δεν σταματά και η οικογένεια ξεκινά πεζή. 
Η κόρη ρίπτει την ιδέαν «να πάρωμε ένα ταξί», αλλά η μείζων αντιπολίτευσις –ο μπαμπάς- συνοφρυούται!... Ένα μικροκαυγαδάκι στη μέση του δρόμου επακολουθεί. Και όμως όλοι είνε πεπεισμένοι ότι πηγαίνουν για πρωτομαγιάτικο γλέντι.
Κάποιο λεωφορείο τους λυπάται και αποφασίζει να σταματήση διά να τους παραλάβη.
Νέα αγωνία.
-Μαριγούλα, πρόσεχε!...
-Το παιδί!...
-Ανέβηκες, Πελοπίδα;
Ο εισπράκτωρ δίδει το σύνθημα της εκκινήσεως, αλλά τον διακόπτουν φωναί:
-Στάσου!... Στάσου!...
Ο κύριος Πελοπίδας είχε λησμονήση επί του πεζοδρομίου το καλάθι με τα τρόφιμα. Διότι η οικογένεια η οποία ξεκινά να πιάση το Μάη εννοεί να καταλάβη ένα τραπεζάκι και δέκα καθίσματα εις το πρώτο εξοχικόν ζυθοπωλείον, αλλά χωρίς να δαπανήση ένα μονόλεπτον.
Εφ’ ώ και παρασκευάζονται μερικοί κεφτέδες εις το σπίτι, κανένα «μπουτάκι με σκόρδο», το απαραίτητο τυρί, μερικά αυγά βραστά και η σχετική χιλιάρα του ρητινίτου. Ά! Όλα κι’ όλα!... Πρωτομαγιά είνε, η οικογένεια «θα το κάψη»!...



                                                ***
-Αλυσσίδα, τέρμα!...
Εκραύγασεν εμβριθώς ο εισπράκτωρ και το λεωφορείον αποβιβάζει ποσότητας πολτοποιημένων σαρδελλών.
Όσοι κατεβαίνουν από το αυτοκίνητον, αναπνέουν βαθειά την υποθετική δροσιά της τοποθεσίας και οσφραίνονται βαθύτερα το άρωμα των γύρω ανθέων.
-Άααααχ!...
Πράγματι όπου στρέψη κανείς το μάτι του βλέπει άνθη. Άνθη πωλούν οι πάντες και τα πάντα.
-Μάηδες!... Εδώ οι Μάηδες!...
-Πάρε κόσμε λουλούδια!...
-Έχω τριαντάφυλλα με στράκες!...
Ένας διαλαλεί το εμπόρευμά του εμμέτρως και ομοιοκαταλήκτως:
-Όποιος αγοράζει Μάη
Στο μπαλκόνι τον κρεμάει!
Παντού κυκλοφορούν ζευγάρια αγκαλιασμένα. Πιάνουν τον Μάη. Το απαιτεί η ημέρα και κανείς δεν παρεξηγεί.
Αν είνε κανείς αδιάκριτος ακούει γύρω του χαριέστατα πράγματα:
-Αγάπη μου, και του χρόνου μαζϊ!
-Φως μου! Του χρόνου σπίτι μας!
-Μάτς-μούτς (φιλήματα).
-Άχ! (αναστεναγμός γεροντοκόρης).
Και κάτι που ίσως δεν έχει παρατηρηθή. Εις την έξοδον διά το «πιάσιμον» του Μαΐου, αφθονούν αι γεροντοκόραι!
Κόσμος πολύς συνωθείται παντού. Μια παρέα νεαρών γυρίζει αναιδέστατα και καταγίνεται να τσιμπά τις γυναίκες. Μέσα εις τον συνωστισμόν οι «πορτοφολάδες» κάμνουν χρυσές δουλειές.
                                                      ***
Εν τα μεταξύ η οικογένεια έχει καταλάβη το τραπεζάκι με τα δέκα καθίσματα εις γνωστήν μπυραρίαν. Το καλάθι με τα τρόφιμα ανοίγει και αρχίζει η διασκέδασις.
Ένα γκαρσόνι περιφέρεται, πολλά μερμηρίζον κατά των ανθρώπων πού πιάνουν ένα τραπέζι και δέκα καθίσματα, παραγγέλλουν μία λεμονάδα –δυό ποτήρια και πέντε νερά και φέρνουν από το σπίτι τους φαγητά. Οι περισσότεροι όμως εορτασταί της Πρωτομαγιάς έτσι κάμνουν.
Μετά πάροδον κάποιων ωρών η εικόνα της οικογενείας είνε μάλλον αξιολύπητη. 
Ο μπαμπάς καταβροχθίσας αρκετούς κεφτέδες τη συνοδεία ρητινίτου, έπιανε τον Μάη ροχαλίζων ελαφρώς εις το κάθισμά του. Η μαμά έπιανε και αυτή το Μάη θηλάζουσα το ένα της μωρό. Ο υιός εκαθάριζε το τραπέζι τρώγων τα ψίχουλα,  η κόρη επροσπαθούσε να κρατήση την αξιοπρέπειαν της οικογενείας, και το δουλικό εχάζευε. Με μια λέξι η οικογένεια διασκέδαζε.


                                                ***
Αλλά η τραγωδία είνε το βράδυ εις την επιστροφήν. Τίποτε δεν σταματά τον Έλληνα μόλις ακούση το «οίκαδε». Ολόκληρος η Ελλάς πρέπει να χωρέση εις ένα τράμ και να επιστρέψη στο σπίτι. Καμμιά οικογένεια δεν γυρίζει πλήρης.
Εις τα τράμ συνάπτονται μάχαι.
-Στάσου, χριστιανέ μου! Τι σκουντάς;
-Προχώρει εμπρός.
-Παναγία μου!
-Βοήθεια! Πνίγομαι!
-Τα εισιτήριά σας.
Ο εισπράκτωρ θέλει και εισιτήρια!
Με κάποιο τράμ επέστρεφε και η οικογένεια από το γλέντι. Θεέ και Κύριε! Μαύρα χάλια είχε. Κατά βάθος όμως ήσαν όλοι ευχαριστημένοι.
Το βράδυ όταν θα έφθασαν εις το σπίτι, ο μπαμπάς θα εκρέμασε τον «Μάην» στο μπαλκόνι ή την εξώθυραν και ύστερα θα είπε προς την οικογένειαν:
-Έ… δεν έχετε παράπονο. Ωραία περάσαμε! Και του χρόνου!»   
(βασισμένο σε κείμενο του Δ. Γιαννουκάκη στα «Αθηναϊκά Νέα»,  1934)



Και μια είδηση της τελευταίας στιγμής:
 «Εφέτος η άνθησις των πορτοκαλλέων και λεμονέων δείκνυται λίαν ακμαία παρέχουσα μεγίστην αρωματικήν και οιονεί μεθυστικήν οσμήν ως εκ της ευωδείας…».
Αφού λοιπόν αυτά μας πληροφορεί ο τοπικός τύπος της Σπάρτης («Η Πάλη»,1923), δεν έχουμε παρά να υποταχθούμε στο κάλεσμα της φύσης…
ΚΑΛΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ!

Θωμάς Σιταράς (Αθηναιογράφος)

Διαβάστε περισσότερα στο www.paliaathina.com