Μάριος Φραγκούλης: Ο μονόλογος ενός τενόρου

Αφορμή της κουβέντας μας είναι το ρεσιτάλ του στο Ηρώδειο μαζί με τον σπουδαίο μαέστρο και πιανίστα Γιουτζίν Κον στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου του Κέντρου Περιβαλλοντικής Υγείας στις 18 Ιουνίου. Στο Ηρώδειο έχει εμφανιστεί πάνω από 20 φορές, οπότε δικαιωματικά το θεωρεί οικείο και όπως λέει ο ίδιος «είναι το θέατρο της πόλης μου».  Ωστόσο, κάθε φορά που είναι να βγει στη σκηνή διακατέχεται από άγχος.  «Αισθάνομαι ευθύνη απέναντι στο κοινό. Θέλω να τους δείξω σεβασμό. Κάθε καλλιτέχνης οφείλει να νιώθει άγχος όσα χρόνια κι αν περάσουν», σημειώνει. Φυσικά η έννοια του σεβασμού επανέρχεται πολλάκις στη συζήτηση που κάνουμε μαζί του.

Ο σπουδαίος μαέστρος και πιανίστας Γιουτζίν Κον


Του ζητάμε να μας περιγράψει τον εαυτό του πριν είκοσι χρόνια, το 1994, θέλοντας να μάθουμε πώς ζούσε πριν από δέκα χρόνια και τι κάνει σήμερα. Από τα λεγόμενά του αντιλαμβάνεσαι ότι πέρασε την πρώτη δεκαετία σπουδάζοντας και ακολουθώντας περίφημους δασκάλους όπως ο  Αλφρέντο Κράους. Δεν ήθελε να γίνει ένας ακόμη καλός τενόρος, αλλά να μάθει από τους καλύτερους το μυστικό της επιτυχίας. Θυμάται ακόμα τα λόγια των δασκάλων του, τις πιο σοφές συμβουλές που άκουσε στη ζωή του. Ο πιο σημαντικός δάσκαλός του, ο διάσημος τενόρος που τραγούδησε μαζί με την Κάλλας την «Τραβιάτα» στο Εθνικό Θέατρο της Λισσαβόνας, ο Αλφρέντο Κράους, του είπε απλά «less is more». «Ετσι έμαθα να μην είμαι πολύ φλύαρος, αυτό που λέμε φαφλατάς. Νεαρός και φιλόδοξος, πλησίασα τον Πλάθιντο Ντομίνγκο και τον ρώτησα ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας, μια που τότε ήθελα να αναγνωριστώ. Ξέρετε τι μου απάντησε; Δουλειά, δουλειά, δουλειά», μας εξομολογείται. Τη δεύτερη δεκαετία ταξίδεψε σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης τραγουδώντας και μαζεύοντας εμπειρίες. Αν τον αποκαλέσεις κοσμοπολίτη θα σου πει ότι υπάρχουν πολλά μέρη που δεν έχει παίξει - ακόμη. «Σήμερα είμαι πιο ώριμος αλλά παραμένω μαθητής. Μάλλον είμαι ένας αιώνιος φοιτητής της ζωής», λέει.
Αν τον αφήσεις μπορεί να σου μιλάει για τη μουσική ατέλειωτες ώρες, αναλύοντας και την παραμικρή λεπτομέρεια γύρω από αυτή από τον 16ο έως τον 21ο αιώνα. Το καλύτερο βέβαια που έχει να κάνει κάποιος είναι να παρακολουθήσει μια ζωντανή εμφάνιση του Μάριου Φραγκούλη. Μερικές φορές ο κόσμος βλέποντας την πορεία ζωής ενός τόσο λαμπερού τενόρου αγνοεί ότι δεν αρκεί να έχεις μόνο τύχη σε αυτό τον χώρο αλλά απαιτείται και σκληρή δουλειά.  «Οταν σπούδαζα στο Juilliard School με υποτροφία από το Ιδρυμα Ωνάση τα χρόνια ήταν πολύ δύσκολα. Για να μπορώ να αγοράζω εισιτήρια προκειμένου να παρακολουθώ όπερα και να μελετώ, πήγαινα από τις 6 τα ξημερώματα σε ένα μαγαζί της Νέας Υόρκης και έφτιαχνα σάντουιτς. Ανοιγε στις 8, εγώ δούλευα μέχρι τις 11 και μετά έτρεχα στη σχολή για τα μαθήματα. Μάλιστα υπήρξα και δάσκαλος σε σχολείο όπου μάθαινα τα παιδιά ελληνική ιστορία, μυθολογία και λογοτεχνία, αλλά αυτό το έκανα περισσότερο εθελοντικά», αφηγείται.

Από τα πρώτα του βήματα είχε την τύχη να συνεργαστεί με θρύλους της όπερας όπως η Μονσεράτ Καμπαγιέ (στο κέντρο) 


Η φιλανθρωπική του δράση μάλιστα διαγράφεται έντονη. Είναι άραγε κάποια εσωτερική του ανάγκη να βοηθά τους λιγότερο τυχερούς; «Είναι κομμάτι της προσωπικής μου ιστο­ρίας. Εγώ γεννήθηκα στη Ροδεσία, σημερινή Ζιμπάμπουε. Η μητέρα μου έφυγε από την Κέρκυρα όταν ερωτεύτηκε τον πατέρα μου. Ο προπάππους μου πέρασε από την Αίγυπτο στην Αφρική. Ετσι βρέθηκα εκεί. Δύσκολα χρόνια. Χωρίστηκα από τους γονείς μου όταν ήμουν 4 ετών. Με μεγάλωσε η θεία μου η Λούλα. Αυτή η γυναίκα με σύστησε στην κλασική μουσική. Οι θείοι μου ήταν εύποροι άνθρωποι, όχι πλούσιοι, εύποροι. Με μεγάλωσαν μάλιστα με τέτοιον τρόπο μαθαίνοντάς μου να ονειρεύομαι έναν κόσμο ιδανικό. Μπορώ να πω ότι στάθηκα τυχερός. Με τις υποτροφίες “Μαρία Κάλλας” και “Ωνάση” κατάφερα να σπουδάσω. Γιατί λοιπόν να μην κάνω κι εγώ ό,τι περνά απ’ το χέρι μου ώστε παιδιά χωρίς οικονομικό υπόβαθρο να έχουν πρόσβαση στην παιδεία;», απαντά. Στο σημείο αυτό γίνεται εξομολογητικός. Αν τον ρωτήσεις για τον ανταγωνισμό και τα εμπόδια που συνάντησε θα σου πει ότι «τα μεγαλύτερα θηρία κρύβονται μέσα μας. Μη σκέφτεσαι ποτέ πώς σε βλέπει ο άλλος. Αν σκεφτόμουν στο ξεκίνημα τις ασύλληπτες φωνές των μεγάλων τενόρων δεν θα τολμούσα να βγω στη σκηνή». Ενιωσε άραγε ποτέ επηρμένος; «Δεν θα μπορούσα. Δεν μου το επιτρέπει η αγωγή μου. Γιατί να συμβεί αυτό; Πονάω όταν με πληγώνουν, γελάω όταν μου λένε αστεία. Είμαι άνθρωπος. Απλά έμαθα από μικρός να αντιμετωπίζω με σοβαρότητα τη δουλειά μου. Ημουν άτακτος ως παιδί, ο κλόουν της παρέας, όμως γνώριζα πολύ καλά τι σημαίνει αυστηρότητα από τους δασκάλους μου. Δεν μου αρέσει να ρίχνω το επίπεδο της δουλειάς μου προβάλλοντας τις προσωπικές στιγμές μου», δηλώνει.

Με τον Ισπανό θρύλο της όπερας Πλάθιντο Ντομίνγκο 


Παραδέχεται ότι του λείπει το ελληνικό ηλιοβασίλεμα και σημειώνει ότι αγαπημένο του κομμάτι είναι το «Χάρτινο το φεγγαράκι». Οσο μεγαλώνει νιώθει συχνότερα τη νοσταλγία για την πατρίδα του κι έτσι επιστρέφει στην Αθήνα, «το σπίτι μου», όπως λέει. Παραδέχεται ότι είναι και παραμένει ρομαντικός, ομολογεί ότι αισθάνεται παιδί και ότι θέλει να βλέπει τον κόσμο μέσα από τα παιδικά μάτια, σαν να τον βλέπει πρώτη φορά. Αν τον ρωτήσεις αν νιώθει έτοιμος να γίνει πατέρας, σου απαντά θετικά σημειώνοντας: «Νιώθοντας ο ίδιος παιδί, βλέπω θετικά τη ζωή αλλά δεν ζω με παρωπίδες πάνω σε κάποιο ροζ συννεφάκι. Ακολουθώ πάντα το ένστικτό μου, αλλά και αυτό που λέει η καρδιά μου. Χρόνια σκέφτομαι να γίνω πατέρας. Αλλωστε πιστεύω ότι τα πιο όμορφα πράγματα είναι εκείνα που δεν αγοράζονται με χρήματα».  
Στην εκδήλωση θα παραβρεθεί ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος με τον οποίο γνωρίστηκαν κάμποσα χρόνια πριν σε μια συναυλία στην Κωνσταντινούπολη. «Με έπιασαν κλάματα όταν άκουσα 4.500 Τούρκους να τραγουδούν ελληνικά. Ηξεραν τους στίχους του “Κεμάλ” και του “Θέλω να πιω όλο το Βόσπορο” απέξω!» θυμάται. Οσον αφορά στη μουσική, τον συνοδοιπόρο του στη ζωή, λέει χαρακτηριστικά: «Με έχει σώσει».
Τι μπορεί να σου προκαλέσει έκπληξη κλείνοντας την κουβέντα που έχεις με τον άνθρωπο που γεμίζει τις πιο διάσημες όπερες της υφηλίου; Το «σ’ ευχαριστώ για τον χρόνο σου» που ακούς να σου λέει.

Με τον αγαπημένο του δάσκαλο Αλφρέντο Κράους στα πρώτα του βήματα