Τζορτζ Κλούνεϊ:«Oι Ελληνες με βάλατε σε μπελάδες»

Στο πλαίσιο ενός τραβηγμένου σεναρίου, ο Τζορτζ Κλούνεϊ, θέλοντας να διαφημίσει τη νέα του ταινία «Μνημείων άνδρες», προκάλεσε σκόπιμα ντόρο γύρω από το αιωνίως ανοιχτό ζήτημα της επιστροφής των Ελγινείων στην Ελλάδα. Ακόμη όμως και εάν το είχε προσχεδιάσει, ούτε ο ίδιος ο Αμερικανός σούπερ σταρ δεν θα μπορούσε να προβλέψει τη θύελλα που τελικά ξεσήκωσε καθώς τάχθηκε υπέρ του επαναπατρισμού των περιβόητων «Μαρμάρων». Ο Τζορτζ Κλούνεϊ έγινε αυτομάτως ήρωας για τους Ελληνες, δέχτηκε ακόμη και ευχαριστήρια επιστολή από τον υπουργό Πολιτισμού κ. Πάνο Παναγιωτόπουλο, αλλά και επικρίθηκε δριμύτατα από τον διεθνή Τύπο επειδή τόλμησε να ταχθεί υπέρ της επιστροφής των Ελγινείων στην Ελλάδα.

Το ότι βρέθηκε στη δίνη ενός δημοσιογραφικού κυκλώνα εξυπηρετεί θαυμάσια την προώθηση του φιλμ «Μνημείων άνδρες», το οποίο έχει σκηνοθετήσει αλλά και πρωταγωνιστεί. Παρ’ όλα αυτά, είναι πολύ χαρακτηριστική η ατάκα του «έχω βρει τον μπελά μου με εσάς τους Ελληνες» όταν πληροφορήθηκε ότι ο δημοσιογράφος που είχε απέναντί του για την παρούσα συνέντευξη ήταν Ελληνας. Βέβαια, πάντα μειλίχιος και διπλωματικός, ο Αμερικανός σούπερ σταρ έσπευσε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις λέγοντας: «Αστειεύομαι φυσικά. Απλώς σήμερα είδα πρώτη είδηση παντού αυτό που είπα στο Βερολίνο, γι’ αυτό και σε πειράζω».

- Γνωρίζεις ότι ύστερα από τις πρόσφατες δηλώσεις σου υπέρ της επιστροφής των Ελγινείων οι Ελληνες σε λάτρεψαν;
Το φαντάζομαι και σε ευχαριστώ θερμά. Ομως, για να είμαι ειλικρινής, η ερώτηση που δέχτηκα στο Βερολίνο σχετικά με τα Ελγίνεια από μια συμπατριώτισσά σας δημοσιογράφο ήταν απλώς μία από τις δεκάδες που μου απηύθυναν στη συνέντευξη τύπου για το «Μνημείων άνδρες». Κι αυτό που είπα επίσης όταν η δημοσιογράφος μού ζήτησε να προτείνω κάτι σχετικά, ήταν ότι «οι προτάσεις δεν είναι το φόρτε μου». Και αν δεν απατώμαι, όλοι γέλασαν διότι θεώρησαν ότι αναφέρομαι στις προτάσεις γάμου - που όντως δεν είναι το φόρτε μου».

- Το «Μνημείων Ανδρες» ήταν κάτι σαν όνειρο ζωής για σένα;
 Μπορείς να το πεις και έτσι. Κατά σύμπτωση, μάλιστα, καταφέραμε να μετατρέψουμε το όνειρο σε κινηματογραφική ταινία χάρη σε έναν Ελληνα, τον πρόεδρο της Fox και φίλο μου Τζιμ Γιαννόπουλο. Αυτός ήταν που πίστεψε στην ιδέα και συνέβαλε καθοριστικά στην υλοποίησή της.

- Υπάρχουν επίσης τουλάχιστον δύο ακόμη Ελληνες που συμμετέχουν στην ταινία σου. Είναι τυχαίο;
Οι Ελληνες που έχω γνωρίσει και με τους οποίους είχα την τύχη να συνεργαστώ πάντα με εκπλήσσουν πολύ ευχάριστα. Ο Φαίδων Παπαμιχαήλ, λόγου χάρη, είναι ένας εξαιρετικός διευθυντής φωτογραφίας, τον οποίο εμπιστεύομαι σε ό,τι κι αν κάνει. Η ματιά του είναι ξεκάθαρη και καταλαβαίνει ακόμα και αυτά που δεν του ζητάς, έχει εξαιρετικό ένστικτο και είναι μεγάλο ταλέντο. Εξάλλου είναι και αυτός υποψήφιος για Οσκαρ, οπότε οι Ελληνες πρέπει να είσαστε πολύ χαρούμενοι φέτος, καθώς σε δύο σημαντικές κατηγορίες έχετε υποψηφίους για το βραβείο. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Αλεξάντερ Πέιν, με τον οποίον είχα μια υπέροχη συνεργασία στους «Απόγονους», έχει κάνει μια υπέροχη ταινία, το «Νεμπράσκα». Ο Αλεξάντερ είναι από τους καλύτερους σκηνοθέτες που έχω γνωρίσει και μου πρόσφερε την ευκαιρία για μια ερμηνεία που την έχω πάντα μέσα στην καρδιά μου - και τον ευχαριστώ γι’ αυτό.

- Στο «Μνημείων άνδρες» εμφανίζεται επίσης ο Αλεξάντερ Ντεπλά, ο οποίος είναι Ελληνας, μολονότι διαμένει μόνιμα στη Γαλλία.
Σωστά. Ηθελα πολύ να τον βάλω στην ταινία μου γιατί είναι απίστευτη φάτσα, το δε μουσικό του ταλέντο είναι από τα λίγα. Οπως και με τον Φαίδωνα Παπαμιχαήλ, θα ήθελα να δουλεύω μαζί τους σε όλη μου τη ζωή διότι έχουμε βρει κοινούς κώδικες επικοινωνίας.

- Το βιβλίο «Μνημείων Ανδρες» εκ πρώτης όψεως δεν μοιάζει ιδανικό για να γίνει εμπορική ταινία. Οι ήρωές του είναι 40άρηδες στρατιώτες που ενώνουν τις δυνάμεις τους για να διασώσουν έργα τέχνης. Δεν είναι παράδοξο;
Ομολογώ ότι κι εμένα στην αρχή με εξέπληξε το γεγονός ότι μια αληθινή ιστορία όπως αυτή έκρυβε μέσα της μια ολοκληρωμένη ταινία. Πολύ επιγραμματικά, είναι η υπόθεση μιας ομάδας ειδικών στα έργα τέχνης οι οποίοι επιστρατεύτηκαν με σκοπό να ανακαλύψουν τις κρυψώνες στις οποίες οι ναζί είχαν αποθηκεύσει τα γλυπτά, τους πίνακες ζωγραφικής κ.λπ. που είχαν αρπάξει από μουσεία και ιδιωτικές συλλογές Εβραίων σε όλο τον κόσμο. Οταν παρακολούθησα το ντοκιμαντέρ «Ο Βιασμός της Ευρώπης» πήρα μια πρώτη γεύση από αυτή την ιστορία. Αποτυπώθηκε στη μνήμη μου καλά ότι ο βασικός λόγος για τον οποίον ο Χίτλερ απέφυγε να βομβαρδίσει το Παρίσι ήταν διότι σκόπευε να λεηλατήσει τους μεγάλους ναούς της τέχνης, δηλαδή τα μουσεία, και στη συνέχεια να κρύψει τα λάφυρα σε ορυχεία. Πραγματικά είχε κατακλέψει τα μεγαλύτερα έργα τέχνης.

- Υπάρχει, κατά κάποιον τρόπο, κάτι βιωματικό που σε συνδέει προσωπικά με το «Μνημείων άνδρες»; Ναι, ο θείος μου ο Τζορτζ, από τον οποίον μάλιστα έχω πάρει το όνομά μου, μου κληροδότησε ένα δικό του στρατιωτικό μπουφάν. Ηταν πιλότος βομβαρδιστικού  και είχε γυάλινο μάτι: μερικές φορές το ακουμπούσε πάνω στο τραπέζι και έλεγε ότι «ο πόλεμος είναι κόλαση». Αυτό με τα χρόνια έγινε κάτι σαν συνθηματικό, που το έλεγε κάθε φορά που τον κερνούσαν ποτό ή όταν κερνούσε εκείνος τους άλλους στα μπαρ.

- Οι συνάδελφοί σου συνήθως αποφεύγουν να εκφράζονται ανοιχτά για πολιτικά ζητήματα. Πού οφείλεται το ότι εσύ είσαι τόσο τολμηρός;
Το έχω πάρει από τους γονείς μου. Εκείνοι μιλούσαν πάντα ανοιχτά για θέματα πολιτικής και έμαθα να κάνω κι εγώ το ίδιο. Δεν ξέρω αν αυτό με καθιστά πολιτικό πρόσωπο ή εκφραστή πολιτικών ιδεών, θεωρώ όμως σημαντικό να εκφράζουμε ελεύθερα τις απόψεις μας.

- Ποιος πιστεύεις ότι είναι ο πραγματικός ρόλος της τέχνης σήμερα;
Η τέχνη είναι μια ωρολογιακή βόμβα, που  δεν ξέρεις πότε θα σκάσει. Γι’ αυτό άλλωστε κανείς μας δεν γνωρίζει ακριβώς πόσα μνημεία παραμένουν σκονισμένα σε υπόγεια. Δεν είμαι βέβαιος ότι μπορώ να μιλήσω γενικά για τον πραγματικό ρόλο της τέχνης και την προπαγανδιστική της χρήση. Η διάδοση της πληροφορίας μέσω της τεχνολογίας είναι τόσο ισχυρή ώστε οι κυβερνήσεις πλέον αναζητούν διαφορετικούς τρόπους για να επιβληθούν στις μάζες.

Παρ’ όλα αυτά, μια νέα μορφή λογοκρισίας αναπτύσσεται και αυτό με τρομάζει. Εχω βρεθεί σε εμπόλεμες ζώνες και το προσωπικό μου ενδιαφέρον για το Νταρφούρ με έχει ευαισθητοποιήσει ακόμα περισσότερο σε ζητήματα πολέμου και ειρήνης. Ως δημιουργός κάνω ταινίες για τέτοια θέματα. Τώρα το «Μνημείων άνδρες», παλαιότερα το «Καληνύχτα και καλή τύχη», ακόμα και το «Αι Ειδοί του Μαρτίου» , είναι η δική μου προσπάθεια να δώσω κάποιες απαντήσεις σε ερωτήματα αναφορικά με τη χρήση εξουσίας και τα όρια των ανθρώπων. Το «Μνημείων άνδρες» εξηγεί εν μέρει το πώς για την κατάκτηση του ιδανικού «η τέχνη ανήκει σε όλους» άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

- Η ημερομηνία της έναρξης προβολής του «Μνημείων άνδρες» μετατέθηκε, οπότε δεν συμπεριλαμβάνεται σε αυτές της οσκαρικής περιόδου. Δεν σε ενδιέφερε να τρέξεις στην κούρσα των βραβείων;
Δεν ήταν ο στόχος μου να κάνω μια «οσκαρική» πολεμική ταινία και γι’ αυτό προτιμήσαμε να συνεχίσουμε να την τελειοποιούμε έως ότου βγει τον Φεβρουάριο. Αλλωστε έχουμε το «Gravity» στα Οσκαρ και αυτό μου αρκεί για φέτος. Θέλαμε μία καλή, συμπαγή, ψυχαγωγική ταινία, για την οποία θα νιώθαμε περήφανοι. Ολοι οι συντελεστές δώσαμε την ψυχή μας, το σενάριο αγαπήθηκε απ' όλους μας και κανείς από τους συνεργάτες δεν πήρε το κασέ που ζήτησε. Η επιθυμία ήταν να είμαστε κομμάτι αυτού του εγχειρήματος και ο καθένας να ξεπεράσει τον εαυτό του. Ηταν από τις ελάχιστες φορές που όσοι συμμετείχαν δεν το έκαναν με βαριά καρδιά - αρκετά χαστούκια τρώμε και αρκετούς συμβιβασμούς κάνουμε στην καθημερινότητά μας. Αυτή η ταινία δεν είχε κανένα συμβιβασμό.

- Είχες έρθει όντως σε κάποιο ελληνικό νησί ένα καλοκαίρι πριν από κάποια χρόνια;
Εάν με είχατε δει, ίσως και να είχα έρθει.