Θόδωρος Ανδρεάδης-Συγγελάκης:Ποιος τολμά στην ελληνική TV να πει ότι είναι γκέι;

«Χρειάζεται περισσότερο θάρρος, για να μπορέσει και η χώρα μας να αποκλείσει τον ρατσισμό, την ομοφοβία, τους βάρβαρους χλευασμούς των ανεγκέφαλων. Ενας δημοσιογράφος, ανταποκριτής από τη Ρώμη, κάνει την αρχή», γράφει ο ίδιος στην επιστολή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» όπου αρθρογραφεί.

Την ίδια στιγμή που χτυπά στο πληκτρολόγιο αυτές τις γραμμές, κηδεύεται στη γειτονική Ιταλία ο Σιμόνε, ένας νέος 21 ετών, που πριν από λίγες ημέρες βούτηξε στο κενό πηδώντας από την ταράτσα 11όροφης πολυκατοικίας, σε κάποια συνοικία της Ρώμης. Ο Σιμόνε σπούδαζε, ήθελε να γίνει νοσοκόμος, είχε καλή σχέση με τους γονείς του, αλλά όχι με τον περίγυρό του - ή, μάλλον, ο περίγυρος μαζί του. Οι χλευασμοί, η πίεση και η απομόνωση από κάποιους συνομηλίκους του και όχι μόνο, όπως περιγράφει ο ίδιος ο δημοσιογράφος στην επιστολή του, έγιναν το αόρατο χέρι του κοινωνικού τέρατος που τον ώθησε στην αυτοκτονία.




Ο Θόδωρος Ανδρεάδης-Συγγελάκης, το βράδυ που προηγήθηκε της επιστολής πήγε σε κινητοποίηση δίπλα στο Κολοσσαίο, με κεντρικό σύνθημα «Οχι άλλοι νεκροί, φτάνει με την ομοφοβία». Το περιστατικό αυτό της αυτοκτονίας, ένα ακόμα στη λίστα των θυμάτων κοινωνικών ρατσισμών, προκαταλήψεων, φραστικών επιθέσεων, αποκλεισμών και σκοταδιστικών παραληρημάτων, ήταν εκείνο που ξεχείλισε το ποτήρι του γνωστού Ελληνα ανταποκριτή. Ανθρωπος με έντονο το αίσθημα του δικαίου, υπέρμαχος των ατομικών ελευθεριών και του δικαιώματος όλων στην ευτυχία, θέλησε ο ίδιος να γίνει το ζωντανό παράδειγμα θάρρους και να δηλώσει τη σεξουαλική του ταυτότητα, «αψηφώντας τυχόν κριτικές και εκπλήξεις. Δεν είμαι ήρωας. Ζητώ να αλλάξουμε, επιτέλους, την ψυχή και τη σκέψη μας» είναι η τελευταία του φράση στο γράμμα-αποκάλυψη.

Οντας ο ίδιος ομοφυλόφιλος σε έναν επαγγελματικό χώρο όπου η σοβαροφάνεια και ο καθωσπρεπισμός στα όρια της υποκρισίας περισσεύουν, ο γνωστός Ελληνας ανταποκριτής που γεννήθηκε, μεγάλωσε και εξακολουθεί να ζει και να εργάζεται στη Ρώμη γνωρίζει από πρώτο χέρι τις αγκυλώσεις συντηρητικών κοινωνιών όπως η Ιταλία και η Ελλάδα: «Μέχρι πότε δεν θα υπάρχει -τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ελλάδα- ένας νόμος που να τιμωρεί ομοφοβικές φραστικές και σωματικές επιθέσεις, που θα δείχνει ότι όλοι οι πολίτες είναι όντως ίδιοι για το κράτος στο οποίο γεννήθηκαν ή διάλεξαν για να ζήσουν; Μέχρι πότε δεν θα αναγνωρίζονται -τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ελλάδα- τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων ζευγαριών που συζούν, που μοιράστηκαν άγχη, χαρές, εξώσεις, ανεργία και τόσες και τόσες πιέσεις και προκαταλήψεις ανεγκέφαλων συμπολιτών τους; […] Στην Ιταλία έγινε πολύς λόγος γι’ αυτή τη νομική αναγνώριση. Ακόμη όμως δεν ψηφίστηκε τίποτα στη Βουλή. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση Παπανδρέου, και Σαμαρά στη συνέχεια, ‘‘μελέτησε, ανέλυσε και ανέλυσε ξανά’’ αν, πώς και πότε θα μπορούσαν να επεκταθούν τα ‘‘σύμφωνα συμβίωσης’’ και στους ομοφυλόφιλους, αμφιφυλόφιλους και τρανσέξουαλ πολίτες. […] Στην Ιταλία ο τραγουδιστής Τιτσιάνο Φέρο είπε στους φαν του ότι είναι γκέι και συνέχισε, χαλαρά και με επιτυχία, να τραγουδά και να ερωτεύεται. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ούτε ένας ποδοσφαιριστής, ένας πολιτικός, ένας δημοσιογράφος, που να έχει το ίδιο θάρρος;» αναρωτιέται - αποφασίζοντας τελικά να γίνει ο ίδιος ο πρώτος δημοσιογράφος που βρήκε το θάρρος.

Ο αιώνιος εραστής της Ρώμης
Ο Θόδωρος Ανδρεάδης-Συγγελάκης δεν είναι απλώς ένας ανταποκριτής που τα βήματα της δημοσιογραφίας τον έφεραν στη Ρώμη. Η ζωή του εκεί μάλλον ήταν προδιαγεγραμμένη εκ των συνθηκών. Γεννήθηκε το 1973 στη λεγόμενη Αιώνια Πόλη, αφού η μητέρα του Aθανασία Συγγελάκη, δημοσιογράφος και η ίδια, εργαζόταν τότε για λογαριασμό της RAI International, στην οποία παρέμεινε περίπου για 40 χρόνια. Η ίδια έχει επίσης διαπρέψει ως ανταποκρίτρια και της ελληνικής κρατικής τηλεόρασης, αφού από το 1982 συνεργάστηκε για πολλά χρόνια με την ΕΡΤ2, στην οποία έστελνε σταθερά ρεπορτάζ από την ιταλική πρωτεύουσα, ενώ σήμερα συνεργάζεται ως ανταποκρίτρια στη Ρώμη με την Deutsche Welle. Οσο για τον πατέρα του, πρόκειται για τον Γιάγκο Ανδρεάδη, γνωστό καθηγητή του Πάντειου Πανεπιστημίου όπου διδάσκει Δημιουργική Γραφή, Ιστορία του Πολιτισμού και Θέατρο. Ενας άνθρωπος με πλούσιο βιογραφικό -έχει διδάξει στη Σχολή του Εθνικού, του οποίου ήταν και πρόεδρος της καλλιτεχνικής επιτροπής, υπήρξε εκπρόσωπος του Ελληνικού Κέντρου Θεάτρου στην UNESCO, έχει γράψει σειρά από θεατρικά δοκίμια και βιβλία, έχει δημοσιεύσει ποιητικές συλλογές, έχει κάνει μεταφράσεις, έχει σκηνοθετήσει θεατρικά έργα, έχει αρθρογραφήσει ως κριτικός σε εφημερίδες όπως οι «Εξόρμηση», «Αυγή» και «Μεσημβρινή» και έχει παρουσιάσει την πολιτιστική εκπομπή «Αλητείας Ωδή» στον σταθμό SEVEN X. Πιο πρόσφατη δουλειά του ήταν το… πολιτικό μιούζικαλ «I love μνημόνιο», που ανέβηκε στο «Στούντιο Λήδρα», στην Πλάκα, ένα έργο που με όπλο τη σάτιρα περνούσε έντονα πολιτικά μηνύματα με αναφορές στο αριστερό όραμα του «εμείς».

Την εποχή της χούντας των συνταγματαρχών, με πολλούς από τους φοιτητές, ακαδημαϊκούς, διανοούμενους και ελεύθερα πνεύματα της εποχής να φεύγουν στο εξωτερικό, οι γονείς του δημοσιογράφου βρέθηκαν στη Ρώμη, με τον Γιάγκο Ανδρεάδη να διακόπτει τις σπουδές του στο Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας, στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Οταν πια έπεσε η χούντα το ’74, επέστρεψε στην Ελλάδα για να πάρει τελικά το πτυχίο του μετά από επταετή διακοπή των σπουδών του.

Πίσω στη Ρώμη θα μείνουν η Αθανασία Συγγελάκη και ο μόλις ενός έτους γιος τους Θοδωρής - στην πόλη που θα γίνει ο μόνιμος τόπος διαμονής και των δύο και η αιώνια ερωμένη του Θόδωρου Ανδρεάδη-Συγγελάκη. Εκεί θα πάει σχολείο, εκεί θα ανακαλύψει τους μύθους της dolce vita και τις Ιταλίδες θεές του σελιλόιντ, εκεί θα σπουδάσει, εκεί θα κάνει αξιόλογη καριέρα με αποκλειστικά ρεπορτάζ (μεταξύ των οποίων και η τελευταία συνέντευξη που έδωσε ο Οτσαλάν όταν βρέθηκε επί ιταλικού εδάφους, προτού τελικά παραδοθεί από ελληνικά χέρια στις τουρκικές αρχές) και εκεί εντέλει θα αποφασίσει να κάνει την προσωπική του επανάσταση αλλά και την αποκάλυψη μέσω μιας θαρραλέας και συμβολικής επιστολής.

Το βιβλίο και η γνωριμία με τον πατέρα του
Ανθρωπος χαμηλών τόνων, όπως τον χαρακτηρίζουν όσοι τον ξέρουν, εξαιρετικά ευγενής και κλειστός, κομψός, αλλά όχι εξεζητημένος, θα μεγαλώσει έχοντας ένα ιδιαίτερο δέσιμο με τη μητέρα του - γεγονός αναμενόμενο μετά τον χωρισμό των γονιών του και τη μόνιμη εγκατάσταση του πατέρα του στην Ελλάδα. Στο βιβλίο του «Αρωμα Ιταλίας, 49 μικρές ιστορίες» (εκδόσεις Ι. Σιδέρης), που εξέδωσε το 2006, με ένα φλιτζάνι εσπρέσο να εικονογραφεί το εξώφυλλο (η αγαπημένη του καθημερινή συνήθεια πριν ξεκινήσει την κούρσα των υποχρεώσεων), μέσα στο οποίο συστήνει στο ελληνικό κοινό τα πιο αξιοσημείωτα στοιχεία και χαρακτηριστικά προσωπικοτήτων -πολιτικών, επιστημόνων και καλλιτεχνών- της Ιταλίας, οι αναφορές στη μητέρα του είναι αρκετές στα λίγα εκείνα σημεία που μετέφερε βιωματικά στοιχεία στις σελίδες του. Αλλωστε, εκείνη είναι που ευχαριστεί στο εισαγωγικό του σημείωμα, επιφυλάσσοντας για τον πατέρα του μόνο μία φράση που λίγα λέει, αλλά πολλά εννοεί για τη μέχρι σήμερα σχέση τους: «Πρέπει να ευχαριστήσω πρώτα και πάνω απ’ όλα τη μητέρα μου, Αθανασία Συγγελάκη, που με στήριξε και συνεχίζει να με στηρίζει όσο κανένας άλλος. Τον πατέρα μου Γιάγκο Ανδρεάδη, με τον οποίο έχουμε ξεκινήσει επιτυχώς μια προσπάθεια αμοιβαίας προσέγγισης και ουσιαστικής “γνωριμίας”...». Μια φράση-υπαινιγμός στις αλλοτινές κρίσεις στις σχέσεις πατέρα - γιου, τόσο κοινές σε χιλιάδες οικογένειες χωρισμένων και μη γονιών.

Ωστόσο, δεν αποκλείει τις όποιες θετικές καταβολές κληροδοτεί μια προσωπικότητα όπως αυτή του Γιάγκου Ανδρεάδη, ενός ανήσυχου πνευματικού ανθρώπου με αριστερές πεποιθήσεις, που έχει στο πλάι του μόνιμη σύντροφο τα τελευταία χρόνια την Πέπη Ρηγοπούλου, επίκουρη καθηγήτρια σήμερα στο Τμήμα Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και το κορίτσι-σύμβολο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου: ήταν πάνω στη σιδερένια πόρτα κατά την είσοδο του τανκς, τραυματίστηκε σοβαρά και κινδύνεψε, αλλά επέζησε έστω και με σοβαρά προβλήματα. Οπως ο ίδιος εξηγεί στο βιβλίο του, η απόφαση να μεγαλώσει μόνιμα στην Ιταλία ανήκει στη μητέρα του. Ο λόγος ήταν τα πανεπιστήμια. Στη Ρώμη δεν υπήρχαν Πανελλήνιες και φροντιστήρια. Στο πανεπιστήμιο έμπαινες με το απολυτήριο Λυκείου. Ο ίδιος βέβαια το πτυχίο από το Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα, όπου σπούδασε Ιταλική και Νεοελληνική Φιλολογία (με πτυχιακή εργασία αφιερωμένη στον συγγραφέα Κώστα Τσαχτσή), το πήρε λίγο πριν τα 30 του με καλό βαθμό, αλλά και πώς αλλιώς «μετά από τόσο χαλαρή σταδιοδρομία», όπως λέει και ο ίδιος: «Ηταν μάλλον ένα είδος περίεργης ηδονής, ιδιαίτερης απόλαυσης. Οταν το κάθε μάθημα σημαίνει περίπου επτά με οκτώ βιβλία και τουλάχιστον 1.600 σελίδες, γρήγορα συνειδητοποιείς ότι μετά από λίγες εβδομάδες θα έχεις ξεχάσει τα περισσότερα ονόματα, ημερομηνίες, αναφορές. Ισως στην καλύτερη των περιπτώσεων να μείνει η ουσία. Η δυνατότητα να συγκρίνεις, να προσπαθείς να ερμηνεύεις, να τοποθετείς το κάθε συμβάν στα σωστά όρια και διαστάσεις». Τακτικές που εφάρμοσε και ο ίδιος, πάντως, στη δημοσιογραφία στην οποία βούτηξε μόλις από τα 19 του.

Τα γεγονότα της Γένοβας και οι παντοτινοί φίλοι
Ανταποκριτής σε ελληνικά μέσα ενημέρωσης -τα τελευταία χρόνια στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο του ALPHA-, συνεργάτης επί σειρά ετών με την ελληνική υπηρεσία του BBC, μόνιμος συνεργάτης της RAI International και αρθρογράφος επίσης στην «Εφημερίδα των Συντακτών», ο Θόδωρος Ανδρεάδης-Συγγελάκης έχει καλύψει εκατοντάδες ρεπορτάζ, έχει βρεθεί στο κέντρο ιστορικών γεγονότων, έχει γνωρίσει εξέχουσες προσωπικότητες, έχει κάνει πολλές αποκλειστικότητες και δημοσιογραφικές επιτυχίες. Ο ίδιος άλλωστε στο βιβλίο του μνημονεύει τα γεγονότα της Γένοβας ως τον πιο σημαντικό σταθμό της καριέρας του που τον σημάδεψε. Ηταν τον Ιούλιο του 2001, «τότε που γινόταν η Διάσκεψη G8 και η “αντιδιάσκεψη” των επικριτών της παγκοσμιοποίησης. Η σημαντικότερη πιθανότατα εμπειρία της επαγγελματικής μου σταδιοδρομίας. Στους δρόμους επί τρεις μέρες με τους συναδέλφους Ελένη Καλογεροπούλου, Γιώργο Αυγερόπουλο και τον φίλο μου φωτογράφο Βασίλη Χατζηγιάννη. Μέσα σε δακρυγόνα, σε κλομπ, σε ματωμένα πρόσωπα και σώματα... Τη νύχτα του Σαββάτου προς Κυριακή, η αστυνομία αποφάσισε να κάνει ντου στο σχολείο Diaz όπου κοιμόντουσαν πολλοί από τους νέους διαδηλωτές.

Οι μέρες αυτές που ζήσαμε με την Ελένη πιστεύω πως μας ένωσαν, μας έφεραν πιο κοντά τον έναν με τον άλλο για όλη μας τη ζωή... Δεν θα ξεχάσω ποτέ το αίμα στους τοίχους και στο πάτωμα του σχολείου την επομένη της μαύρης εφόδου της αστυνομίας», θυμάται. Από τη μία το πάθος της δημοσιογραφίας και του ρεπορτάζ, από την άλλη η αγάπη για την τέχνη - επιρροές και τα δύο, προφανώς, από την οικογένειά του, αφού και η μητέρα του πριν την κερδίσει η δημοσιογραφία σπούδασε ηθοποιός στο Θέατρο Κουν από τη σχολή του οποίου βγήκε ως εξαιρετικό ταλέντο παίζοντας σε θιάσους όπως της Βεργή, του Αλεξανδράκη αλλά και σε πολλά ραδιοφωνικά έργα του τότε ΕΙΡ ενώ έπαιξε και στην ταινία του 1967 του Κωστή Ζώη με τίτλο «Σιλουέττες» με τον Νικηφόρο Νανέρη και τον Χρήστο Τσάγκα. Για τη μητέρα του μάλιστα ο ίδιος αναφέρει ότι είχε εξαιρετική φωνή και τη θυμάται ακόμα να τραγουδάει στο σπίτι της Via Aubry στη Ρώμη, με μια φίλη τους να λέει ότι είναι ίδια η Γκαμπριέλα Φέρι, σταρ της δεκαετίας του ’70, με τους δίσκους της να σπάνε ρεκόρ πωλήσεων - ίσως γι αυτό ο δημοσιογράφος, όπως άλλωστε εξομολογείται στο βιβλίο του, να αγαπά τόσο τα τραγούδια της. Ενας από τους λίγους φίλους του στην Ελλάδα είναι και ο τραγουδιστής Κώστας Μακεδόνας, με τον οποίο γνωρίστηκαν μέσω κοινής συντροφιάς στην Αθήνα. «Δεν θα ξεχάσω όταν κάποια φορά βρέθηκα με τη σύζυγό μου στη Ρώμη, επικοινώνησα με τον Θεόδωρο για να βρεθούμε έστω για έναν καφέ.

Οντως βρεθήκαμε, μόνο που, χωρίς κανείς μας να το καταλάβει, ο καφές έγινε ποτά και τελικά χωρίσαμε μετά από 7 ώρες. Συζητούσαμε για κοινωνικά και πολιτικά θέματα και ούτε που το καταλάβαμε», λέει ο ίδιος στο «ΘΕΜΑ». Ο δημοσιογράφος που έκανε σήμα κατατεθέν την αποφώνησή του -Θόδωρος Ανδρεάδης-Συγγελάκης από τη Ρώμη για τον Alpha- με την ιταλική τραγουδιστή προφορά του, που έγινε ακόμα και ανέκδοτο (-Bond. James Bond. -Χάρηκα. Συγγελάκης. Ανδρεάδης-Συγγελάκης. Θόδωρος Ανδρεάδης-Συγγελάκης. Θόδωρος Ανδρεάδης-Συγγελάκης από τη Ρώμη»), απέκτησε και έναν ακόμα λόγο να τον θυμούνται όλοι: ως τον πρώτο δημοσιογράφο του πολιτικού ρεπορτάζ που είχε τα κότσια να σπάσει τα ταμπού σε έναν χώρο που είναι μόνο ταμπού.