Οι ΗΠΑ αποβάλλουν την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35 - Η Άγκυρα χάνει τουλάχιστον $9 δισ.

Ως ιδιαίτερα σημαντικό αξιολογείται το παρθενικό ταξίδι του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Νίκος Δένδιας  συνάντησε τον Αμερικανό ομόλογό του Μάικ Πομπέο στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Στο κέντρο των συνομιλιών τους βρέθηκε η τουρκική προκλητικότητα, με την Αθήνα να ζητά έμπρακτη στήριξη. Όπως δήλωσε ο ίδιος ο Νίκος Δένδιας, ζήτησε «μια ξεκάθαρη θέση, μια καθαρή στήριξη της Ελλάδας όσον αφορά στα ζητήματα της τουρκικής επιθετικότητας, όπως και μια καθαρή γραμμή επικοινωνίας για όποια θέματα προκύψουν». Όπως πρόσθεσε, «οι Αμερικανοί το σημείωσαν για να απαντήσουν σχετικά».

Μία ακόμα σημαντική εξέλιξη –αν και αναμενόμενη– είναι η πρόσκληση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών στην Αθήνα, το προσεχές φθινόπωρο. Πρόκειται για την συνέχεια της επικοινωνίας που είχε και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, στην οποία επιβεβαιώθηκε η στενή συμμαχία των δύο χωρών, αλλά και η προσπάθεια ενδυνάμωσής της, μέσω του ήδη δρομολογημένου Στρατηγικού Διαλόγου.

I had a good conversation with Greek Foreign Minister @NikosDendias. Greece is a pillar of stability in the Eastern Mediterranean and Balkans and an important @NATO Ally. We look forward to continuing to working closely together to promote stability & prosperity in the region. pic.twitter.com/MaqOqK44rz

— Secretary Pompeo (@SecPompeo) July 17, 2019

Σε συνέντευξη που έδωσε ο Νίκος Δένδιας σε γνωστή ομογενειακή εφημερίδα αναφέρθηκε στον σκοπό της επίσκεψής του και στους τομείς που θα δώσει έμφαση, με σκοπό να αναβαθμιστούν οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Αναφέρθηκε στην τουρκική προκλητικότητα, ενώ έστειλε και το δικό του μήνυμα προς τους Έλληνες της Αμερικής και γενικά της διασποράς.

Είναι χαρακτηριστική η δήλωσή του: «Η Ελλάδα καταδικάζει άμεσα τις παράνομες τουρκικές δραστηριότητες στα κυπριακά χωρικά ύδατα και στην κυπριακή ΑΟΖ. Υποστηρίζει σθεναρά όλες τις προσπάθειες της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναδείξει το ζήτημα στα διεθνή fora. Για πρώτη φορά εξάλλου, η ΕΕ, σε συνέχεια συντονισμένων ενεργειών από πλευράς κυπριακής και ελληνικής διπλωματίας, προχώρησε στη λήψη συγκεκριμένων μέτρων σε βάρος της Τουρκίας. Πρόκειται για μια άκρως σημαντική εξέλιξη. Ευελπιστώ ότι η Τουρκία θα επιστρέψει στη λογική. Εμείς δεν επιδιώκουμε μια Τουρκία απομακρυσμένη από την ΕΕ. Είναι όμως αυτονόητο ότι οι σχέσεις μας με την Τουρκία θα πρέπει να βασίζονται στο Διεθνές Δίκαιο, στο Δίκαιο της Θάλασσας και στις σχέσεις καλής γειτονίας».

Ο υπουργός συναντήθηκε και με τον γερουσιαστή Ρόμπερτ Μενέντεζ στα γραφεία της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας. Εκεί είχε την ευκαιρία να του εκφράσει τις ευχαριστίες της ελληνικής κυβέρνησης για την προώθηση του νομοσχεδίου East Med Act. «Ήταν μία σημαντική ευκαιρία να συναντηθώ με τον γερουσιαστή Μενέντεζ, να του εκφράσω τις ευχαριστίες, την ευαρέσκεια του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και της ελληνικής κυβέρνησης για τη γνωστή νομοθετική του πρωτοβουλία» δήλωσε ο Νίκος Δένδιας.

9 δισ. το πρώτο κόστος για την Τουρκία από το «χαστούκι» για τα F-35

Ας σημειωθεί, πάντως, ότι και στην ίδια την Ουάσινγκτον τα ύδατα δεν είναι ήρεμα. Το ρήγμα στις σχέσεις με την Τουρκία του Ερντογάν έχει προκαλέσει ρήγμα και στις σχέσεις του Λευκού Οίκου με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο. Ο πρόεδρος Τραμπ δεν κρύβει την απροθυμία του να προχωρήσει σε κυρώσεις κατά της Τουρκίας για την αγορά των ρωσικών πυραύλων S-400.

Αφού έκανε ιδιαίτερη μνεία στην «πολύ καλή σχέση» που διατηρεί με τον Τούρκο πρόεδρο, επέρριψε την ευθύνη στον προκάτοχό του Μπαράκ Ομπάμα, όπως είχε πράξει με δηλώσεις του και στην Οσάκα της Ιαπωνίας προ καιρού. Επανέλαβε, λοιπόν, ότι ο Δημοκρατικός προκάτοχός του δημιούργησε το πρόβλημα, καθώς αρνήθηκε να πουλήσει στην Τουρκία το αντιαεροπορικό πυραυλικό σύστημα Patriot, που κατασκευάζει η εταιρεία Raytheon, με αποτέλεσμα ο Ταγίπ Ερντογάν να αγοράσει τους ρωσικούς S-400.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, το Πεντάγωνο και η μεγάλη πλειοψηφία του Κογκρέσου πιέζουν προς την κατεύθυνση επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία, θεωρώντας ότι η καθυστέρηση αποδυναμώνει την υπερδύναμη. Η απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να αποκλείσουν την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35, που ανακοινώθηκε επισήμως, ήταν σχεδόν δεδομένη, επειδή προβάλλεται το επιχείρημα ότι θα υπήρχε κίνδυνος να διαρρεύσει η προηγμένη τεχνολογία τους στη Ρωσία. Όπως φάνηκε και από τις δηλώσεις του, ο πρόεδρος Τραμπ απρόθυμα συμφώνησε στον αποκλεισμό της Τουρκίας. Δεν μπορούσε, όμως, να παρακάμψει το αμερικανικό “βαθύ κράτος”.

Σύμφωνα με τις διευκρινίσεις που έδωσε, πάντως, η αναπληρώτρια υφυπουργός Άμυνας των ΗΠΑ αρμόδια για θέματα προμηθειών, Έλεν Λορντ, μετά την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου για την «αποβολή» της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35, αυτή θα έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη Μαρτίου του 2020 και το συνολικό κόστος για την Τουρκία - σε μια πρώτη αποτίμηση - θα είναι της τάξης των 9 δισ. δολαρίων  Παράλληλα επισήμανε ότι «η Τουρκία σίγουρα και δυστυχώς θα χάσει και θέσεις εργασίας αλλά και μελλοντικές οικονομικές ευκαιρίες από την απόφαση αυτή».

Σε μια πρώτη αντίδραση το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας χαρακτήρισε «άδικη» την απόφαση των ΗΠΑ αναφέροντας σε ανακοίνωσή του ότι «αυτό το μονομερές μέτρο αντίκειται προς το πνεύμα της συμμαχίας και δεν βασίζεται σε θεμιτούς λόγους».

Το τουρκικό ΥΠΕΞ προέτρεψε, επίσης, την Ουάσινγκτον να ανακαλέσει την απόφαση, την οποία χαρακτήρισε λαθεμένη, ενώ έκρινε ότι θα πλήξει τους στρατηγικούς δεσμούς των δύο κρατών, συμμάχων στον Οργανισμό του Συμφώνου του Βόρειου Ατλαντικού.

Δέκα γεωτρήσεις στα επόμενα 10 χρόνια εξήγγειλε η Κύπρος

Όσον αφορά την κυπριακή ΑΟΖ, ο υπουργός Ενέργειας της Κυπριακής Δημοκρατίας Γιώργος Λακκοτρύπης ανακοίνωσε πέντε ερευνητικές και πέντε επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις στα αδειοδοτημένα θαλάσσια τεμάχιά της. Αυτά θα γίνουν μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Από την πλευρά της, η Άγκυρα εμφανίζεται έτοιμη να ανακηρύξει τη δική της ΑΟΖ.

«Η Τουρκία αψηφώντας τις πιέσεις πολλών χωρών και προκαλώντας τους γίγαντες της ενέργειας για την ενεργειακή ανεξαρτησία της, πολύ σύντομα θα ανακηρύξει την Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη (ΑΟΖ)», αναφέρει δημοσίευμα, συμπληρώνοντας ότι του θέματος έχει επιληφθεί ήδη το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών και το υπουργείο Άμυνας. Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η συμφωνία που προτίθεται να υπογράψει η Τουρκία με τη Λιβύη πριν καταθέσει συντεταγμένες και τον χάρτη της ΑΟΖ της.

Όπως είναι προφανές, μία τέτοια εξέλιξη αφορά άμεσα την Ελλάδα, δεδομένου ότι η όποια συμφωνία με τη Λιβύη για οριοθέτηση ΑΟΖ σημαίνει ότι γίνεται με βάση την εκτός διεθνούς δικαίου θέση της Άγκυρας ότι τα νησιά δεν δικαιούνται θαλασσίων ζωνών (υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ), άρα ούτε και η Κρήτη! Προς το παρόν, πάντως, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι τα μέτρα που αποφάσισε η ΕΕ αφήνουν αδιάφορη την Τουρκία, η οποία ανακοίνωσε την αποστολή τέταρτου πλοίου στην περιοχή της Κύπρου, επιδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο την στρατιωτική ισχύ της.