38 χρόνια Μεταπολίτευση

Η 38η επέτειος για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας γιορτάζεται σήμερα κι αυτή τη φορά όχι με δεξιώσεις, λαμπερά φώτα, χαβιάρι και σαμπάνιες.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας θα καταθέσει ένα απλό στεφάνι στο κτίριο της πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ, στο Πάρκο Ελευθερίας, εκεί που βασανίστηκαν οι αντιστασιακοί στη διάρκεια της Χούντας.

Ο κ. Παπούλιας ανακοίνωσε ήδη από την περασμένη εβδομάδα ότι καταργείται η καθιερωμένη δεξίωση στο Προεδρικό Μέγαρο, η οποία παλαιότερα συγκέντρωνε όλη την πολιτική, επιχειρηματική και δημοσιογραφική ελίτ στους κήπους του Μεγάρου. Όχι μόνο για οικονομικούς, αλλά και για συμβολικούς λόγους, αφού δεν είναι δυνατόν σήμερα, που η κρίση πλήττει όλους τους Έλληνες, η ηγεσία της χώρας να γιορτάζει με χαβιάρι και σαμπάνιες.

Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που οι δεξιώσεις του Προεδρικού Μεγάρου εξελίχθηκαν τα επόμενα χρόνια σε πασαρέλα, με την επίδειξη επίσημων τουαλετών να θυμίζει περισσότερο το ιστορικό τετράγωνο υψηλής ραπτικής του Μιλάνου παρά τον εορτασμό μιας ιστορικής επετείου, όπου τέθηκε τέρμα σε μια βασανιστική για τον λαό και τη δημοκρατία περίοδο.

Ειδικά από το 1981 και τουλάχιστον έως το 2008, στη δεξίωση του Προεδρικού Μεγάρου το βράδυ κάθε 24ης Ιουλίου κυριαρχούσαν οι τουαλέτες, οι ψηλοτάκουνες γόβες, τα εντυπωσιακά γυναικεία χτενίσματα, τα εκστασιασμένα ανδρικά βλέμματα, τα επώνυμα extreme κοστούμια, ένα ατέλειωτο αλισβερίσι δημοσίων σχέσεων και φυσικά οι κυματοειδείς επελάσεις σε πλούσιους μπουφέδες και Cristal σαμπάνιες.

Χρειάστηκε να ξεκινήσει για τα καλά η οικονομική κρίση το 2009 για να μετατοπίσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας τη δεξίωση από τον κήπο στη μεγάλη αίθουσα του Μεγάρου και άλλα τρία χρόνια ακόμη για να την καταργήσει εντελώς, σε μια εποχή που η ανεργία πλήττει το ένα τέταρτο του πληθυσμού, η οικονομία μαζί με τη χώρα παραπαίουν και η ίδια η Δημοκρατία δεν νιώθει και τόσο καλά για γιορτές και επετείους.

Είχε βέβαια προηγηθεί το καλοκαίρι του 2011 η οργανωμένη άρνηση παλαιών αντιστασιακών και των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ να παραβρεθούν στη δεξίωση, αλλά και η επιστολή-καταπέλτης προς τον Πρόεδρο για τις εκδηλώσεις αυτές του κ. Στάθη Παναγούλη, αδελφού του Αλέκου Παναγούλη, ο οποίος σημάδεψε τον αντιδικτατορικό αγώνα.

Ειδικά την τελευταία δεκαετία η δεξίωση μετατράπηκε σε σύμβολο μιας Ελλάδας που όσο πήγαινε παρήκμαζε και βούλιαζε μέσα στη χλιδή μιας κάστας πολιτικών, μανδαρίνων, επιχειρηματιών, δημοσιογράφων και άλλων παραγόντων του δημόσιου βίου, η πλειονότητα των οποίων ελάχιστα γνώριζε και ακόμη λιγότερο συγκινούνταν από την αντιστασιακή δράση και τις θυσίες των αγωνιστών κατά της χούντας.

Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι από την απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας απογοητεύτηκαν κυρίως τα τηλεοπτικά λεγόμενα «μεσημεριανάδικα» κάθε είδους, τα κοσμικά περιοδικά, οι αντιπρόσωποι των φημισμένων οίκων μόδας, αλλά και τα δευτεροκλασάτα ρουχάδικα, καθώς και τα κομμωτήρια του Κολωνακίου, που θα στέναζαν από το κουτσομπολιό και τα κακεντρεχή σχόλια τις επόμενες ημέρες της δεξίωσης.

Επρεπε ωστόσο να «βασανιστεί» σε αβάσταχτο βαθμό ο κήπος του Προεδρικού Μεγάρου, να αναστενάξουν διαχρονικά δεκάδες μπουφέδες με θεσπέσια εδέσματα, να ταλαιπωρηθούν τηλεοπτικά συνεργεία επί σειρά ετών και να «ποδοπατηθούν» νεαροί τηλεοπτικοί ρεπόρτερ για την παραμικρή δήλωση επιφανών προσκεκλημένων, για να θέσει η Προεδρία της Δημοκρατίας ένα τέλος σε αυτό το φτηνό και βαρετό πλέον πανηγύρι.
 
Από τα ασπρόμαυρα στους πρώτους πειραματισμούς

Η πρώτη δεξίωση στο Προεδρικό Μέγαρο γίνεται τον Ιούλιο του 1976, με οικοδεσπότη τον Κωνσταντίνο Τσάτσο και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να αναφωνεί ανακουφισμένος από το οριστικό τέλος της πολιτικής και κοινωνικής περιπέτειας: «Να, αυτό που βλέπετε γύρω σας είναι Δημοκρατία!».

Οι πρώτες δεξιώσεις είναι όντως λιτές και απέριττες, ως ένδειξη σεβασμού στα όσα αντιμετώπιζε η χώρα στην προσπάθειά της να ορθοποδήσει. Μάλιστα το 1977 είναι τόσο φτωχός ο μπουφές που κάποιος δεν κρατιέται και σχολιάζει: «Είπαμε λιτότητα, αλλά όχι και να πεινάσουμε κιόλας!». Είναι η εποχή που η προσοχή στρέφεται πράγματι στους ήρωες και τους μάρτυρες της αντίστασης κατά της χούντας, όπως ο Σπύρος Μουστακλής που προσκαλείται στο Προεδρικό καίτοι έχει υποστεί ολική παράλυση.



Πρωταγωνιστής τα πρώτα χρόνια είναι ο τότε πρωθυπουργός και μετέπειτα δις πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο οποίος εγκαινιάζει από την πρώτη κιόλας δεξίωση τη συνήθεια μιας μικρής τηλεοπτικής δήλωσης στη μαρμάρινη σκάλα του Προεδρικού Μεγάρου. Είναι μάλιστα και ο πρώτος, όντας οπαδός της κομψότητας, που αποτολμά, το 1980, κατά την πρεμιέρα του στο Προεδρικό, να εμφανιστεί με ένα κατάλευκο κοστούμι. Είναι ίσως και η τελευταία δεξίωση που το επίκεντρο της συζήτησης βρίσκεται σε ένα ανδρικό ντύσιμο. Από την επομένη όλα αρχίζουν να περιστρέφονται στις γυναικείες παρουσίες, για χάρη των οποίων μάλιστα υιοθετείται και μια συγκεκριμένη περιποίηση του κήπου. Το γρασίδι δεν ποτίζεται την τελευταία ημέρα, παρά μόνο πολύ νωρίς την προηγουμένη, ώστε να είναι αρκούντως στεγνό και να μη βουλιάζουν ή λερώνονται από αυτό οι γόβες των κυριών!
Τότε είναι που εγκαταλείπονται τα συντηρητικά ταγιέρ της δεκαετίας του ’70 και εκδηλώνονται κάθε είδους πειραματισμοί από τη νέα μεσαία τάξη, που αναδύεται στη χώρα σε ένα κλίμα άκρατου νεοπλουτισμού. Από κλαρωτά εμπριμέ έως βαθιά ντεκολτέ ή και μίνι, από αυστηρά μονόχρωμα ρούχα υψηλής ραπτικής έως ποδήρη φορέματα κάθε χρώματος και γραμμής κάνουν την εμφάνισή τους στον κήπο του Προεδρικού Μεγάρου.



Πρώτο αποκορύφωμα του πρωτόγνωρου αυτού ταξιδιού στη μόδα είναι τα εκστατικά τιρκουάζ μεταξωτά με τα οποία εμφανίζεται το 1987 η κυρία Ευφροσύνη Σαρτζετάκη δίπλα στον σύζυγό της και τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος προτίμησε να «χωθεί» σε ένα ολόμαυρο κοστούμι. Δεκαεπτά χρόνια μετά ο κ. Χρήστος Σαρτζετάκης εμφανίστηκε στο Προεδρικό Μέγαρο έχοντας πλάι του την κόρη του Πετρούλα, να πλασάρει ένα εκτυφλωτικό φούξια φόρεμα.

Οι δεξιώσεις του κ. Σαρτζετάκη είναι όπως ο χαρακτήρας και η συμπεριφορά του: αλλοπρόσαλλες και παρεξηγημένες. Ο Πρόεδρος δεν προσκαλεί ούτε καν τους δύο προκατόχους του, Κωνσταντίνο Καραμανλή και Κωνσταντίνο Τσάτσο, γιατί είχαν εκφραστεί επιφυλακτικά για τον τρόπο εκλογής του το 1985 - με τα χρωματιστά ψηφοδέλτια. Ο κ. Σαρτζετάκης είναι εκείνος που εγκαινιάζει τις μακροσκελείς, ακατανόητες και δήθεν διδακτικές δηλώσεις στις δεξιώσεις αυτές, αλλάζοντας την παράδοση με τις σύντομες αναφορές του Κωνσταντίνου Τσάτσου και τις τηλεγραφικές, πλην γεμάτες υπονοούμενα δηλώσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή.



Κι αν η ζωή κυλάει έτσι για χρόνια, ανάμεσα σε μια υποσυνείδητη αυτοσυγκράτηση και μια λανθάνουσα διολίσθηση σε πολυτέλειες, η περίοδος που ξεκινά, με τη σχεδόν ταυτόχρονη παρουσία στην ηγεσία της χώρας των κυρίων Κωστή Στεφανόπουλου (εκλέγεται πρόεδρος το 1995) και Κώστα Σημίτη (αναδεικνύεται πρωθυπουργός το 1996), χαρακτηρίζεται από τη θεαματική εισβολή του γκλάμουρ στις δεξιώσεις του Ιουλίου. Είναι και η εποχή που οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί θρυμματίζουν και τις τελευταίες αντιστάσεις σοβαρότητας στη δημόσια ζωή και καθορίζουν τις συμπεριφορές σχεδόν των πάντων.

Η σκάλα του Προεδρικού γίνεται βήμα επίδειξης και ταλαιπωρημένοι σύζυγοι αναγκάζονται να επιστρέψουν από τις διακοπές τους μόνο για μια βραδιά ώστε να ικανοποιήσουν τη ματαιοδοξία των γυναικών τους, με αντάλλαγμα ίσως τρυφερές συμπεριφορές κάποιων ωρών χωρίς γκρίνια. Ολόκληρες περιουσίες επενδύονται για μία «εμφάνιση που θα κάνει τις άλλες να σκάσουν».



Η παρουσία στην προεδρική δεξίωση γίνεται κάτι σαν απόδειξη του υψηλού κοινωνικού στάτους και όλοι αναζητούν μια πρόσκληση-βάλσαμο στη ματαιοδοξία τους. Το 2008 ο αριθμός των καλεσμένων φτάνει τα 4.000 άτομα, με την ατμόσφαιρα στις πυκνές φυλλωσιές του κήπου να είναι αποπνικτική από την πολυκοσμία και το ανακάτεμα των ακριβών αρωμάτων που λούζουν, μαζί με μπόλικο ιδρώτα, τα τίγκα στο μακιγιάζ πρόσωπα των «καθωσπρέπει» κυριών.

Ο κ. Παπούλιας κάνει το μοιραίο λάθος να προσκαλέσει εκείνες τις πρώτες χρονιές της θητείας του και τοπικούς άρχοντες από την επαρχία, με αποτέλεσμα να καταφτάνουν στο Μέγαρο σαν καραβάνια αδυσώπητες κυρίες, οι οποίες δεν έκρυβαν την πείνα τους τόσο για τους νόστιμους μεζέδες του μπουφέ όσο και για κοσμικότητες που θα γέμιζαν ατέλειωτες ώρες αδίστακτου κατιναριού με τις φίλες τους όταν θα επέστρεφαν στις πόλεις τους. Είναι και η τελευταία δεξίωση στον κήπο, αφού από την επόμενη φορά η εκδήλωση γίνεται πρωινές ώρες εντός του κτιρίου. Ο κ. Παπούλιας αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι αυτό το κλίμα πλήττει πολύ το κύρος του θεσμού και προσβάλλει την κοινωνία.


 
Ο πολύχρωμος κόσμος του lifestyle

Επί μία δεκαπενταετία το κύριο θέμα συζήτησης είναι πλέον οι εμφανίσεις των κυριών. Αναλύσεις επί αναλύσεων, που θα έκαναν ως και τις δημοσιογραφικές ντίβες τους Λος Αντζελες, που σχολιάζουν τις εισόδους των σταρ στην αίθουσα απονομής των Οσκαρ, να σκάνε από τη ζήλια τους. Τίποτα δεν σταματά τον χείμαρρο των κουτσομπολιών. Ακόμη και όταν οι συνθήκες δεν είναι οι καλύτερες -όπως το 2007, με το πένθος για τον χαμό των πυροσβεστών, που έκανε τον κ. Παπούλια να εξαιρέσει την ορχήστρα από το πρόγραμμα- η προσοχή στρέφεται και πάλι στις τουαλέτες, στα παπούτσια και στα χτενίσματα.

Η αλήθεια είναι ότι υπήρξαν στιγμές υψηλού θεάματος σε αυτόν τον τομέα, αποδεικνύοντας ότι η γυναικεία εφευρετικότητα είναι αστείρευτη, όταν πρόκειται για την εμφάνιση και κυρίως τον ανταγωνισμό στη μόδα. Ως και τριτοκλασάτες προσκεκλημένες είχαν επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου για να αφήσουν το… αποτύπωμά τους στην ιστορία των δεξιώσεων.

Πάντως για σειρά ετών τα πιο εντυπωσιακά φορέματα εμφάνισε στο Προεδρικό η κυρία Νατάσα Καραμανλή, σύζυγος του πρώην πρωθυπουργού κ. Κώστα Καραμανλή. Από την πρώτη στιγμή που βρέθηκε δίπλα του και εμφανίστηκε στις δεξιώσεις, η λυγερόκορμη πρώην πρώτη κυρία της χώρας είχε έφεση στα εκτυφλωτικά χρώματα.
Το 1999 παρουσίασε ένα σεμνό μπεζ-ζαχαρί φόρεμα, όμως το 2002 απογείωσε τα βλέμματα με ένα εκτυφλωτικό φούξια και το 2004 με ένα παλ φιστικί. Το 2008 αιφνιδίασε και πάλι τους πάντες με ένα κομψό φόρεμα με ένα εντυπωσιακό δέσιμο στον λαιμό, το οποίο έκανε περιττό ακόμη και το πιο λαμπερό περιδέραιο.



Με τα χρόνια βελτιώθηκαν και οι ενδυματολογικές εμφανίσεις της κυρίας Αντας Παπανδρέου, η οποία ξεκίνησε με ένα μάλλον χαλαρό στυλ, στα όρια της κακογουστιάς, το 2004 και εξελίχθηκε σε θαυμάστρια κομψών τουαλετών το 2009, έστω κι αν οι πειραματισμοί της με τα χρώματα ήταν πάντα περιορισμένοι και επηρεασμένοι από τη συντηρητική οπτική της ελληνικής επαρχίας.



Υπήρξαν και στιγμές που ο παραλληλισμός της σκάλας του Προεδρικού Μεγάρου με πασαρέλα έπαιρνε την πιο κυριολεκτική του έννοια: το 2004 η κυρία Ελενα Κουντουρά, πρώην μοντέλο και νέα πολιτικός πλέον, μαγνητίζει τα βλέμματα όλων. Είχαν προηγηθεί και άλλες παρουσίες πρώην μοντέλων που προσκλήθηκαν όμως στη δεξίωση ως κοινωνικές παρουσίες, όπως η κυρία Μαρίνα Τσιντικίδου και η κυρία Τζένη Μπαλατσινού.



Υπήρξαν δύο στιγμές που την παράσταση στο Προεδρικό Μέγαρο έκλεψαν δύο πολύ όμορφες μαύρες κυρίες: η Καντίτσα Σάνκο, που συνόδευσε τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ το 2008, ως ένδειξη της πολιτικής βούλησης της Κουμουνδούρου απέναντι στους μετανάστες, και η σύζυγος του πρώην βουλευτή του ΠΑΣΟΚ κ. Βαγγέλη Παπαχρήστου, Χέιζελ.

 Ο Ακης Τσοχατζόπουλος υπήρξε από τους ελάχιστους, αν όχι ο μόνος, εκ των προβεβλημένων πολιτικών στελεχών του παρελθόντος που πήγε στη δεξίωση και με τις δύο γυναίκες που παντρεύτηκε - με διαφορά 9 ετών: το 1999, με την Γκούντρουν να φορά ένα τιρκουάζ λιτό φόρεμα που έπεφτε άχαρα στους ώμους της, και το 2008 με τη Βίκυ Σταμάτη να εντυπωσιάζει με την ολόμαυρη τουαλέτα και το νεοπλουτίστικο ύφος της.



Η σύζυγος του κ. Σημίτη, Δάφνη, φρόντιζε να τηρεί τα προσχήματα της διακριτικής παρουσίας είτε με το απαλό ροζ ταγιέρ της είτε με τη λευκή εκδοχή του με αραχνοΰφαντα μανίκια.

Αντιθέτως η κυρία Ντόρα Μπακογιάννη ήταν πάντα «καταδικασμένη» να εκπροσωπεί ένα μαξιμαλιστικό στυλ, ανεξάρτητα από τις λεπτομέρειες στις ενδυματολογικές της επιλογές, ενώ η κυρία Φάνη Πετραλιά φαινόταν να βρίσκεται σε έναν ιδιότυπο ενδυματολογικό ανταγωνισμό με τις κόρες της όταν τη συνόδευαν στο Προεδρικό Μέγαρο.
Πάντα σαρωτική στο πέρασμά της ήταν η κυρία Γιάννα Αγγελοπούλου, ιδίως την εποχή που μεσουρανούσε οργανώνοντας τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Λυγερόκορμη, με προσεγμένα ταγιέρ και φονικά τακούνια έδινε πάντα τον αέρα της σιδηράς κυρίας, κατακτώντας τον προεδρικό κήπο από το πρώτο της βήμα.
Ο κ. Τόλης Βοσκόπουλος δεν δίστασε να δείξει ότι καμαρώνει δίπλα στην εντυπωσιακή σύζυγό του κυρία Αντζελα Γκερέκου, η οποία εισέβαλε το 2010 με ένα απαράμιλλα σικ μαύρο σύνολο στον κήπο του Προεδρικού Μεγάρου με τον αέρα της υπουργού.



Από τις πιο έντονες παρουσίες υπήρξε πάντα αυτή της κυρίας Ελενας Ράπτη, η αμηχανία της οποίας για το γενικότερο περιβάλλον, ίσως και η άγνοιά της για το πραγματικό νόημα της εκδήλωσης, την έκαναν ακόμη πιο γοητευτική.