Κυπριακό: Σε κοινή συνάντηση με την Ολγκίν συμφώνησαν Χριστοδουλίδης – Ερχιουρμάν

Η πρώτη επίσημη συνάντηση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Τουφάν Ερχιουρμάν, στην οικία του Ειδικού Αντιπροσώπου του ΓΓ του ΟΗΕ στη νεκρή ζώνη, έκλεισε με μια δέσμευση για το επόμενο βήμα. Κοινή συνάντηση με την προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, στις αρχές Δεκεμβρίου, καθώς και ετοιμότητα για μια ευρύτερη άτυπη συνάντηση υπό τον Αντόνιο Γκουτέρες.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση των Ηνωμένων Εθνών, οι δύο ηγέτες είχαν την ευκαιρία για «πρώτη ανταλλαγή απόψεων σε εγκάρδιο κλίμα», συμφώνησαν σε κοινή συνάντηση με την κα Ολγκίν στην Κύπρο τις πρώτες μέρες του Δεκεμβρίου και εξέφρασαν ετοιμότητα να εργαστούν προς την κατεύθυνση μιας επόμενης άτυπης συνάντησης σε ευρύτερη σύνθεση, την οποία θα συγκαλέσει ο ΓΓ του ΟΗΕ. Παράλληλα, έδωσαν εντολή στους εκπροσώπους τους να συναντώνται τακτικά για την προετοιμασία.

Το ραντεβού διήρκεσε περίπου ενενήντα λεπτά, με τη συμμετοχή των διαπραγματευτικών ομάδων αλλά και κατ’ ιδίαν επαφή 15 λεπτών των δύο ηγετών, παρουσία μέσω τηλεδιάσκεψης της Μαρίας Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ από τη Λίμα του Περού.

Τα «τέσσερα θετικά σημεία» κατά Χριστοδουλίδη

Σε δηλώσεις του στο Προεδρικό Μέγαρο, μετά την συνάντηση, ο Νίκος Χριστοδουλίδης επέλεξε να σταθεί σε τέσσερα συγκεκριμένα στοιχεία που, όπως είπε, θεωρεί θετικά:

Πρώτον, στη συμφωνία ότι, με την κάθοδο της Ολγκίν, θα υπάρξει κοινή συνάντηση μαζί της, αφού προηγηθούν οι χωριστές συναντήσεις της με τον Τουφάν Ερχιουρμάν στις 5 Δεκεμβρίου και με τον ίδιο στις 6 Δεκεμβρίου.

Δεύτερον, στην επανεκκίνηση των συναντήσεων των διαπραγματευτών, με αποστολή την προετοιμασία τόσο της τριμερούς με την κα Ολγκίν όσο και της ευρύτερης άτυπης συνάντησης που θέλει να συγκαλέσει ο ΓΓ του ΟΗΕ.

Τρίτον, στο ότι η προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ θα μεταβεί μετά την Κύπρο στην Αθήνα και στην Άγκυρα, κρατώντας ανοικτό τον δίαυλο με τις εγγυήτριες δυνάμεις.
Τέταρτον, στην αναμενόμενη κάθοδο, εντός Δεκεμβρίου, του ειδικού απεσταλμένου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γιοχάνες Χαν για επαφές στην Κύπρο, κάτι που, όπως υπογράμμισε, ενισχύει τη συμπληρωματική εμπλοκή της ΕΕ στην προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών.

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης τόνισε ότι η συνάντηση «δεν ήταν κοινωνικού χαρακτήρα, αλλά δεν ήταν και διαπραγμάτευση». Περιέγραψε μια διαδικασία στην οποία ο Τουρκοκύπριος ηγέτης έθεσε δικά του ζητήματα, η ελληνοκυπριακή πλευρά άλλα, με την «επικεφαλίδα», όπως είπε, να είναι η ανάγκη επανέναρξης των συνομιλιών για συνολική λύση στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου και του διαπραγματευτικού κεκτημένου μέχρι το Κραν Μοντανά.

Σε ερωτήσεις για το αν ο Τουφάν Ερχιουρμάν επανέλαβε τις δημόσιες αναφορές του στα «τέσσερα σημεία» που είχε θέσει ως προϋπόθεση για επανέναρξη συνομιλιών ή αν επιβεβαίωσε προφορικά τη δέσμευσή του στη δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης απέφυγε να μιλήσει εκ μέρους του, λέγοντας πως τις λεπτομέρειες πρέπει να τις δώσει ο ίδιος ο Τουρκοκύπριος ηγέτης.

Παράλληλα, επιβεβαίωσε ότι στο τραπέζι μπήκαν και Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, τα οποία συνδέονται τόσο με δεσμεύσεις έναντι του ΓΓ του ΟΗΕ. όσο και με την ανάγκη βελτίωσης του κλίματος, ιδίως μετά την αλλαγή ηγεσίας στην τουρκοκυπριακή πλευρά. Ανέφερε ότι οι διαπραγματευτές θα κληθούν να «αγγίξουν» συγκεκριμένα θέματα, όπως τα οδοφράγματα και κινήσεις που λειτουργούν είτε θετικά είτε αρνητικά για το κλίμα.

Η ανάγνωση του ΟΗΕ για το κλίμα της συνάντησης

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Γραφείου του ΟΗΕ στην Κύπρο, η συνάντηση «έδωσε στους δύο ηγέτες την ευκαιρία για πρώτη ανταλλαγή απόψεων σε εγκάρδιο κλίμα». Ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ στην Κύπρο, Αλίμ Σιντίκ, σημείωσε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε κοινή συνάντηση με την κα Ολγκίν στην Κύπρο στις αρχές Δεκεμβρίου, ενώ «εξέφρασαν την ετοιμότητά τους να εργαστούν προς την κατεύθυνση της επόμενης άτυπης συνάντησης σε ευρύτερη σύνθεση, που θα συγκαλέσει ο ΓΓ».

Η ίδια ανακοίνωση αναφέρει ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης και ο Τουφάν Ερχιουρμάν συμφώνησαν να αναζητήσουν και άλλες ευκαιρίες για κοινές συναντήσεις και ότι ζήτησαν από τους εκπροσώπους τους να συναντώνται τακτικά, τόσο για την προετοιμασία της επίσκεψης της κας Ολγκίν όσο και για την ευρύτερη άτυπη πενταμερή διάσκεψη.

Το πακέτο 10 μέτρων Ερχιουρμάν

Στην τουρκοκυπριακή πλευρά, το βάρος έπεσε στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο Τουφάν Ερχιουρμάν στο λεγόμενο «προεδρικό» μέγαρο στη κατεχόμενη Λευκωσία, λίγο μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης. Ο ίδιος χαρακτήρισε τη συζήτηση «θετική και ειλικρινή», εξηγώντας ότι περίπου μιάμιση ώρα καλύφθηκε με τη συμμετοχή των συνεργατών και ακόμη ένα τέταρτο σε κατ’ ιδίαν συνομιλία με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη.

Ο Ερχιουρμάν δήλωσε ότι «στο νησί δεν υπάρχει σήμερα η επιθυμητή ατμόσφαιρα λύσης» και ότι οι δύο πλευρές «οφείλουν να καταβάλουν προσπάθεια για να δημιουργηθεί». Για τον σκοπό αυτό, όπως είπε, κατέθεσε πακέτο δέκα μέτρων οικοδόμησης θετικού κλίματος, τα οποία στοχεύουν τόσο στη διευκόλυνση της καθημερινότητας όσο και στην καλλιέργεια εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο κοινότητες.

Σύμφωνα με τουρκοκυπριακά ΜΜΕ και την επίσημη ενημέρωση της λεγόμενης «προεδρίας», το πακέτο αυτό περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ρυθμίσεις για τα παιδιά από μικτούς γάμους (Τούρκων εποίκων με Τουρκοκύπριους) και για άτομα που γεννήθηκαν στα κατεχόμενα και αντιμετωπίζουν εμπόδια στην έκδοση εγγράφων ή στη διέλευσή τους προς τις ελεύθερες περιοχές, καθώς και ρυθμίσεις για δικαιώματα οδήγησης και χρήσης οχημάτων από ζευγάρια που ζουν στις ελεύθερες περιοχές.

Περιλαμβάνει επίσης προτάσεις για καλύτερη λειτουργία των οδοφραγμάτων. Ο Ερχιουρμάν μιλά για νέα διάταξη τριών θυρίδων στο οδόφραγμα Αγίου Δομετίου με συνεχή στελέχωση, επιπλέον διευκολύνσεις στα οδοφράγματα Αστρομερίτη / Ζώδια και Δερύνειας και γενικότερα μέτρα που θα περιορίσουν τις ουρές και την ταλαιπωρία.

Άλλα σημεία της πρότασης αφορούν τη διοργάνωση φιλικών αγώνων ποδοσφαίρου για παιδιά κάτω των 14 ετών μέσω της δικοινοτικής Τεχνικής Επιτροπής για τη Νεολαία, την ενίσχυση του έργου της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους με κοινή πρωτοβουλία των δύο ηγετών, καθώς και ρητή καταδίκη ενεργειών που τορπιλίζουν το κλίμα, όπως περιστατικά καύσης σημαιών.

Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης προτείνει, ακόμη, τερματισμό συλλήψεων και νομικών ενεργειών για ζητήματα περιουσιών που, όπως υποστηρίζει, επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα, πιο αποτελεσματική εφαρμογή του Κανονισμού της Πράσινης Γραμμής ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα στο εμπόριο, καθώς και ολοκλήρωση της εκκρεμούσας διαδικασίας για το χαλλούμι/hellim στη βάση όσων έχουν ήδη συμφωνηθεί, με αναφορά και στον ρόλο της Bureau Veritas στο σύστημα πιστοποίησης.

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσει τη δημιουργία μόνιμου διαύλου επικοινωνίας μεταξύ των σωμάτων ασφαλείας των δύο πλευρών και την συμβολική πρόταση όπως οι δύο ηγέτες παρευρεθούν μαζί στην έναρξη έργων διαπλάτυνσης δρόμου στη νεκρή ζώνη στην περιοχή του οδοφράγματος Αγίου Δομετιου.

Τετραπλό πλαίσιο για την επανέναρξη συνομιλιών

Πέρα από τα μέτρα της καθημερινότητας, ο Τουφάν Ερχιουρμάν ανέφερε ότι παρουσίασε για πρώτη φορά επίσημα σε ΟΗΕ και Λευκωσία μια δέσμη τεσσάρων σημείων για τη «μεθοδολογία» της συνολικής διαπραγμάτευσης. Εξήγησε ότι τα σημεία αυτά στηρίζονται σε αναφορές του Σχεδίου Ανάν, σε αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας και σε όσα έχει πει ο Αντόνιο Γκουτέρες για το πλαίσιο λύσης
.
Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης επέμεινε ότι δεν θέλει να οδηγηθεί σε μια νέα συνάντηση 5+1, κενή περιεχομένου, όπως χαρακτήρισε προηγούμενες απόπειρες στη Γενεύη και στη Νέα Υόρκη, αλλά σε μια διαδικασία όπου θα έχει προηγηθεί προεργασία και θα έχουν διαμορφωθεί σημεία συγκλίσεων πριν φτάσουν σε νέα διάσκεψη.

Την ίδια στιγμή, ξεκαθάρισε ότι δεν σκοπεύει να μπει σε «παιχνίδι επίρριψης ευθυνών» εντός της αίθουσας των συνομιλιών, αλλά διατήρησε το δικαίωμα να ασκεί δημόσια κριτική για ζητήματα όπως οι αγνοούμενοι, τα επεισόδια με σημαίες και περιστατικά στην πράσινη γραμμή, τα οποία, κατά την άποψή του, δηλητηριάζουν το κλίμα.