Ακόμα και τα φυτά αγαπούν τους συγγενείς τους

Το συναίσθημα του αλτρουισμού υπήρξε ανέκαθεν πεδίο ενασχόλησης των φιλοσόφων, των θεολόγων, των ψυχολόγων και, πιο πρόσφατα, των εξελικτικών βιολόγων. Ακόμα και οι τελευταίοι δύσκολα πάντως θα παραδέχονταν ότι είναι δυνατό τα φυτά να επιδεικνύουν αλτρουισμό. Όμως μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα έρχεται να δείξει ότι αυτό ακριβώς φαίνεται να συμβαίνει και ότι τελικά ακόμα και τα φυτά είναι κοινωνικοί οργανισμοί, ικανοί να δείξουν προτίμηση στους δικούς τους σε σχέση με τους ξένους.

Από την οπτική γωνία της θεωρίας της φυσικής επιλογής, ο αλτρουισμός πιθανώς εξελίχτηκε αρχικά σε μερικά ζώα και στη συνέχεια ακόμα περισσότερο στον άνθρωπο, επειδή κάθε αλτρουιστική πράξη που βελτιώνει την πιθανότητα επιβίωσης και αναπαραγωγής ενός συγγενούς, εκ των πραγμάτων αυξάνει την πιθανότητα το DNA ενός ζώου ή ενός ανθρώπου να περάσει στις επόμενες γενιές.

Μέχρι σήμερα ήταν γνωστό ότι τα φυτά έχουν την ικανότητα να αντιληφθούν και να ανταποκριθούν σε άλλα φυτά, όμως ελάχιστα είχε μελετηθεί το κατά πόσο μπορούν να αναγνωρίσουν αν ένα φυτό είναι συγγενικό τους και αν αντιδρούν με κάποιου είδους αλτρουιστική συμπεριφορά σε σχέση με αυτό.

Η νέα έρευνα των Γκιγιέρμο Μάρφι και Σούζαν Ντάντλεϊ, του Τμήματος Βιολογίας του πανεπιστημίου Μακ Μάστερ στο Οντάριο του Καναδά, η οποία δημοσιεύτηκε στο American Journal of Botany (Αμερικανικό Περιοδικό Βοτανικής), επικεντρώθηκε στις αντιδράσεις ενός συγκεκριμένου φυτού (impatiens pallida ή jewelweed). Οι ερευνητές μελέτησαν τις αντιδράσεις του φυτού σε δύο μορφές ανταγωνισμού: τις αλλαγές στο φως και την παρουσία γειτονικών ριζών άλλων φυτών, τόσο συγγενικών όσο και ξένων.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η αντίδραση του φυτού εξαρτιόταν από το αν μεγάλωνε δίπλα-δίπλα με συγγενικά φυτά του είδους του ή με τελείως ξένα φυτά, γεγονός που απέδειξε ότι το φυτό όχι μόνο μπορεί να ξεχωρίσει τους φίλους από τους αγνώστους, αλλά επίσης έχει διαφορετική συμπεριφορά στις δύο αυτές περιπτώσεις.

Όταν είχαν να κάνουν με τους συγγενείς τους, τα φυτά δεν προσπάθησαν να κλέψουν ήλιο ή νερό, απλώνοντας τα φύλλα τους ή τις ρίζες τους έτσι ώστε είτε να σκιάσουν τα διπλανά τους είτε να τους αποκόψουν το νερό. Τα φυτά προτίμησαν κυρίως να επιμηκύνουν το κοτσάνι τους και να πετάξουν περισσότερα κλαδιά, αλλάζοντας την μορφολογία τους πάνω από το έδαφος. Αντίθετα, όταν μεγάλωναν δίπλα-δίπλα με ξένους, τα φυτά έκαναν ό,τι μπορούσαν για να τους κλέψουν το φως μεγαλώνοντας το φύλλωμά τους, ώστε να σκιάσουν τους ανταγωνιστές τους.

Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι αυτή η διαφορετική συμπεριφορά παρατηρούνταν μόνο όταν τα φυτά ήσαν αρκετά κοντά, ώστε οι ρίζες τους να έρχονται σε επαφή, πράγμα που σημαίνει ότι η επικοινωνία μέσω των ριζών είναι αναγκαία προκειμένου τα φυτά να ξεχωρίζουν τους δικούς τους από τους άλλους. Είναι η πρώτη φορά που οι ερευνητές έδειξαν ότι η συμπεριφορά ενός φυτού πάνω από το έδαφος (π.χ. αν θα σκιάσει τα γύρω του φυτά),εξαρτάται από τις πληροφορίες που παίρνει από τις ρίζες κάτω από το έδαφος.