Μαστεκτομή και αποκατάσταση

Ο καρκίνος του μαστού είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες μετά από εκείνον του δέρματος και η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Μία στις εννιά γυναίκες πρόκειται να νοσήσει από καρκίνο του μαστού μέχρι την ηλικία των 85 ετών. Η αποκατάσταση του μαστού ύστερα από μαστεκτομή είναι μείζονος σημασίας, καθώς η απώλειά του προκαλεί συναισθήματα κατωτερότητας, άγχος, κατάθλιψη, αποφυγή της σεξουαλικής επαφής, απομάκρυνση από τον σύντροφο, αλλά και σειρά πρακτικών προβλημάτων, π.χ. στην ένδυση.  Για πάρα πολλά χρόνια αλλά ακόμη και σήμερα επικρατεί η λανθασμένη επιστημονική αντίληψη ότι η αποκατάσταση του μαστού ύστερα από μαστεκτομή πρέπει να καθυστερήσει διότι μπορεί να εμποδίσει τη διάγνωση μιας τοπικής υποτροπής. Ετσι ένας μεγάλος πληθυσμός γυναικών προχωρά σε  αποκατάσταση μήνες ή και χρόνια μετά την επέμβαση της μαστεκτομής. Το αποτέλεσμα, αν και θεωρείται ικανοποιητικό, είναι πολύ κατώτερο αισθητικά από αυτό που μπορεί να επιτευχθεί εφόσον η μαστεκτομή γίνει με την τεχνική της διατήρησης του δέρματος του μαστού (skin sparing mastectomy) και την αποκατάσταση στον ίδιο χειρουργικό χρόνο (άμεση).

Η άμεση αποκατάσταση, όταν γίνεται από εκπαιδευμένη ομάδα χειρουργών, είναι απόλυτα ασφαλής ογκολογικά, προσφέρει μεγάλα ψυχολογικά οφέλη και δεν αλλάζει την πρόσθετη θεραπεία στην οποία πρόκειται να υποβληθεί ο ασθενής (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία). 

- Ταυτόχρονη αποκατάσταση με ενθέματα σιλικόνης: Η άμεση αποκατάσταση του μαστού με ενθέματα σιλικόνης ή σιλικονούχων διατατών  δέρματος αποτελεί την πιο απλή και διαδεδομένη μέθοδο αποκατάστασης μαστού ύστερα από μαστεκτομή. Συγχρόνως μπορεί να πραγματοποιηθεί και η εξομοίωση του υγιούς μαστού (μείωση - ανόρθωση). Σε άλλες περιπτώσεις χρησιμοποιείται αντί για ένθεμα σιλικόνης σιλικονούχος διατατήρας δέρματος, οπου τοποθετείται υπό τον μείζονα θωρακικό μυ και προκαλείται διάταση του υπερκείμενου δέρματος. Η περίπτωση αυτή επιλέγεται όταν ο υγιής μαστός είναι ευμεγέθης έτσι ώστε ο υπό δημιουργία μαστός είναι δύσκολο σε ένα στάδιο να εξομοιωθεί πλήρως με τον υγιή ή όταν ο ασθενής πρόκειται να υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία μετά την επέμβαση της μαστεκτομής.

-Αποκατάσταση με τη χρήση αυτόλογων ιστών και σε συνδυασμό αυτόλογων ιστών και ενθεμάτων σιλικόνης: Η χρησιμοποίηση αυτόλογων ιστών στην άμεση αποκατάσταση του μαστού είναι και αυτή μια πολύ διαδεδομένη μέθοδος, κατά την οποία ένα τμήμα ιστών από τον οργανισμό της ασθενούς, οπου διατηρεί ακέραια την αιμάτωσή του (κρημνός), μεταφέρεται στη θέση του απολεσθέντος μαστού. Οι πιο διαδεδομένες τεχνικές στην άμεση αποκατάσταση του μαστού είναι ο μισχωτός ή ο ελεύθερος μυοδερματικός κρημνός του ορθού κοιλιακού μυός και ο μισχωτός κρημνός του πλατύ ραχιαίου μυός.

Σήμερα η τεχνική του ορθού κοιλιακού μυός αποτελεί για πολλά κέντρα τη μέθοδο εκλογής στην αποκατάσταση του μαστού με αυτόλογους ιστούς. Η συγκεκριμένη τεχνική, όπου συγχρόνως με την αποκατάσταση του μαστού εκτελείται και κοιλιοπλαστική, έχει το μεγάλο πλεονέκτημα ότι η αποκατάσταση του μαστού εκτελείται με ιστούς από τον ίδιο οργανισμό της ασθενούς, ενώ η διατήρηση του δέρματος του μαζικού αδένα που αφαιρέθηκε επιτρέπει τη δημιουργία ενός τελείως φυσικού μαστού. Το μεγάλο μειονέκτημα της μεθόδου είναι ότι απαιτεί μεγάλο χειρουργικό χρόνο 10-12 ωρών, εξειδικευμένο προσωπικό, μεγάλο οικονομικό κόστος και υπάρχει πιθανότητα θρόμβωσης του αγγείου του αυτόλογου ιστού.

Ο μυϊκος ή ο μυοδερματικός κρημνός του πλατέος ραχιαίου μυός είναι μια πρόσφατη τεχνική. Συνδυάζει από τη μία τα πλεονεκτήματα της χρησιμοποίησης των αυτόλογων ιστών με αυτά των ενθεμάτων σιλικόνης και από την άλλη μειώνει κατά πολύ τον μετεγχειρητικό χρόνο νοσηλείας και τις επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν. Επίσης έχει φυσικό αποτέλεσμα. 

Η συγκεκριμένη επέμβαση διαρκεί 4-5 ώρες, με νοσηλεία 2-3 ημερών και πάρα πολύ μικρό ποσοστό επιπτώσεων. Η ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία αν χρειαστεί, χωρίς να διακινδυνεύεται το αισθητικό αποτέλεσμα. 

Η δημιουργία της θηλής-θηλαίας άλω πραγματοποιείται ύστερα από 2-3 μήνες από την τελική αποκατάσταση είτε με τη χρήση μοσχεύματος δέρματος και τοπικών κρημνών από τον νεοδημιουργηθέντα μαστό, είτε με τη μέθοδο της δερματοστιξίας (tattoo), καθώς και με συνδυασμό των ανωτέρων.