Ο χρόνιος πόνος είναι ασθένεια

Σε τεράστιο πρόβλημα, όχι μόνο σε ό,τι αφορά την ιατρική του διάσταση, αλλά και την κοινωνική, αναδεικνύεται ο χρόνιος νευροπαθητικός πόνος, μια πολύπλοκη και δύσκολη στην αντιμετώπισή της κατάσταση που ταλαιπωρεί χιλιάδες συνανθρώπους μας! Σύμφωνα με διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα, υπολογίζεται ότι στις αναπτυγμένες χώρες το 30% του πληθυσμού πάσχει από χρόνιο πόνο ο οποίος προσβάλλει έναν στους πέντε ενήλικες, δηλαδή 75 εκατομμύρια ανθρώπους.

Τα συμπτώματα του νευροπαθητικού πόνου διαφέρουν από αυτά του φυσιολογικού, γι’ αυτό και έχει ονομαστεί παθολογικός πόνος. Οι ασθενείς αναφέρουν περίεργες αισθήσεις, όπως κάψιμο, μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, κνησμό, αίσθημα ηλεκτρικής εκκένωσης και, συχνά, δεν μπορούν να ανεχθούν ούτε τα ρούχα τους γιατί η παραμικρή επαφή με το πάσχον μέρος προκαλεί αφόρητο πόνο.

Την αδρή αυτή περιγραφή σε ό,τι αφορά τον χρόνιο νευροπαθητικό πόνο έκαναν πρόσφατα οι εκπρόσωποι της Ελληνικής Εταιρείας Παρηγορητικής και Συμπτωματικής Φροντίδας Καρκινοπαθών και Μη Ασθενών (ΠΑΡΗΣΥΑ).

 Σε ποιες περιπτώσεις εκδηλώνεται ο χρόνιος πόνος

Σύμφωνα με κάποιες μελέτες, στους ηλικιωμένους η συχνότητα μπορεί να φτάσει το 10%. Σε διάφορες άλλες μελέτες που έχουν γίνει σε ορισμένες κατηγορίες ασθενών έχει φανεί ότι το 20%-40% των διαβητικών εμφανίζει επώδυνη διαβητική νευροπάθεια, το 20%-50% των ασθενών με έρπητα ζωστήρα, ειδικά πάνω από 50 ετών, εμφανίζει μεθερπητική νευραλγία, το 33% των καρκινοπαθών έχει νευροπαθητικό πόνο, το 20% των ασθενών έπειτα από μαστεκτομή εμφανίζει νευροπαθητικό πόνο, όπως και ύστερα από άλλες εγχειρήσεις εμφανίζεται μετεγχειρητική νευραλγία, και το 7% των ασθενών με οσφυαλγία μπορεί να έχει νευροπαθητικό πόνο.

Πώς αντιμετωπίζεται

Με δεδομένο το γεγονός ότι ο χρόνιος πόνος είναι πολύπλοκο φαινόμενο, απαιτεί πολυδιάστατη αντιμετώπιση και φροντίδα. Πιο εξειδικευμένα και αποτελεσματικά αυτό μπορεί να γίνει στα κέντρα και τα ιατρεία πόνου.
Σήμερα στη χώρα μας λειτουργούν περί τα 50 ιατρεία και κέντρα πόνου με διάφορο βαθμό ανάπτυξης. Πρακτικά, όλα τα νοσοκομεία του ΕΣΥ και τα πανεπιστημιακά διαθέτουν ιατρεία πόνου, καθώς και αρκετά ιδιωτικά κέντρα.

Σε ό,τι αφορά τη φαρμακολογική αντιμετώπιση, δίδονται κατευθυντήριες οδηγίες από τη European Federation of Neurology Societies (EFNS) και από τη Διεθνή Ενωση για τη Μελέτη του Πόνου (IASP). Πρώτης γραμμής φάρμακα για τον νευροπαθητικό πόνο αποτελούν τα αντικαταθλιπτικά (αμιτρυπτιλίνη, βενλαφαξίνη, ντουλοξετίνη), τα νεότερα αντιεπιληπτικά (πρεγκαμπαλίνη, γκαμπαπεντίνη), οπιοειδή αναλγητικά (τραμαδόλη) και τοπικά διαδερμικά επιθέματα ξυλοκαΐνης.
Παρότι για τη θεραπεία του πόνου μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα σύνολο φαρμακευτικών σκευασμάτων, η χρήση αυτή συχνά περιορίζεται από ανεπιθύμητες ενέργειες, καθώς και από φαρμακολογικές αλληλεπιδράσεις.
Πρόσφατα, κυκλοφόρησε ένα καινοτόμο επίθεμα (patch) για δερματολογική εφαρμογή. Στοχεύοντας κατευθείαν στην πηγή του περιφερικού νευροπαθητικού πόνου, το νέο φάρμακο παρέχει στους ασθενείς τη δυνατότητα αποτελεσματικής και μακροχρόνιας αναλγητικής δράσης με σχεδόν μηδενικές παρενέργειες και μάλιστα μετά από 30λεπτη ή 60λεπτη εφαρμογή μία φορά κάθε τρεις μήνες. Το επίθεμα εφαρμόζεται μια φορά από εξειδικευμένο ιατρό για 30-60 λεπτά, μετά αφαιρείται και η αναλγητική του δράση διατηρείται για 3 μήνες.

Σε δύσκολα σύνδρομα του νευροπαθητικού πόνου που δεν απαντούν στα φάρμακα, προστίθενται και οι επεμβατικές τεχνικές για την ανακούφιση του ασθενούς από τα αθεράπευτα συμπτώματα.