Νικόλαος Σφακιανάκης: Ο «Γιαπωνέζος» (της αυτοκίνησης δεν μένει πια εδώ) και η κόντρα των κληρονόμων

Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πότε τα μάτια του μικρού τότε Νικόλαου Σφακιανάκη αντίκρισαν για πρώτη φορά αυτοκίνητο, αν και κάποιοι παλιοί φίλοι του έλεγαν ότι αυτό έγινε όταν ήταν περίπου δέκα ετών. Το μόνο σίγουρο είναι ότι εκείνη την ημέρα ο πιτσιρικάς από τις Μελέσες του Ηρακλείου Κρήτης είδε κάτι που τον άφησε με το στόμα ανοιχτό, με αποτέλεσμα να γεννηθεί ένας κεραυνοβόλος έρωτας για τις τέσσερις ρόδες. Ενας έρωτας που έσβησε στις 26 Μαρτίου...

Οι δουλειές στα χωράφια της οικογένειας που ζούσε από τη γη και κάποια ζώα δεν ήταν ποτέ κάτι που γέμιζε τον νεαρό με το σπινθηροβόλο βλέμμα, ο οποίος στα 20 χρόνια του έζησε τη γερμανική κατοχή της αγαπημένης του Κρήτης.

Η μετακόμισή του στο Ηράκλειο, στα μέσα της δεκαετίας του ’40, μόνο τυχαία δεν ήταν για τον νεαρό Νικόλαο Σφακιανάκη, ο οποίος ασφυκτιούσε στο μικρό χωριό του και ήθελε να κάνει άλλα πράγματα. Το πρώτο του μεταφορικό μέσο πάντως δεν ήταν αυτοκίνητο, αλλά μια μοτοσικλέτα, μια γερμανική Steyr Puch, με την οποία μετακινούνταν στο Ηράκλειο, όπου ξεκίνησε να δραστηριοποιείται εμπορικά.

Ακόμη και αυτή η πόλη, όμως, δεν χωρούσε τελικά τα όνειρα του ιδρυτή της Σφακιανάκης, ο οποίος έφυγε πριν από λίγες μέρες πλήρης ημερών, αφήνοντας πίσω του μια μεγάλη εταιρεία, αλλά και μια ενδοοικογενειακή διαμάχη που καλά κρατεί εδώ και πέντε χρόνια.

Πρωταγωνίστριες είναι οι δύο κόρες του δαιμόνιου Κρητικού, η Κατερίνα και η Μιράντα-Ευστρατία, οι οποίες από το 2015, σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, ήρθαν σε αντιπαράθεση για τη μετοχική σύνθεση της εταιρείας. Το τελευταίο κεφάλαιο της διαμάχης πάντως εκτυλίχθηκε ανάμεσα στη Μιράντα-Ευστρατία Σφακιανάκη και τον εν διαστάσει -σύμφωνα με τα όσα διαρρέονται εδώ και μήνες- σύζυγό της Σταύρο Τάκη, επικεφαλής του ομίλου, όταν η πρώτη κατέθεσε αγωγή έναντι του δεύτερου με την οποία αμφισβητούσε το κύρος της γενικής συνέλευσης των μετόχων. Ο πατέρας της είχε αφήσει τα ηνία της αυτοκρατορίας που έχτιζε εδώ και χρόνια, αφού πλέον είχε μεγαλώσει, και η οποία τα τελευταία χρόνια ταλανίζεται από την εσωτερική έριδα των κληρονόμων, τις δανειακές υποχρεώσεις και τις δυσκολίες που έφερε η κρίση στον χώρο του αυτοκινήτου.

Η πρώτη αντιπροσωπία

Εχοντας κάποια λεφτά από τη δουλειά του και πείσμα να κάνει κάτι μεγάλο στον χώρο του αυτοκινήτου, ο Νικόλαος Σφακιανάκης αφήνει την Κρήτη και μετακομίζει στην πρωτεύουσα το 1948, όπου συνεχίζει να εργάζεται στον χώρο του εμπορίου. Ηδη έναν χρόνο πριν έχει αγοράσει το πρώτο του αυτοκίνητο στην Κρήτη.

Είναι μόλις 26 χρόνων, φιλόδοξος, έξυπνος και αναζητάει την κατάλληλη ευκαιρία και τις συνθήκες για να μπει στο εμπόριο οχημάτων, κάτι που θα συμβεί τελικά τέσσερα χρόνια μετά. Τότε που ανοίγει το πρώτο του κατάστημα στο κέντρο της Αθήνας, σε ένα στενό λίγο πιο κάτω από τη Μητρόπολη Αθηνών, στο μικρό στενό της οδού Αγγέλου Βλάχου. Αργά αλλά σταθερά δημιουργεί ένα καλό όνομα στην αγορά, πρωτίστως ως ένας άνθρωπος που δεν αθετεί τον λόγο του και τιμά τις συμφωνίες που έχει κλείσει. Το 1960 έρχεται η ώρα της πρώτης αντιπροσωπίας για τον 38χρονο τότε επιχειρηματία, που φέρνει στην Ελλάδα τα γερμανικής κατασκευής λεωφορεία και φορτηγά της εταιρείας Bussing. Παράλληλα με αυτό στήνει ένα εργοστάσιο που κατασκεύαζε αμαξώματα στην περιοχή της Μαγούλας και είναι συνεχώς σε εγρήγορση. Αναζητά τη μεγάλη ευκαιρία και ένα σαφώς πιο εμπορικό όνομα στον χώρο του οικογενειακού αυτοκινήτου. Εφτά χρόνια μετά την πρώτη του αντιπροσωπία θα κάνει το μεγάλο «μπαμ». Παίρνει αποκλειστικά την αντιπροσώπευση των προϊόντων της Suzuki για την Ελλάδα και μέσα σε λίγα χρόνια αρχίζει να επεκτείνεται χτίζοντας ένα δίκτυο καταστημάτων. Δουλεύει πολύ και καταφέρνει να επιβάλει τη συγκεκριμένη μάρκα, ενώ δεν μένει εκεί, αλλά τις ερχόμενες δεκαετίες μπαίνει δυναμικά στον χώρο της λιανικής πώλησης και με άλλες εταιρείες.

Το 1997, τριάντα χρόνια μετά το deal με τους Γιαπωνέζους, η Σφακιανάκης ΑΕΒΕ μπαίνει στο Χρηματιστήριο Αθηνών και ο ιδρυτής της έχει κάθε λόγο εκείνη την ημέρα να αισθάνεται ικανοποίηση και δικαίωση. Είναι πλέον 75 ετών και πατέρας δύο κοριτσιών, της Μιράντας-Ευστρατίας και της Κατερίνας, που στα επόμενα χρόνια θα κληθούν να διαχειριστούν τον όμιλο που έχτισε ο πατέρας τους. Και μπορεί στην αρχή τουλάχιστον όλα να ήταν αρμονικά μεταξύ τους, όμως όταν ο Νικόλαος Σφακιανάκης αποχώρησε δεν άργησε η ώρα που ήρθαν σε αντιπαράθεση.

Διαμάχη και τριγμοί

Στον επιχειρηματικό χώρο οι ενδοοικογενειακές διαμάχες είθισται να κρατούνται ως ένα καλά φυλαγμένο μυστικό, το οποίο δεν πρέπει να φύγει από τα στεγανά της εταιρείας. Η κόντρα ανάμεσα στην Κατερίνα Σφακιανάκη-Πλατιά και την αδελφή της Μιράντα-Ευστρατία, όπως λένε οι καλά γνωρίζοντες, ξεκίνησε ουσιαστικά όταν ο πατέρας τους έχρισε διάδοχο τον εν πολλοίς άγνωστο Σταύρο Τάκη. Ο τελευταίος είχε αρχίσει να δουλεύει στην εταιρεία από το 1992 και το όνομά του συνδέθηκε με διάφορες θέσεις, αλλά και με τη Μιράντα-Ευστρατία Σφακιανάκη, την οποία παντρεύτηκε μετά από ένα ειδύλλιο που άνθησε στα κεντρικά γραφεία του ομίλου.

Ο γάμος τους και η άνοδος του Σταύρου Τάκη έφερε την πρώτη σύγκρουση ανάμεσα στις δύο αδελφές το 2009, όταν η Κατερίνα και ο σύζυγός της Αθανάσιος Πλατιάς προέβησαν σε καταγγελία της σύμβασης μετόχων που αφορούσε τη Σφακιανάκης Συμμετοχών.

Μέχρι τότε ο όμιλος είχε γιγαντωθεί έχοντας ως κυριότερη δραστηριότητα την εισαγωγή και εμπορία αυτοκινήτων Suzuki και Cadillac, καθώς και αυτή των φορτηγών DAF. Επίσης, η είσοδος στη λιανική με κάθετες συμφωνίες για την εμπορία αυτοκινήτων Opel, Ford, MΙΝΙ, Volvo, Cadillac, FΙΑΤ, Alfa Romeo, Abarth, Renault και Dacia, αλλά και η εμπορία μοτοσικλετών Suzuki και BMW είχαν φέρει πολύ καλά αποτελέσματα.

Η οικονομική κρίση που άρχισε το 2010 έφερε ακόμη πιο βαριά σύννεφα στην επιχείρηση, αφού οι επιλογές της χρυσής περιόδου επιβάρυναν την εισηγμένη με υψηλό δανεισμό. Οι δύο αδελφές, που ήταν και οι βασικοί μέτοχοι, άρχισαν να διαφωνούν για τον επιμερισμό ευθυνών και για το ποιος θα αναλάβει να βγάλει το φίδι από την τρύπα. Το 2015 η Κατερίνα Σφακιανάκη προέβη μονομερώς στην καταγγελία της σύμβασης μετόχων μεταξύ της ίδιας και της αδελφής της, η οποία είχε συναφθεί πριν από οχτώ χρόνια. Το νέο απασχόλησε τα οικονομικά sites που έγραψαν ότι τα προβλήματα είχαν να κάνουν με τον Σταύρο Τάκη, ο οποίος ήταν από το 2012 διευθύνων σύμβουλος του ομίλου και παρά τις προσπάθειες που έκανε εκείνη την περίοδο, οι υποχρεώσεις του ομίλου ξεπέρασαν στο σύνολό τους τα 350 εκατ. ευρώ δημιουργώντας βαρύ κλίμα. Την ίδια στιγμή, οι δύο αδελφές και οι σύζυγοί τους φέρονται να νοίκιαζαν μέσω της εταιρείας leasing του γκρουπ τα τελευταία μοντέλα των πιο ακριβών brands με φουλ εξοπλισμό, τα οποία άλλαζαν σχεδόν πριν κλείσουν έναν χρόνο στα χέρια τους με άλλα. Τελικά το 2017 η Κατερίνα Σφακιανάκη και ο σύζυγός της πούλησαν το μερίδιό τους στον γιο του Σταύρου Τάκη, Κρίστιαν-Ολιβερ, που μαζί με τη σύζυγό του απέκτησαν τον πλήρη έλεγχο της εταιρείας.
Το 2018 οι συνολικές υποχρεώσεις της Σφακιανάκης ξεπερνούσαν πλέον τα 450 εκατ. ευρώ, όμως οι τράπεζες μετά την αύξηση κεφαλαίου έδωσαν προσωρινή ανάσα στην εταιρεία. Τον Ιούλιο του 2019 γίνεται γνωστή η αγωγή που κατέθεσε η Μιράντα-Ευστρατία Σφακιανάκη με την οποία αμφισβητούσε το κύρος της γενικής συνέλευσης των μετόχων της Σφακιανάκης ΑΕΒΕ, χαρακτηρίζοντάς την άκυρη ή ανυπόστατη. Ηδη ακούγονταν φήμες για τον γάμο της με τον Σταύρο Τάκη και για κρίση που οδήγησε το ζευγάρι σε διάσταση, τόσο στον έγγαμο όσο και στον επαγγελματικό τους βίο. Η κίνησή της δεν είχε συνέχεια και χαρακτηρίστηκε από τον ισχυρό άνδρα της Σφακιανάκης ως ενδομετοχική διαφορά, οι παροικούντες όμως τον χώρο με γνώση της υπόθεσης εικάζουν ότι οι δύο σύζυγοι δεν πορεύονται πλέον στο ίδιο στρατόπεδο.

Ούτως ή άλλως, όμως, έχει δρομολογηθεί η αναστολή διαπραγμάτευσης της μετοχής στο Χρηματιστήριο, 23 χρόνια μετά την είσοδο της εταιρείας σε αυτό από τον Νικόλαο Σφακιανάκη, τον άνθρωπο που από παιδί αγάπησε όσο κανείς άλλος το αυτοκίνητο.