Στο Συμβούλιο της Επικρατείας η «ατελής οικογένεια» του Βασίλη Σκουρή

Πόσο άδικη μπορεί να είναι η καρδιά ενός ανθρώπου που ενώ στη μακροχρόνια ζωή του έχει εισπράξει δόξα, αξιώματα και τιμές, μπροστά σε ένα αθώο παιδί εμφανίζεται σκληρός; Δεν πρόκειται για άλλον παρά για τον επί τρεις συνεχόμενες θητείες πρόεδρο του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης Βασίλη Σκουρή, ο οποίος είναι φορτωμένος με πολλούς τίτλους που κέρδισε στην έως σήμερα πορεία του.

Οι δάφνες και οι περγαμηνές που έχει στη φαρέτρα του ο Βασίλης Σκουρής δεν είναι λίγες, θα τις ζήλευε ο καθένας. Διετέλεσε καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ηταν ο πρώτος Ελληνας πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης από τον Οκτώβριο του 2003 έως το 2009. Διετέλεσε πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου της Θεσσαλονίκης από το 1999. Είναι αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από τον Νοέμβριο του 2010. Διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής Ερευνών από το 1993 έως και το 1995, του Επιστημονικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Δικαίου, του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Σχολής Δικαστών από το 1995 έως το 1996, πρόεδρος της Ελληνικής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής το 1998 και πρόεδρος του επιστημονικού συμβουλίου του υπουργείου Εξωτερικών (1997-1999).

Ακόμη, έχει διατελέσει υπουργός Εσωτερικών στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Γρίβα (1989) και υπηρεσιακός υπουργός Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης στην κυβέρνηση Σημίτη (1996).

Παρά τον ατέρμονα κατάλογο των αξιωμάτων, ευσήμων, κ.λπ. που κατέχει ο κ. Σκουρής, υπάρχει ένα «αγκάθι» που σκοτώνει τις σχέσεις του με τον γιο του, τη νύφη του και το εγγόνι του, το οποίο σήμερα είναι 22 ετών.

Η κόντρα με τον γιο και τη νύφη

Ποτέ δεν ήταν καλές οι σχέσεις του Βασίλη Σκουρή με τον δικηγόρο γιο του Παναγιώτη και τη γυναίκα του (και νύφη του), δικηγόρο και καθηγήτρια στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου Ελένη Τροβά. Μάλιστα, η κυρία Τροβά έλεγε ότι ο πατέρας του συζύγου της έχει, όπως «όλη η Αθήνα το ξέρει από χρόνια», «μανία για την επαγγελματική μου προκοπή και ειδικά για τα έσοδά μου από τη δικηγορία».

Οταν η Ακαδημία Αθηνών αποφάσισε να ανακηρύξει τον κ. Σκουρή αντεπιστέλλον μέλος της, ο γιος και η νύφη του αποφάσισαν να κολλήσουν το σπασμένο γυαλί της οικογένειας του τέως πρόεδρου του δικαστηρίου. Ετσι, στις 2 Νοεμβρίου 2010 κατά την τελετή ανακήρυξης του κ. Σκουρή σε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, παραβρέθηκαν ο γιος του, η νύφη του και ο θετός εγγονός του, ηλικίας τότε 12 ετών. Ο παππούς Σκουρής τον εγγονό του τον συνάντησε για πρώτη φορά την ημέρα της τελετής.

Εκείνη την ημέρα τα πράγματα έδειξαν αρχικά ότι οι σχέσεις της οικογένειας θα μπορούσαν να αποκατασταθούν. Οπως αποδείχθηκε πολύ σύντομα, όμως, επρόκειτο για μια ψευδαίσθηση, ένα όνειρο λίγων μόνον λεπτών. Και αυτό γιατί στην τελετή της Ακαδημίας Αθηνών, όπως πάγια γίνεται, εκφώνησε ομιλία με θέμα: «Η θέση των κοινωνικών ηθικών προτύπων και της ατομικής ηθικής στο Σύνταγμα».

Σε μία αποστροφή της ομιλίας του, που αναφερόταν στο κεφάλαιο «Η προστασία της οικογένειας και του γάμου», ο κ. Σκουρής ανέφερε: «Εξάλλου, οικογένεια είναι ασφαλώς η ολοκληρωμένη μορφή της με τους συζύγους και τα φυσικά τέκνα τους, αλλά μπορεί να είναι και η ατελής οικογένεια της άγαμης μητέρας με το παιδί της, η θετή οικογένεια κ.ο.κ.».

Η επίμαχη ομιλία του κ. Σκουρή, όπως γίνεται πάντα, δημοσιεύτηκε στα πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών στον 85ο τόμο: «Δημόσια συνεδρία της 2ας Νοεμβρίου 2010».

Η επίμαχη πρόταση και ειδικά ο όρος «ατελής οικογένεια» που ανέφερε ο κ. Σκουρής είχαν ως αποτέλεσμα όχι μόνο να καταρρεύσει ως χάρτινος πύργος η προσπάθεια επανασύνδεσης της τριμελούς οικογένειας του Παναγιώτη Σκουρή με τον πατέρα του, αλλά και να ανοίξει ένας δικαστικός αγώνας, μια πτυχή του οποίου εκδικάστηκε στις 11 Ιουνίου.

«Εξυβριστική» αναφορά

Οι γονείς του ανήλικου παιδιού θεώρησαν ότι η αναφορά του κ. Σκουρή για την «ατελή οικογένεια» αφορούσε αποκλειστικά το θετό ανήλικο παιδί τους και με τη συγκεκριμένη «εξυβριστική», όπως τη χαρακτηρίζουν, πρόταση εξέφρασε τη δυσαρέσκεια και την εμπάθειά του στο πρόσωπο του ανήλικου, τον οποίο είχε βάλει στο στόχαστρο.

Ενοχλημένο το ζεύγος των δικηγόρων από τη συμπεριφορά του κ. Σκουρή, αποφάσισε να υπερασπιστεί τον ψυχικό κόσμο του θετού παιδιού του, που ο παππούς του το πλήγωσε. Αποφάσισαν επίσης να υπερασπιστούν την προσωπικότητα του παιδιού τους, πολύ περισσότερο μάλιστα που σε λίγα χρόνια θα ενηλικιωνόταν και θα συνειδητοποιούσε σε όλη του την έκταση το εν λόγω περιστατικό με τον παππού του, ο οποίος στην ουσία δεν το αποδεχόταν ως εγγόνι του.

Αρχικά ο Παναγιώτης Σκουρής απέστειλε εξώδικο στον πατέρα του και αφού διαμαρτυρήθηκε έντονα για την επίμαχη αναφορά («ατελή οικογένεια»), τον κάλεσε να άρει με τη διαγραφή της επίμαχης πρότασης την προσβολή της οικογένειάς του και ειδικά του ανήλικου εγγονού του, αλλά και κατ’ επέκταση όλων των οικογενειών που έχουν υιοθετημένα παιδιά ή είναι μονογονεϊκές οικογένειες.

Οπως υποστηρίζουν οι γονείς, είναι εντελώς ανεπιθύμητο το ανήλικο παιδί τους στον Βασίλη Σκουρή, χωρίς όμως να γνωρίζουν τον λόγο και ενώ μέχρι την ημέρα της τελετής στην Ακαδημία Αθηνών δεν το γνώριζε καν κατ’ όψη, ούτε και το είχε ακούσει ποτέ.

Το ζευγάρι των δικηγόρων δεν δίστασε να επισημάνει ότι ο χαρακτηρισμός «ατελής» για έναν θεσμό και για μια οικογένεια σε τίποτα δεν διαφέρει από το να αποκαλέσεις ένα παιδί «μπάσταρδο», απλά κάνεις «κομψότερη τη λέξη».

Ο παππούς, αμετακίνητος από τις θέσεις του, ποτέ μέχρι σήμερα δεν συναίνεσε να διαγραφεί η επίμαχη φράση από την ομιλία του ενώπιον της ακαδημαϊκής κοινότητας. Παρά το εξώδικό που του απέστειλε ο γιος του, δεν μεταπείστηκε.

Σε μια απέλπιδα προσπάθεια η μητέρα του ανήλικου τότε παιδιού ζήτησε από τον πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών, ομότιμο καθηγητή Επαμεινώνδα Σπηλιωτόπουλο, τη διαγραφή της. Η απάντηση ήταν ότι «η Ακαδημία Αθηνών δεν λογοκρίνει τις ομιλίες των τακτικών και αντεπιστελλόντων μελών της».

Ακολούθησε νέο εξώδικο του ζεύγους προς την Ακαδημία Αθηνών με το οποίο ζητούσε να διακόψει (με τη διαγραφή της επίμαχης φράσης) «κάθε προσβολή της προσωπικότητάς τους και του ανήλικου τέκνου τους», και πάλι όμως χωρίς ανταπόκριση.

«Προσβολή για υιοθεσίες και μονογονεϊκές οικογένειες»

Ετσι, το ζεύγος κατέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ζητώντας να ακυρωθεί η άρνηση της Ακαδημίας Αθηνών να διαγραφεί η εν λόγω φράση και να παραπεμφθεί το όλο θέμα προς συζήτηση στην αρμόδια επιτροπή δημοσιευμάτων της Ακαδημίας. Υποστηρίζουν ότι η αναφορά «ατελής οικογένεια» από την πλευρά του Βασίλη Σκουρή προσβάλλει και θίγει όλες οικογένειες που έχουν θετά παιδιά και είναι μονογονεϊκές οικογένειες.
Οπως υποστηρίζουν οι γονείς του τότε ανήλικου, στην επίμαχη τελετή το παιδί τους, όπως και οι συμμαθητές του, αλλά και οι δάσκαλοί του έμαθαν ότι έχει μια «ατελή οικογένεια», την οποία μάλιστα χαρακτήρισε έτσι ο παππούς του, που είναι πρόεδρος του στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και καθηγητής πανεπιστημίου. Επίσης, η συγκεκριμένη αναφορά στην «ατελή οικογένεια» έγινε από τον κ. Σκουρή με ευθεία πρόθεση σε βάρος της οικογένειας του γιου του λόγω των άγνωστης αιτίας αντιρρήσεών του για την υιοθεσία του ανηλίκου.

Η συγκεκριμένη αναφορά του κ. Σκουρή, υπογραμμίζουν οι γονείς του ανήλικου, αποκλείεται να είναι συγκυριακή και να μην έχει εξυβριστικό σκοπό, καθώς επανειλημμένα έχει δηλώσει «την απαξία στο θετό του εγγόνι, το οποίο δεν θεωρεί γνήσιο τέκνο για λόγους που μόνο εκείνος γνωρίζει και που σε καμία περίπτωση δεν αφορούν το παιδί».

Η «ατελής οικογένεια» είναι μια νομική κατασκευή του κ. Σκουρή, υποστηρίζει το ζευγάρι των δικηγόρων, η οποία αποσκοπούσε στο να προσβάλλει, μειώσει και υποτιμήσει πρώτα την οικογένεια του γιου του και στη συνέχεια όλες τις ευρισκόμενες σε μειονεκτική θέση -κατά τις απόψεις του- μονογονεϊκές οικογένειες και αυτές που έχουν θετά παιδιά.

Η συζήτηση στο ΣτΕ

Μετά από δέκα αναβολές και αρκετά χρόνια, η αίτηση ακύρωσης του ζεύγους συζητήθηκε την Τρίτη 11 Ιουνίου στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο και οι δύο γονείς παραστάθηκαν και υποστήριξαν την αίτησή τους.
Κατά την ακροαματική διαδικασία, υποστήριξαν ότι η άποψη που εξέφρασε ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών περί λογοκρισίας της ομιλίας είναι μη νόμιμη και αντίθετη στην αρχή της αμεροληψίας.

Σε άλλο σημείο ανέφεραν ότι η Ακαδημία Αθηνών με την απόφασή της να μη συγκαλέσει το αρμόδιο όργανο (Επιτροπή Δημοσιευμάτων) προκειμένου να λάβει απόφαση επί του αιτήματός τους ξεπέρασε τον σκόπελο του δικαστικού ελέγχου των ενεργειών της, με αποτέλεσμα να παραβιάζεται το κατοχυρωμένο τόσο από το Σύνταγμα όσο και από την ΕΣΔΑ δικαίωμα δικαστικής προστασίας.

Επισήμαναν ακόμη ότι ο κ. Σκουρής, «αδόκιμα ονομάζει “ατελή” τη θετή οικογένεια, όρο που δεν υπάρχει στο δίκαιο», ενώ ως επιστημονική γνώμη «δεν παύει να έχει εξυβριστικό και προσβλητικό χαρακτήρα».

Η Ακαδημία Αθηνών, τόνισαν, με το να παραλείψει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που είχε ανακύψει παράνομα αποδέχθηκε την άποψη του κ. Σκουρή. Και αυτό γιατί «τόσο η θετή όσο και η μονογονεϊκή οικογένεια εξομοιώνονται πλήρως με την οικογένεια με δύο γονείς και φυσικά τέκνα, η οποία είναι ένα μόνο είδος οικογένειας, όπως αυτή προβλέπεται από το Σύνταγμα και τις διεθνείς συνθήκες».

Το δικαστήριο επιφυλάχθηκε να εκδώσει την απόφασή του, η οποία αναμένεται το ερχόμενο φθινόπωρο.