Τι προβλέπει το σχέδιο νόμου για την Ίδρυση Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής

Στην Κεντρική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή της Βουλής κατατέθηκε σήμερα το σχέδιο νόμου για την ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, αλλάζοντας τον «χάρτη» της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης καθώς το υπουργείο Παιδείας, αναμένεται να προχωρήσει και σε άλλες συνενώσεις ΤΕΙ και Πανεπιστημίων. Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής θα προέλθει από την συνένωση των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά.

Το Σχέδιο Νόμου, μεταξύ άλλων, προβλέπει: Το Πανεπιστήμιο θα διοικείται από Διοικούσα Επιτροπή έως την 31-12-2018, οπότε και θα αναλάβει πλέον καθήκοντα ο εκλεγμένος Πρύτανης και η Σύγκλητος.

Οι εκλογές για τα λοιπά όργανα διοίκησης (Σχολών και Τμημάτων) θα διεξαχθούν νωρίτερα, έως την 1-4-2018.

Δημιουργούνται 5 σχολές και 26 τμήματα

Δημιουργούνται συνολικά πέντε Σχολές και 26 Τμήματα. Σήμερα, μαζί με τις εισαγωγικές κατευθύνσεις, υπάρχουν 42 Τμήματα. Ο πρώτος κύκλος σπουδών όλων των Τμημάτων διαρκεί οκτώ ακαδημαϊκά εξάμηνα και περιλαμβάνει μαθήματα 240 πιστωτικών μονάδων.

Επίσης , ορίζεται η ένταξη των μελών Δ.Ε.Π. των απορροφώμενων Τ.Ε.Ι. στα Τμήματα του πανεπιστημίου. Τα μέλη Δ.Ε.Π. αποκτούν τους ακαδημαϊκούς τίτλους των μελών Δ.Ε.Π. του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής κατ’ αντιστοίχιση των κατεχόμενων θέσεων (α΄ βαθμίδας, αναπληρωτές, επίκουροι, υπηρετούντες λέκτορες), και υποβάλλονται στο ακαδημαϊκό καθεστώς των μελών Δ.Ε.Π. Πανεπιστημίων, με την ίδια εργασιακή σχέση που κατέχουν (τακτική θέση ή προσωποπαγή). Η υπαγωγή και στο αντίστοιχο μισθολογικό καθεστώς γίνεται από 1-9-2018.

Διάκριση εισάγεται μόνο για τους καθηγητές α΄ βαθμίδας, οι οποίοι εντάσσονται σε προσωποπαγείς θέσεις και για να μετατραπεί η θέση τους σε τακτική οφείλουν να καταθέσουν αίτηση συνοδευόμενη από τα αναγκαία δικαιολογητικά.

Οι φοιτητές των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά, εντάσσονται στα αντίστοιχα Τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Μέχρι και την ολοκλήρωση της εξεταστικής περιόδου του Σεπτεμβρίου 2018 εξακολουθούν να εφαρμόζονται τα προγράμματα σπουδών των δύο Τ.Ε.Ι., ενώ τα προγράμματα σπουδών των Τμημάτων του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής εφαρμόζονται από το χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2018- 2019.

Ύστερα από απόφαση της Συνέλευσης των νέων Τμημάτων, γίνεται η αντιστοίχιση των μαθημάτων του προγράμματος σπουδών των Τμημάτων των απορροφώμενων Τ.Ε.Ι. με μαθήματα του προγράμματος σπουδών των Τμημάτων του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. 

Κατ’ αυτόν τον τρόπο καθορίζονται τα μαθήματα που υπολείπονται να ολοκληρώσει επιτυχώς κάθε φοιτητής, μεταξύ των μαθημάτων που προσφέρονται βάσει των προγραμμάτων σπουδών των Τμημάτων του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, ώστε να λάβει τον τίτλο σπουδών είτε Τμήματος του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής είτε Τμήματος Τ.Ε.Ι. ανάλογα με την επιλογή του φοιτητή. Δηλαδή, δίνεται η δυνατότητα στους φοιτητές να επιλέξουν να ολοκληρώσουν τον πρώτο κύκλο σπουδών του Τμήματος Τ.Ε.Ι. στο οποίο έχουν εισαχθεί, υποβάλλοντας σχετική υπεύθυνη δήλωση στη γραμματεία του αντίστοιχου Τμήματος του πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής έως την 30η Σεπτεμβρίου 2018, η οποία δεν ανακαλείται.

Οι φοιτητές που κατά την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2018- 2019 έχουν υπερβεί τη διάρκεια των εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη του τίτλου σπουδών, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών, προσαυξανόμενη κατά τέσσερα (4) εξάμηνα, δεν μπορούν να λάβουν πτυχίο πανεπιστημίου, αλλά έχουν μόνο το δικαίωμα να ολοκληρώσουν τον πρώτο κύκλο σπουδών Τμήματος Τ.Ε.Ι..

Αυξάνεται από 1% σε 5% το ποσοστό εισαγωγής των αποφοίτων των ΕΠΑΛ μέσω των Πανελλαδικών Εξετάσεων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Η αύξηση του ποσοστού κρίνεται αναγκαία ενόψει της απορρόφησης του Τ.Ε.Ι. Αθήνας και του Τ.Ε.Ι. Πειραιά στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.

Τα διπλώματα μεταπτυχιακών σπουδών που θα απονεμηθούν σε φοιτητές που έχουν εισαχθεί και παρακολουθούν προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών σε Τμήματα των απορροφώμενων Τ.Ε.Ι., θα απονεμηθούν από τα αντίστοιχα Τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής ως διπλώματα μεταπτυχιακών σπουδών πανεπιστημίου.

Ιδρύονται στα ΑΕΙ Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης

Με το σχέδιο νόμου ιδρύονται στα Α.Ε.Ι τα Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (Κ.Ε.Ε.) στα οποία θα οργανώνονται διετή προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης για αποφοίτους των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑ.Λ.). Τα Κ.Ε.Ε. θα παρέχουν διπλώματα επιπέδου 5 του Εθνικού και Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων και η φοίτηση θα είναι δωρεάν.

Δίνεται επίσης η δυνατότητα να συνδέουν τα μαθησιακά αποτελέσματα με μονάδες του European Credit System for Vocational and Education and Training – ECVET, που περιγράφεται στη Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 2009 (Ε.Ε. C 155/02 της 8.7.2009) η απόδοση των οποίων επιτρέπει τόσο την αντιστοίχιση των αποκτούμενων προσόντων και την ισοτιμία των τίτλων σπουδών όσο και την κινητικότητα μεταξύ διαφόρων εκπαιδευτικών συστημάτων και των διαφόρων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο στόχος του υπουργείου

Όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση: Στην πολιτική και τους στόχους του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων εντάσσεται και η διαμόρφωση του Ενιαίου Χώρου της Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας, αποσκοπώντας στην αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης, τη διεύρυνση των ερευνητικών δυνατοτήτων και ταυτοχρόνως την αντιμετώπιση χρόνιων προβλημάτων στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Στο πλαίσιο αυτό δίνεται έμφαση στην ισχυροποίηση των Ιδρυμάτων, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

Είναι σαφές ότι στην πορεία των χρόνων τα Τ.Ε.Ι. έχουν αλλάξει άρδην φυσιογνωμία, αποτελώντας επάξια τον έναν από τους δύο παράλληλους τομείς της ανώτατης εκπαίδευσης και έχοντας μια συνεχώς ανοδική πορεία, παρά την υστέρηση πολλές φορές στον αριθμό μελών Δ.Ε.Π. και σε υλικούς πόρους, σε σχέση με τα πανεπιστήμια.

Τα Τ.Ε.Ι. Αθήνας και Πειραιά είναι μεταξύ των πλέον αναγνωρισμένων Α.Ε.Ι. για την ποιότητα σπουδών που παρέχουν, ποιότητα που πιστοποιείται, μεταξύ άλλων, και από τις πολύ θετικές αξιολογήσεις τους μέσω και της Α.ΔΙ.Π., αλλά φαίνεται και από την υψηλή θέση που τα Τμήματά τους έχουν στις προτιμήσεις των υποψηφίων μελλοντικών σπουδαστών.

Με το παρόν νομοσχέδιο, στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης του χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης, με ακαδημαϊκές και αναπτυξιακές πάντοτε μέριμνες, τα ιδρύματα αυτά απορροφώνται από το νεοϊδρυόμενο «Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής».

Η ίδρυση αυτού του πανεπιστημίου, βασίζεται καταρχήν στην ακαδημαϊκή ποιότητα που έχουν πετύχει τα δύο Ιδρύματα με τις προσπάθειες και τα επιτεύγματα του ίδιου του προσωπικού τους. Σηματοδοτεί, επίσης, τη δημιουργία ισχυροποιημένων πόλων με την ενεργό συμμετοχή των ίδιων των Α.Ε.Ι..

Το νομοσχέδιο είναι αποτέλεσμα μιας μακράς διαδικασίας διαβούλευσης και επεξεργασίας, τόσο στο εσωτερικό της ακαδημαϊκής κοινότητας των δύο Ιδρυμάτων, στις συνελεύσεις των Τμημάτων και των Συγκλήτων, όσο και στα πλαίσια επιτροπής που συγκροτήθηκε στο Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων από ακαδημαϊκούς εγνωσμένου κύρους και εκπροσώπους των διοικήσεων των Ιδρυμάτων. 

Εντοπίστηκε, λοιπόν, η ανάγκη διαμόρφωσης νέων Τμημάτων με προγράμματα ισχυρού γνωσιολογικού υποβάθρου που αντιστοιχούν σε ακαδημαϊκώς αναγνωρισμένα πεδία, ώστε οι ακαδημαϊκές μονάδες να έχουν προοπτικές ισχυρής παρουσίας στον ελληνικό και διεθνή χώρο. 

Τα νέα Τμήματα θα έχουν νέο πρόγραμμα σπουδών και κάποια εξ αυτών θα θεραπεύουν νέα γνωστικά πεδία, που δεν υπάρχουν ακόμη στον χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, αλλά έχουν δείξει την μεγάλη δυναμική και την προοπτική τους στις εμπειρίες άλλων χωρών.

Η διαμόρφωση του νέου Πανεπιστημίου γίνεται έχοντας ως γνώμονα ακαδημαϊκά κριτήρια, αντίθετα με λογικές επικαλύψεων, πολυδιάσπασης και υπερ-εξειδίκευσης. Το όλο εγχείρημα, όπως αποτυπώνεται στο νομοσχέδιο, οδηγεί και σε σημαντικές οικονομίες κλίμακας, καθώς από τα 42 Τμήματα και εισαγωγικές κατευθύνσεις των δύο Ιδρυμάτων το νέο Πανεπιστήμιο θα έχει 26 ακαδημαϊκά Τμήματα με προοπτική την έντονη παρουσία του στον ελληνικό και διεθνή ακαδημαϊκό χάρτη”.


Στο νομοσχέδιο περιέχονται και λοιπές διατάξεις, ρυθμίσεις για τα Α.Ε.Ι. και την έρευνα.
Οπως τονίζεται, “στην έρευνα υπάρχει η πιθανότητα να τεθούν σε διακινδύνευση αξίες και αγαθά τα οποία προστατεύονται από το διεθνές δίκαιο, τους διεθνώς αναγνωρισμένους κανόνες ηθικής και δεοντολογίας, το ενωσιακό δίκαιο και την εθνική νομοθεσία. Έτσι, ορισμένα ερευνητικά έργα μπορεί να προσβάλλουν ή να θέσουν σε κίνδυνο την η αξία και την αυτονομία του ανθρώπου, την ιδιωτική ζωή και τα προσωπικά δεδομένα ή το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα.

Βασικό καθήκον της ερευνητικής κοινότητας είναι να τηρεί τις ηθικές αρχές της έρευνας, να προσδιορίζει τα κριτήρια της ορθής ερευνητικής συμπεριφοράς, να μεγιστοποιεί την ποιότητα και την αξιοπιστία της έρευνας, και να ανταποκρίνεται επαρκώς σε απειλές ή παραβιάσεις της ακεραιότητας της έρευνας. Προκειμένου να πράξει αυτό θα πρέπει πρώτα να εξετάσει κατά πόσο τα ερευνητικά έργα που διεξάγονται στους κόλπους της ανταποκρίνονται επαρκώς στις βασικές ηθικές επιταγές που τίθενται διεθνώς ή ενδέχεται να τις παραβιάσουν. 

Στο πλαίσιο αυτό, τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα αναλαμβάνουν ηγετικό ρόλο στη διαμόρφωση σαφών πολιτικών και διαδικασιών σχετικά με τις ορθές ερευνητικές πρακτικές και τον διαφανή και ορθό χειρισμό των παραβιάσεων”.

Θεσμοθετούνται Επιτροπές Ηθικής της Έρευνας

Για το λόγο αυτό κρίθηκε σκόπιμο να θεσμοθετηθούν οι Επιτροπές Ηθικής της Έρευνας, οι οποίες θα ασκούν ένα είδος «προληπτικού ελέγχου ηθικής καταλληλότητας» στα ερευνητικά έργα που πρόκειται να υλοποιηθούν στον συγκεκριμένο κάθε φορά φορέα (Α.Ε.Ι. ή ερευνητικό φορέα). 

Με άλλα λόγια, οι εν λόγω Επιτροπές δεν έχουν ως σκοπό την έκφραση γνώμης ως προς την επιστημονική ορθότητα ενός ερευνητικού έργου. Σκοπός τους είναι να εξετάσουν κατά πόσον ένα ερευνητικό έργο ενδέχεται, λόγω π.χ. του ανεπαρκούς σχεδιασμού του, να θέσει σε διακινδύνευση θεμελιώδεις και αδιαπραγμάτευτες ηθικές αξίες (π.χ. την αυτονομία των συμμετεχόντων προσώπων).

Ήδη, για τα ερευνητικά έργα που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ήταν αναγκαία η αξιολόγηση της ηθικής ακεραιότητας της ερευνητικής πρότασης. Έτσι, ήδη ορισμένοι ακαδημαϊκοί και ερευνητικοί φορείς (π.χ. Πανεπιστήμιο Κρήτης, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ελληνικό Ίδρυμα Παστέρ) είχαν αναλάβει πρωτοβουλία και είχαν συστήσει από μόνοι τους επιτροπές ηθικής, προκειμένου να διασφαλίζουν ώστε τα ερευνητικά προγράμματα θα σέβονται βασικές αρχές ηθικής και δεοντολογίας της έρευνας. 

Εξάλλου και η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής είχε από καιρό προτείνει την σύσταση και λειτουργία τέτοιων επιτροπών σε όλους φορείς στους οποίους διεξάγεται επιστημονική έρευνα (βλ. την από 14.12.2005 γνώμη της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής για τις «Επιτροπές Ηθικής και Δεοντολογίας»).

Ήδη με το παρόν νομοσχέδιο συστήνονται Επιτροπές Ηθικής σε κάθε ΑΕΙ και σε κάθε ερευνητικό και τεχνολογικό κέντρο που εποπτεύεται από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Ο έλεγχος αυτός μέσω των Επιτροπών θα αποτελεί μια επιπλέον εγγύηση αξιοπιστίας των ερευνητικών προγραμμάτων αλλά και το μέσο για την αποδοχή του ερευνητικού έργου από το κοινωνικό σύνολο.