Ανησυχία και από την Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία για την αλλαγή φύλου στα 15

Ιδεοληψίες, επιπολαιότητα ή επικίνδυνη απόπειρα ανάδειξης αριστερού προσήμου σε μια περίοδο που το μνημόνιο καθορίζει σχεδόν απόλυτα την ταυτότητα της κυβέρνησης;

Σε κάθε περίπτωση η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης επέλεξε να καταρτίσει το σχέδιο νόμου για την διόρθωση ταυτότητας φύλου αγνοώντας πλήρως τις ανησυχίες, τις ενστάσεις και τους προβληματισμούς που της κατέθεσε το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας προκειμένου, όπως ισχυρίστηκε ο κ. Σταύρος Κοντονής, να εμφανίσει ένα «ριζοσπαστικά προοδευτικό» νομοσχέδιο.

Όπως αποκαλύπτει σήμερα το protothema.gr, ο κ. Κοντονής, εκτός από την επιστολή της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδας στην οποία εκφράζεται η σαφέστατη διαφωνία με την επέκταση της δυνατότητας αλλαγής φύλου σε ανήλικους, είχε στα χέρια του υπόμνημα της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας όπου – μεταξύ άλλων – εκφράζεται η ανησυχία για την δυνατότητα αλλαγής φύλου και σε ενήλικα άτομα χωρίς ιατρική παρακολούθηση – γνωμάτευση.

Η διοίκηση της Ψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδας κλήθηκε από το προεδρείο της Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής για την ακρόαση επιστημονικών και κοινωνικών φορέων που έγινε στις 27 Σεπτεμβρίου στο κοινοβούλιο προκειμένου να καταθέσει τις απόψεις της για τις προωθούμενες διατάξεις. 

Ωστόσο, το Διοικητικό Συμβούλιο έστειλε γραπτό υπόμνημα το οποίο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει και την άποψη του τομέα «Σεξουαλικότητας και Διαπροσωπικών Σχέσεων» που επισημαίνει αρχικά ότι «φαίνεται πως το νομοσχέδιο κινείται σε σωστή κατεύθυνση για την διευθέτηση πολλών θεμάτων που αφορούν τους διεμφυλικούς και για την απο-ιατρικοποίηση του θέματος» για να προσθέσει στην συνέχεια: «Όμως εκφράζω την ανησυχία μου για την δυνατότητα που δίνεται σε άτομα με μείζονα ενεργό ψυχοπαθολογία (πχ παρανοική ψύχωση) και που ενδεχομένως δεν βρίσκονται σε ψυχιατρική παρακολούθηση, να μπορούν να κάνουν αίτηση αλλαγής φύλλου χωρίς να προηγείται μια εκτίμηση της κατάστασης τους… Στην ουσία ο δικαστής θα πρέπει να συμφωνεί με το αίτημα, εφόσον δεν έχει άλλη πληροφόρηση, ή θα ζητάει ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη μόνο αν κρίνει ότι αυτό απαιτείται. Και βεβαίως, αφού δεν είναι ο ίδιος επαγγελματίας ψυχικής υγείας, δεν μπορεί να το κάνει με τον δέοντα τρόπο..». 

Σε άλλο σημείο το διοικητικό συμβούλιο της Εταιρείας έθεσε υπόψη της επιτροπής και τα εξής ζητήματα: «Το βάρος της εκτίμησης του αιτήματος επωμίζεται ο δικαστής. Στην βάση ενός υπομνήματος που θα συνοδεύει την αίτηση και θα περιέχει κοινωνικές και ιατρικές πληροφορίες; 
Στη βάση πραγματογνωμοσύνης που θα διατάξει; 
Το δικαστικό σώμα θα χρειαστεί εκπαίδευση και οδηγίες για να διαχειριστεί αυτό το κοινωνικό / νομικό πρόβλημα».

Επίσης, στο υπόμνημα αναφέρεται ότι υπήρξαν και μέλη της επιστημονικής κοινότητας που υποστήριξαν πως το νομοσχέδιο αφορά «ένα θέμα περισσότερο κοινωνικό που άπτεται των δικαιωμάτων των πολιτών αυτής της χώρας και οι λίγες ψυχιατρικές αποκλίσεις θα μείωναν και θα αμαύρωναν το κεντρικό μεγάλο θέμα. Κάθε θεσμός έχει πάντοτε πολλά θετικά και λίγα αρνητικά. Ας αναλογιστούμε πως πολλά νομοσχέδια που έχουν ψηφιστεί αγνόησαν την Ψυχιατρική θεώρηση, επειδή οι υπόλοιπες συνιστώσες ήταν σημαντικότερες» για να προσθέσουν ότι οι ενδεχόμενες αρνητικές παρενέργειες του νομοσχεδίου είναι επουσιώδεις καθώς «δεν πρόκειται για μια χειρουργική επέμβαση αλλά για μια νομική πράξη, η οποία τουλάχιστον μια φορά μπορεί να αλλάξει…».

Αναλυτικά το υπόμνημα έχει ως εξής:

ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΦΥΛΟΥ
Η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία προσκλήθηκε από την Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής να μετάσχει στην συζήτηση για το νομοσχέδιο «Νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου – Εθνικός Μηχανισμός Εκπόνησης, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού».
 
Εστάλη η απάντηση που ακολουθεί , μετά από διαβούλευση στο Δ.Σ. και τον κλάδο Σεξουαλικότητας και Διαπροσωπικών Σχέσεων. Θεωρούμε απαραίτητη την ανάρτηση της απάντησης που δώσαμε στην επιτροπή της Βουλής και την συζήτηση γύρω από αυτό το σημαντικό ζήτημα. 

Στο τελικό κείμενο η ηλικία των εφήβων που μπορούν να ζητήσουν, με την σύμφωνη γνώμη των γονιών τους, την αλλαγή ταυτότητας φύλου μειώθηκε από τα 17 στα 15 έτη, θέτοντας προς συζήτηση σημαντικά νομικά θέματα, αλλά και εκτίμησης των οργανικών και ψυχολογικών παραμέτρων ενός οργανισμού σε πλήρη εξέλιξη. 

Σκεπτόμαστε να αφιερώσουμε σε αυτά τα ζητήματα μια επιστημονική ημερίδα, η οποία θα αξιοποιήσει και την συζήτηση για το παρόν νομοσχέδιο.

«Προς : Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης ,
Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης
Ευχαριστούμε για την πρόσκληση στην συζήτηση για το νομοσχέδιο «Νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου – Εθνικός Μηχανισμός Εκπόνησης, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού». Δεν μπορέσαμε να παρευρεθούμε, λόγω στενότητας των χρονικών ορίων της πρόσκλησης, αλλά σας παραθέτουμε τις ακόλουθες σκέψεις :
Από τον κλάδο Σεξουαλικότητας και Διαπροσωπικών Σχέσεων της εταιρείας μας :
«… Φαίνεται πως το νομοσχέδιο κινείται σε σωστή κατεύθυνση για την διευθέτηση πολλών θεμάτων που αφορούν τους διεμφυλικούς και για την απο-ιατρικοποίηση του θέματος.
Όμως εκφράζω την ανησυχία μου για την δυνατότητα που δίνεται σε άτομα με μείζονα ενεργό ψυχοπαθολογία (πχ παρανοική ψύχωση) και που ενδεχομένως δεν βρίσκονται σε ψυχιατρική παρακολούθηση, να μπορούν να κάνουν αίτηση αλλαγής φύλλου χωρίς να προηγείται μια εκτίμηση της κατάστασης τους. Πληροφορήθηκα επίσης ότι προβλέπεται να μπορεί ο ενδιαφερόμενος να ξαναζητήσει αλλαγή των στοιχείων του, στο προηγούμενο φύλο του, αν το θελήσει , ως μια φορά.
Στην ουσία ο δικαστής θα πρέπει να συμφωνεί με το αίτημα, εφόσον δεν έχει άλλη πληροφόρηση, ή θα ζητάει ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη μόνο αν κρίνει ότι αυτό απαιτείται. Και βεβαίως, αφού δεν είναι ο ίδιος επαγγελματίας ψυχικής υγείας, δεν μπορεί να το κάνει με τον δέοντα τρόπο..»

Το Δ.Σ. της εταιρείας θέτει υπόψη της Επιτροπής τα εξής σημεία :
- Το σχέδιο νόμου αποτελεί ενσωμάτωση στο εθνικό νομικό σύστημα Ευρωπαϊκών οδηγιών, αποτελεί κοινωνική-πολιτική επιλογή και επιχειρεί να θεσμοθετήσει προβλήματα κοινωνικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου των οποίων διεκδικεί την λύση η ΛΟΑΤ κοινότητα, επί της νομικής βάσης των ίσων ατομικών δικαιωμάτων.
- Έχει επιλεγεί από τον νομοθέτη η παράκαμψη της ιατρικής εκτίμησης του αιτήματος και του ιατρικού πιστοποιητικού.
Αυτό στηρίζεται στο ότι έχει γίνει διεθνώς αποδεκτό ότι το πώς βιώνει ένα άτομο την ταυτότητα φύλου δεν αποτελεί παθολογική κατάσταση, για την οποία απαιτείται ιατρική γνωμάτευση.
Σε κάποιες περιπτώσεις, όμως, όταν συνυπάρχει ενεργή ψυχοπαθολογία (π.χ. σχιζοφρένεια ή διπολική συναισθηματική διαταραχή), αυτή δεν μπορεί να εκτιμηθεί.
-Το βάρος της εκτίμησης του αιτήματος επωμίζεται ο δικαστής . 
Στην βάση ενός υπομνήματος που θα συνοδεύει την αίτηση και θα περιέχει κοινωνικές και ιατρικές πληροφορίες ; 
Στη βάση πραγματογνωμοσύνης που θα διατάξει ; 
Το δικαστικό σώμα θα χρειαστεί εκπαίδευση και οδηγίες για να διαχειριστεί αυτό το κοινωνικό / νομικό πρόβλημα.
Εκφράστηκε επίσης στο Δ.Σ. η άποψη : ότι πρόκειται για ένα θέμα περισσότερο κοινωνικό που άπτεται των δικαιωμάτων των πολιτών αυτής της χώρας και οι λίγες ψυχιατρικές αποκλίσεις θα μείωναν και θα αμαύρωναν το κεντρικό μεγάλο θέμα. Κάθε θεσμός έχει πάντοτε πολλά θετικά και λίγα αρνητικά. Ας αναλογιστούμε πως πολλά νομοσχέδια που έχουν ψηφιστεί αγνόησαν την Ψυχιατρική θεώρηση, επειδή οι υπόλοιπες συνιστώσες ήταν σημαντικότερες. Ας μη ξεχνάμε ότι δεν πρόκειται για μια χειρουργική επέμβαση αλλά για μια νομική πράξη, η οποία τουλάχιστον μια φορά μπορεί να αλλάξει…».
Σε όσους ασχολούνται με θέματα ψυχοπαθολογίας συνεχίζεται διεθνώς η συζήτηση για το τι σημαίνει η αλλαγή ταυτότητας φύλου ή η δυσφορία του φύλου, αλλά αυτό δεν αφορά άμεσα τα συγκεκριμένα ερωτήματα που θέτει το παρόν νομοσχέδιο. 
Μένουμε στη διάθεση σας για οποιαδήποτε συμπληρωματική διευκρίνιση…»
Το Δ.Σ. της ΕΨΕ