Εκδηλώσεις μνήμης για το χωριό στην Καρδίτσα που έσωσε 82 Εβραίους στην Κατοχή

«Όσοι από τους κατοίκους βρίσκεστε στη ζωή και όσοι δεν υπάρχετε πια, έχετε στην καρδιά μας μια ξεχωριστή θέση αιώνιας ευγνωμοσύνης. Βλέπω γύρω μου την οικογένειά μου, παιδιά, εγγόνια, συγγενείς και εκ μέρους όλων οφείλω να σας ευχαριστήσω με όλη μου την καρδιά γιατί υπάρχουμε χάρη σε σας».

Αυτά τα λόγια ανήκουν στον πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Καρδίτσας Μάκη Καπέτα, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης αποκαλυπτηρίων του μνημείου «αιώνιας ευγνωμοσύνης και αναγνώρισης», που πραγματοποιήθηκε σήμερα το μεσημέρι στο χωριό Αμάραντος (π. Μαστρογιάννη). Οι κάτοικοι του οποίου, από το φθινόπωρο του 1943 έως το καλοκαίρι του 1944, προσέφεραν ασφαλές καταφύγιο από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής και φιλοξενία, μοιράζοντας τα λιγοστά τρόφιμα που είχαν στα σπίτια τους, σε 62 Εβραίους της Καρδίτσας και άλλους 20 από τη Θεσσαλονίκη, τον Βόλο και τα Τρίκαλα. Και το σημαντικότερο, όπως τονίστηκε από τους ομιλητές, δεν βρέθηκε ούτε ένας από τους κατοίκους να καταδώσει το γεγονός αυτό στους Γερμανούς.



Με δάκρυα στα μάτια και συγκίνηση μέχρι την ολοκλήρωση της ομιλίας του, ο εκπρόσωπος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου, Σολομών Παρέντε, ανέφερε ότι η προσωπική, οικογενειακή του ιστορία είναι συνδεδεμένη με αυτή τη γη, με αυτό το χωριό και τη μεγαλοκαρδία των κατοίκων του, για να εξηγήσει: «Μία από αυτές τις ηρωϊκές οικογένειες έσωσε τους γονείς και τα αδέλφια της μητέρας μου. Ο θείος μου, Ντάνυ Εζρά, είναι σήμερα εδώ, μαζί μας. Ήρθε από το Ισραήλ -όπου ζει- για να ξαναπερπατήσει στα σοκάκια αυτού του όμορφου ορεινού χωριού που τότε -μέσα στην αβεβαιότητα της Κατοχής- του προσέφερε ό,τι πιο πολύτιμο και δυσεύρετο υπήρχε: Ασφάλεια".

Αυτό το μνημείο, τόνισε ο Δημήτρης Σιούφας, πρώην πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, θα θυμίζει στους αιώνες αυτήν την ιστορία αλληλεγγύης, ανθρωπισμού, ηρωϊσμού, για τη διάσωση 82 Εβραίων, 62 από την Καρδίτσα και άλλων 20 από τα Τρίκαλα, τον Βόλο και την Θεσσαλονίκη, από τους κατοίκους του Αμαράντου, το πανέμορφο Μαστρογιάννη. Τα χρόνια της κατοχής, πρόσθεσε ο κ. Σιούφας, και των διώξεων από τους Γερμανούς κατακτητές, τους αγκάλιασαν, τους στέγασαν, μοιράστηκαν τα όποια τρόφιμα ως δικοί τους άνθρωποι, για να καταλήξει: «Αυτό που ζούμε σήμερα εδώ στον Αμάραντο, με την παρουσία τόσο σημαντικών ανθρώπων δεν γίνεται μόνο για να τιμήσουμε και να θυμηθούμε τους γενναίους κατοίκους του, αλλά και να στείλουμε ένα μήνυμα σε όλο τον κόσμο ώστε να μην ξανασυμβούν ποτέ τέτοιες βαρβαρότητες».

Ένα μεγάλο ευχαριστώ απηύθυνε και ο Ρόμπερτ Μπονφίλ, ομότιμος καθηγητής Εβραϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, καθώς ο ίδιος και η οικογένειά του φιλοξενήθηκαν στο γειτονικό χωριό Απιδιά και όλοι τους διασώθηκαν. Ο Βίκτωρ Βενουζίου, συνταξιούχος πολιτικός μηχανικός, με καταγωγή από την Καρδίτσα ο οποίος διαμένει στην Θεσσαλονίκη, ισόβιο επίτιμο μέλος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, είναι ένας από τους δέκα εν ζωή διασωθέντες της ναζιστικής θηριωδίας, βρίσκοντας ασφαλές καταφύγιο από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής, σε σπίτι της κοινότητας Αμαράντου. Ο Βίκτωρ Βενουζίου κάλυψε και όλα τα έξοδα ανέγερσης του μνημείου, ενώ μιλώντας για την πρωτοβουλία αυτή, έκανε λόγο για κατάθεση ψυχής. Επίσης, αναφέρθηκε στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Καρδίτσας, το οποίο ενέκρινε την ανέγερση μνημείου τιμής, ευγνωμοσύνης και αιώνιας αναγνώρισης για τους κατοίκους του Αμαράντου (πρώην Μαστρογιάννη), τονίζοντας: «Να βροντοφωνάξω ένα μεγάλο εύγε στους Μαστρογιαννήτες, στις οργανώσεις ΕΑΜ -ΕΛΑΣ ένα ευχαριστώ, αυτοί μας σώσανε. Η στήριξη του ΕΑΜ ήταν καταλυτική».

Ο Δήμαρχος Καρδίτσας Φώτης Αλεξάκος, υποστήριξε πως αυτό το μνημείο είναι ένα χρυσό μετάλλιο ανθρωπιάς για μας, προτείνοντας τον Βίκτωρα Βενουζίου να γίνει επίτιμος δημότης Αμαράντου. Το μνημείο αυτό θα παραμένει φάρος που θα «φωτίζει» μέσα στο χρόνο τις πανανθρώπινες αξίες του σεβασμού στην ανθρώπινη ζωή και της κοινωνικής αλληλεγγύης, ανέφερε επίσης ο δήμαρχος Καρδίτσας.



Κεντρική ομιλήτρια της εκδήλωσης ήταν η Φωτεινή Τομαή-Κωνσταντοπούλου, ειδική εκπρόσωπος τπυ Υπουργείου Εξωτερικών για θέματα Ολοκαυτώματος, η οποία τόνισε ότι η σημερινή ημέρα είναι αφιερωμένη στους απλούς και ταπεινούς κατοίκους του Αμαράντου που άνοιξαν τα σπίτια και τις καρδιές τους, σφάλισαν ερμητικά τα στόματά τους και μοιράστηκαν το λιγοστό ψωμί τους και το ψωμί των παιδιών τους, με τους 82 αγνώστους που η Εθνική Αντίσταση οδήγησε ως εκεί με πλαστές ταυτότητες χριστιανικών ονομάτων έξω από την Καρδίτσα για να σωθούν. Στα δύσκολα, ανέφερε επίσης η κ. Φωτεινή Τομαή-Κωνσταντοπούλου, μετριέται ο άνθρωπος, και εδώ, διευκρίνισε, στο ταπεινό αυτό χωριό, οι άνθρωποι εκείνοι αποδείχθηκαν μεγάλοι και σπουδαίοι. «Από αυτή τη γωνιά, της μικρής άλλα ένδοξης χώρας μας, ας βροντοφωνάξουμε εμείς συγκεντρωμένοι στην πλατεία του όμορφου αυτού χωριού πως δεν θα επιτρέψουμε ποτέ ξανά να ζήσουν οι κοινωνίες τραγωδίες όπως εκείνη», κατέληξε, η πρεσβευτής-σύμβουλος.

Η εκδήλωση, στη οποία συμμετείχαν περισσότερα από 500 άτομα, ολοκληρώθηκε με τραγούδια της Χορωδίας της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, κατάθεση στεφάνων, τήρηση ενός λεπτού σιγής και ανάκρουση του εθνικού ύμνου.