Κύπρος: Τέσσερα χρόνια από την έκρηξη στον σταθμό του Βασιλικού

Η 11η Ιουλίου 2011 έχει καταγραφεί στη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου ως ακόμη μία μέρα που καταδεικνύει ότι τα καλοκαίρια υπήρξαν πάντα δύσκολα για τη Μεγαλόνησο. 

Το καλοκαίρι του 1821 οι Τούρκοι έσφαξαν την ηγεσία των Ελλήνων της Κύπρου για να μην εξαπλωθεί η επανάσταση και στη Μεγαλόνησο. Το καλοκαίρι του 1964 οι Τούρκοι βομβάρδισαν την Τηλλυρία. Το καλοκαίρι του 1974 η χούντα μαζί με την ΕΟΚΑ Β’ έκανε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και το ίδιο καλοκαίρι ακολούθησε η τουρκική εισβολή. Καλοκαίρι ήταν και το 2005 όταν έπεσε το αεροσκάφος της «Ήλιος» στο Γραμματικό.

Καλοκαίρι και όταν η Κύπρος ξύπνησε από μια τεράστια έκρηξη στη Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί. Μια έκρηξη που άφησε πίσω της νεκρούς αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και ναύτες του Πολεμικού Ναυτικού και 5 πυροσβέστες. Ταυτόχρονα εκείνη η έκθεση ισοπέδωσε και τη κλυδωνιζόμενη οικονομία.

Στο σκοτάδι
Δεν είχε ξημερώσει την 11η Ιουλίου του 2011 και στις 4 τα ξημερώματα η Μεγαλόνησος συνταράχτηκε από μία έκρηξη, η οποία καταγράφηκε ακόμα και από τους σεισμογραφικούς σταθμούς. Πέρασαν ώρες μέχρι να γίνει αντιληπτό στους έντρομους πολίτες τι ακριβώς είχε συμβεί. Το νησί είχε βυθιστεί στο σκοτάδι αφού ο ηλεκτροπαραγωγός σταθμός του Βασιλικού που βρίσκεται δίπλα στη Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» είχε ισοπεδωθεί. Όταν ο καπνός και η σκόνη κατακάθισαν διαπιστώθηκε ότι 12 άνθρωποι είχαν χαθεί και 60 άλλοι σφάδαζαν από τα τραύματα. Λίγες μέρες αργότερα υπέκυψε και ακόμα ένας τραυματίας. Η έκρηξη στα 96 κοντέινερς που είχαν αποθηκευτεί στη Ναυτική Βάση ήταν μια απόδειξη τους κράτους που βρισκόταν σε αποσύνθεση. Βρισκόντουσαν στοιβαγμένα σε εξωτερικό χώρο από το 2009, όταν κατασχέθηκαν σε πλοίο ρωσικών συμφερόντων που τα μετέφερε από το Ιράν στη Συρία κατά παράβαση του εμπάργκο του ΟΗΕ. Από τα έγγραφα που αποκαλύφθηκαν φαίνεται πως η κυβέρνηση του τότε Προέδρου Δημήτρη Χριστόφια είχε δώσει διαβεβαιώσεις στο καθεστώς Άσσαντ ότι δεν θα καταστρέψει το φορτίο και με κάποιο τρόπο θα το παρέδιδε σε μεταγενέστερο στάδιο. Ο τότε υπουργός άμυνας Κώστας Παπακώστας διαβεβαίωνε ότι το φορτίο είναι ακίνδυνο και θα μπορούσε να τοποθετηθεί ακόμα και στην αυλή του σπιτιού του. Κάθε προσπάθεια για καταστροφή των εκρηκτικών και απομάκρυνση του από τη Κύπρο προσέκρουε σε διάφορα προβλήματα. Λίγες μέρες πριν την έκρηξη είχε παρατηρηθεί διόγκωση δύο κοντέινερς και οι στρατιωτικοί άρχισαν να εκφράζουν φόβους για έκρηξη.

Οι οδηγίες που πήραν ήταν να τα ραντίζουν με νερό για να πέφτει η θερμοκρασία τους. Για τη κατάσταση είχε ενημερωθεί και ο υπουργός άμυνας και ο υπουργός εξωτερικών και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας αφού στις συσκέψεις που γινόντουσαν μετείχε ο διευθυντής του διπλωματικού του γραφείου. Όταν τα ξημερώματα της 11ης Ιουλίου 2011 παρατηρήθηκε ανάφλεξη αντί να διαταχθεί εκκένωση της βάσης, κλήθηκε η πυροσβεστική για κατάσβεση. Στις 4:00 τα ξημερώματα και ενώ στο χώρο βρισκόντουσαν αρκετά άτομα τα κοντέινερς εξερράγησαν.

Οι Νεκροί
·       Πλοίαρχος Ιωαννίδης Ανδρέας, Διοικητής Ναυτικού
·       Αντιπλοίαρχος Λάμπρου Λάμπρος, Διοικητής της Ναυτικής Βάσης
·       Αρχικελευστής Κλεάνθους Κλεάνθης
·       Κελευστής Ηρακλέους Μιχάλης
·       Ναύτης Χριστοφόρου Μιλτιάδης
·       Ναύτης  Χριστοφόρου Χριστάκης 
·       Αρχιλοχίας Πυροσβεστικής Ανδρέας Παπαδόπουλος
·       Πυροσβέστης Βασίλης Κρόκος
·       Πυροσβέστης Σπύρος Τταντής
·       Πυροσβέστης Παναγιώτης Θεοφίλου
·       Αρχιπυροσβέστης Γιώργος Γιακουμής
·       Πυροσβέστης Αδάμος Αδάμου
·       Ναύτης Αντώνης Χαραλάμπους (πέθανε τρεις μέρες μετά το ατύχημα)
 
Ευθυνοφοβία
Το τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες ζωές από την έκρηξη δεν άφησε πολλά περιθώρια στους υπουργούς εξωτερικών και άμυνας Μ. Κυπριανού και Κώστα Παπακώστα οι οποίοι υπέβαλλαν τις παραιτήσεις τους μαζί με τον αρχηγό της Εθνικής Φρουράς αντιστράτηγο Π. Τσαλικίδη. Ο Υπαρχηγός της Εθνικής Φρουράς αντιστράτηγος Σ. Αργυρού αρνούμενος να παραιτηθεί παύθηκε από το υπουργικό συμβούλιο. Ωστόσο η οργή του κόσμου είχε ως στόχο τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Δ. Χριστόφια ο οποίος στις πρώτες του δηλώσεις δεν ανέλαβε καμία ευθύνη και δεν ζήτησε συγνώμη για τη τραγωδία. Για πολλές μέρες χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωναν έξω από το Προεδρικό Μέγαρο στη Λευκωσία ζητώντας την παραίτηση του και τη τιμωρία όσων ευθύνονταν. Αντί παραιτήσεως ο Δ. Χριστόφιας διόρισε τον νομικό Π. Πουβίου ως μονομελή ερευνητική επιτροπή δεσμευόμενος ότι θα σεβαστεί το πόρισμα της έρευνας. Όταν το πόρισμα κατέληξε σε βαρύτατες ευθύνες του κ. Χριστόφια, ο ίδιος το απέρριψε και το απέδωσε σε κακοβουλία. Τότε ανέθεσε στην αστυνομία νέα έρευνα βάζοντας ως επικεφαλής αξιωματικό… ο οποίος μετά την έρευνα και αφού δεν βρήκε καμία ευθύνη στον Δ. Χριστόφια διορίστηκε Υπαρχηγός της Αστυνομίας.

Δίκη και καταδικες
Η δίκη που ακολούθησε σημαδεύτηκε με μία κίνηση η οοία προκάλεσε οργή. Ένας εκ των βασικών κατηγορουμένων, ο συνταγματάρχης Γ. Γεωργιάδης, ο οποίος είχε χειριστεί το φορτίο των 96 κοντέινερς, αντί να κάτσει στο εδώλιο μετατράπηκε σε μάρτυρα κατηγορίας και το δικαστήριο τον έκρινε παντελώς αναξιόπιστο. Επίσης ο αντιστράτηγος Πέτρος Τσαλικίδης αν και βρισκόταν στο κατηγορητήριο «δραπέτευσε» από τη Κύπρο και επέστρεψε στην Ελλάδα αρνούμενος να παρουσιαστεί στο Δικαστήριο επικαλούμενος την ιδιότητα του ως αξιωματικού του ελληνικού στρατού που δεν επέτρεπε την δίκη του σε άλλη χώρα. Παρά το ότι υπήρχαν διαβεβαιώσεις ότι θα δικαζόταν στην Ελλάδα, αυτό δεν συνέβη μέχρι σήμερα. Το Δικαστήριο καταδίκασε τον τότε υπουργό άμυνας Κώστα Παπακώστα και τρεις αξιωματικούς της πυροσβεστικής σε ποινές φυλάκισης από τρία έως πέντε χρόνια. Κατά την έφεση αθωώθηκε ο διοικητής της Πυροσβεστικής Α. Νικολάου ο οποίος έχει επιστρέψεις τα καθήκοντα του.

Ρεύμα από τα κατεχόμενα
Πέραν των απωλειών σε ανθρώπινες ζωές η έκρηξη στο Μαρί έθεσε εκτός λειτουργίας το σύστημα ηλεκτροδότησης των ελευθέρων περιοχών της Κύπρου. Το καλοκαίρι του 2011 σε συνθήκες καύσωνα τα σπίτια και οι επιχειρήσεις έμειναν χωρίς ηλεκτρισμό και γινόταν παροχή λίγες ώρες κάθε μέρα εκ περιτροπής. Η λύση βρέθηκε με την αγορά ηλεκτρισμού από τα κατεχόμενα κάτι που εκτόξευσε τις τιμές στα ύψη με κόστος που το πλήρωσαν οι καταναλωτές όχι μόνο στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος αλλά και στα προϊόντα το κόστος των οποίων αυξήθηκε.