Ο Λημνιός, που έστελνε αστακούς στη βασίλισσα και τον Τσόρτσιλ

Ένας δαιμόνιος Λημνιός επιχειρηματίας, πρώτος πρόεδρος της Αυστραλιανής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας και ιδρυτής της Ελλάς Μελβούρνης είναι ο άνθρωπος που άνοιξε το δρόμο για να πάνε χιλιάδες Ελληνίδες ως νύφες στην Αυστραλία. Πρόκειται για τον Θησέα Μαρμαρά, που δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή και ήταν ο άνθρωπος που έστελνε αστακούς στο παλάτι του Μπάκιγχαμ και στον Ουίνστον Τσόρτσιλ.

Τη ζωή και την προσφορά του Θησέα Μαρμάρα θυμήθηκε ο παλαίμαχος δημοσιογράφος Νίκος Κιτσάκης, που τον έζησε από κοντά για περίπου 20 χρόνια.

Με την ευκαιρία εκθέσεων με θέμα την ελληνική μετανάστευση στην Αυστραλία, ο Νίκος Κιτσάκης λέει για τον Μαρμαρά:

Ο Θησέας Μαρμαράς, ο «βασιλιάς» της ψαρομαρκέτας (ψαραγοράς) και πατέρας του αυστραλιανού ποδοσφαίρου, δεν ήταν από τους πρώτους που ήρθαν στη Μελβούρνη. Υπολογίζεται ότι πριν απ' αυτόν οι Έλληνες της Μελβούρνης έφθαναν τα 1.000 άτομα.

«Ως δημοσιογράφος, αλλά και ως πάροικος, παρακολούθησα τη δραστηριότητά του σε διαφορετικούς τομείς. Γνώρισα και έμαθα πολλά για τον Θησέα Μαρμαρά, ως επιχειρηματία, φιλάνθρωπο, φίλο, προστάτη πολλών μεταναστών και ως ηγέτη του ποδοσφαίρου μας.

Γι' αυτό θα επιχειρήσω μόνος μου να φέρω σε σας όσο πιο ατόφια γίνεται εικόνες και στιγμιότυπα από την ιστορία ενός μεγάλου Έλληνα μετανάστη που τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις από το κράτος, την Εκκλησία, ακόμη και από το παλάτι της Βρετανίας» λέει ο κ. Κιτσάκης.

Ο Θησέας Μαρμαράς γεννήθηκε στο Ρεπανίδι Λήμνου, στις 6 Ιουλίου 1910. Στην Αυστραλία έφθασε στις 12 Ιουλίου 1922 με ναύλα που του έστειλε ο μεγαλύτερος αδελφός του (επίσης αποθανών Θανάσης) που είχε έρθει επτά χρόνια νωρίτερα. Αργότερα, έφεραν τα άλλα τέσσερα αδέρφια τους, τον Θεοφάνη και τον Γιώργο, την Περσεφόνη και την Κατερίνα και τη χήρα μητέρα τους.

Ο τότε 12χρονος Θησέας εργάσθηκε τα πρώτα χρόνια στο μαγαζί του αδελφού του και μετά ακολούθησε τον δικό του δρόμο. Αν και δεν είχε πάει σχολείο, ήταν πολύ έξυπνος. Έμαθε τα αγγλικά πολύ καλά και ασχολήθηκε με πολλές δουλειές. Έπλενε πιάτα όλη τη νύχτα σε χορούς και το πρωί πήγαινε σε άλλη δουλειά. Δεν άφηνε ούτε ένα λεπτό ανεκμετάλλευτο. Ο πόθος του να προοδεύσει και ν' ανοίξει δικό του μαγαζί, σε συνδυασμό με το ρωμέικο φιλότιμο και το πείσμα νικούσαν την απελπιστική μοναξιά, το αφιλόξενο περιβάλλον και τη σκληρή δουλειά.

Είχε εμπιστοσύνη στον εαυτό του και σιγά σιγά το δαιμόνιο μυαλό του στράφηκε στο εμπόριο. Στόχος του, τα θαλασσινά είδη.

Άρχισε με τους αστακούς και τα στρείδια. Πουλούσε στα ξενοδοχεία, στα καφέ, στους δρόμους και οπουδήποτε αλλού έβλεπε την ευκαιρία. Σε δέκα χρόνια μάζεψε αρκετά χρήματα για ν' ανοίξει δικό του μαγαζί, το Melbourne Oyster Supply, στο Flinders Street, στο κέντρο της Μελβούρνης, που ήταν και το μεγαλύτερο της εποχής εκείνης. Δεν σταμάτησε όμως εκεί. Η ψαρομαρκέτα έγινε σχεδόν δική του. Και για να μπορεί να τροφοδοτεί όλα τα ψαράδικα, τα ξενοδοχεία, τα καφέ και τα «φις εν τσιπς», αποφάσισε να αγοράζει τους αστακούς και τα στρείδια από την Τασμανία, κατευθείαν από τις ψαρόβαρκες. Το 1933, με ένα διθέσιο αεροπλάνο τύπου Gipsy Moth, ο 23χρονος τότε Θησέας, μαζί με τον καλό του φίλο F.L. Roberts, ως πιλότο, μετέφεραν τους αστακούς και τα άλλα θαλασσινά στο μαγαζί και σε δυο-τρεις ώρες τροφοδοτούσαν όλη την αγορά.

   Το όνομά του ξεπέρασε τα σύνορα της Μελβούρνης και οι αστακοί που πουλούσε ήταν οι καλύτεροι σε όλη την Αυστραλία. Στα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Θησέας Μαρμαράς έστειλε πολλές φορές αστακούς και στρείδια στον τότε πρωθυπουργό της Αγγλίας, Ουίνστον Τσόρτσιλ, καθώς επίσης και στο παλάτι της Βρετανίας. Έως σήμερα υπάρχουν στο αρχείο του, σε προθήκη, τα ευχαριστήρια γράμματα που έλαβε από τον Τσόρτσιλ.

   Στις αρχές του 1960, κουρασμένος από τη σκληρή δουλειά, εγκατέλειψε τους αστακούς και τα στρείδια, αλλά δεν άντεξε και πολύ χωρίς ν' ασχοληθεί με κάτι. Όπως είχε πει κάποτε «ο άνθρωπος όσο ζει πρέπει να κάνει κάτι». Αυτή τη φορά στράφηκε στον ταξιδιωτικό τομέα και ανέλαβε τη διεύθυνση του πρακτορείου «Ερμής» που για πολλά χρόνια ήταν το πρώτο ελληνικό πρακτορείο.

   Φίλος των μεταναστών

   Γνώριζε πολύ καλά ότι οι αγρότες Έλληνες της μεταπολεμικής Ελλάδας θα αντιμετώπιζαν προβλήματα προσαρμογής στην προοδευμένη Αυστραλία. Γι αυτό παρότρυνε την Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης ν' αναλάβει ενεργό ρολό στην υποδοχή και εγκατάσταση των νεοφερμένων Ελλήνων.

Ταυτόχρονα, κατέβαλλε συνεχείς προσπάθειες να πείσει τη νεολαία ότι ο δημιουργικός αγώνας τους δεν πρέπει να τους αποκόψει από τις ελληνικές ρίζες τους. Τους ενθάρρυνε συνεχώς να οργανώνουν πολιτιστικές εκδηλώσεις, να εκκλησιάζονται συχνά και να προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό στην αυστραλιανή ήπειρο.

Το 1955, με εξουσιοδότηση του τότε υπουργού Μετανάστευσης και Εθνικών Υποθέσεων, Χολτ, επισκέφθηκε την Ελλάδα και έκανε αγώνα να πείσει την ελληνική κυβέρνηση να επιτρέψει τη μετανάστευση ανύπαντρων κοριτσιών.

Ο αγώνας του με τις αρμόδιες ελληνικές αρχές κράτησε τρεις ολόκληρες ημέρες και έληξε με την πρότασή του να φέρει μαζί του στην Αυστραλία έξι νεαρές κοπέλες. Η ελληνική κυβέρνηση υπεχώρησε και ο Μαρμαράς έφερε μαζί του έξι κοπέλες.

Με αμείωτο ενθουσιασμό συνέχισε τις προσπάθειες για την εισαγωγή της ελληνικής γλώσσας στην εκπαίδευση της Αυστραλίας. Πρωτοστάτησε στις κινήσεις για τη δημιουργία της έδρας Νεοελληνικών στο Πανεπιστήμιο Μελβούρνης και υποχρέωσε γνωστούς και άγνωστους παράγοντες της αυστραλιανής κοινωνίας να τον συνδράμουν σ' αυτή του την προσπάθεια.

Εξάλλου, με το παράδειγμά του, δίδαξε τους Έλληνες να είναι γενναιόδωροι προς τους αναξιοπαθούντες συνανθρώπους τους. Διέθεσε χρήματα και χρόνο σε αγώνες για την ενίσχυση πολλών νοσοκομείων της Βικτώριας. Για τους αγώνες του αυτούς έχει ανακηρυχθεί ισόβιος κυβερνήτης των νοσοκομείων Royal Children, Women's, Prince Henry's, Queen Victoria, Melbourne και της Υπηρεσίας Πρώτων Βοηθειών St. John.

Πατέρας του ποδοσφαίρου

Ξεχωριστό κεφάλαιο για την ιστορία του Αυστραλιανού ποδοσφαίρου αποτελεί ο Θησέας Μαρμαράς. Ως πρόεδρος της ομάδας «Ελλάς» προσέφερε πολύ περισσότερα από κάθε άλλον μέχρι σήμερα. Δημιούργησε την ομάδα το 1959 με τη συγχώνευση των «Χελλένικ» και «Γιάρρα Παρκ», την ανέβασε στο Στέιτ Λίγκ το 1961 και την επόμενη χρονιά κέρδισε το πρωτάθλημα. Στη θητεία του, ως προέδρου, η «Ελλάς» κατέκτησε τους περισσότερους τίτλους.

Ως παράγοντας και πρόεδρος των Ομοσπονδιών Βικτώριας (VSF) και Αυστραλίας (ASF) έπαιξε τον μεγαλύτερο ρόλο στη δημιουργία τους, και αργότερα στην επιβίωσή τους. Υπήρξε ο ιθύνων νους για τη δημιουργία της Αυστραλιανής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, που ιδρύθηκε το 1959. Τα χρόνια εκείνα η Αυστραλία είχε αποκλεισθεί από τη δύναμη της FIFA γιατί πολλές από τις ομάδες, ειδικά του Σίδνεϊ, χρησιμοποιούσαν παίκτες από την Ευρώπη, χωρίς να έχουν μεταγραφές. Μάλιστα, μερικοί παίκτες, ήταν απ' τα μεγαλύτερα ονόματα στη χώρα τους.

Η Αυστρία και η Ολλανδία, μέσω της FIFA, ζητούσαν χρηματική αποζημίωση από την Αυστραλία. Τον Ιούνιο του 1963 ο Θησέας Μαρμαράς, ως πρόεδρος της Αυστραλιανής Ομοσπονδίας, ταξίδεψε στην Ευρώπη και ειδικότερα στη Ζυρίχη, με σκοπό να πετύχει την επανένταξη της Αυστραλίας στη δύναμη της FIFA.

 Βρήκε την πολιτική του διεθνούς ποδοσφαίρου πολύ δύσκολη, αλλά, διπλωμάτης όπως ήταν, κατόρθωσε να πείσει τους παράγοντες της FIFA και την επομένη χρονιά η Εθνική Αυστραλίας έπαιξε στους προκριματικούς αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1966.

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ