Διαφορετική από αυτήν που παρουσιάστηκε σε μερίδα μέσων ενημέρωσης και στα social media είναι η πραγματικότητα αναφορικά με πρόσφατη έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης, που εμφανίζεται να κατατάσσει την Ελλάδα σε υψηλότερη θέση από πολλές ευρωπαϊκές χώρες στο θέμα της ελευθερίας του Τύπου.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα και αναρτήσεις στο Twitter, πρόσφατη έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης δείχνει πως «η Ελλάδα βρίσκεται στον μ.ο. της ΕΕ και σε πολύ καλύτερη θέση από άλλες χώρες» στο θέμα της ελευθερίας του Τύπου, και πως «το Συμβούλιο της Ευρώπης κατατάσσει την Ελλάδα στη μεσαία κατηγορία της ΕΕ». «Τα πορίσματα της έκθεσης του Media Pluralism Monitor (υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης) δείχνουν ότι, όσον αφορά στην ελευθερία του Τύπου, η Ελλάδα βρίσκεται στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, υπερβαίνοντας τις επιδόσεις πολλών χωρών με μεγάλη παράδοση και ταυτόχρονα υπολειπόμενη ελαχίστων» σχολίασε σχετικά και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, με αναρτησή του στο Facebook.
Σύμφωνα με τα ellinikahoaxes, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Τον Απρίλιο του 2022 δημοσιεύθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης η 20σέλιδη έκθεση με πλήρη τίτλο «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΤΟ 2021: Αξιολόγηση της κατάστασης της ελευθερίας της έκφρασης στα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, με βάση τα πορίσματα των οργάνων του Συμβουλίου της Ευρώπης και των μηχανισμών παρακολούθησης». Σε κανένα σημείο της έκθεσης δεν υπάρχει κατάταξη των χωρών-μελών του οργανισμού στο ζήτημα της ελευθερίας του Τύπου, ούτε με αριθμητική σειρά ούτε ως διαίρεση σε επίπεδα ελευθερίας του Τύπου (
δείτε εδώ την έκθεση στα αγγλικά).
Όσον αφορά στη χώρα μας, στην έκθεση αξιολογείται ως θετική η εισαγωγή νομοθεσίας που «απαιτεί τη δημοσιοποίηση των δομών ιδιοκτησίας» των ΜΜΕ, ενώ αξιολογούνται ως αρνητική πρόοδος η δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ, η προσαγωγή του Tim Lüddemann από την ΕΛΑΣ και η ανάκριση ολλανδικού τηλεοπτικού συνεργείου. Ως περιορισμός της ελευθερίας της έκφρασης σημειώνεται και η αυστηροποίηση της νομοθεσίας για διασπορά ψευδών ειδήσεων.
Ακόμη, ο χάρτης που περιέχει η έκθεση δεν αποτελεί κατάταξη-αξιολόγηση χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης ως προς το επίπεδο ελευθερίας του Τύπου. Στην πραγματικότητα, παρουσιάζει τον κίνδυνο ως προς τις ατομικές ψηφιακές δεξιότητες. Η Ελλάδα παρουσιάζει «μεσαίο» κίνδυνο στο συγκεκριμένο ζήτημα, και ανάλογα είναι τα ευρήματα της ειδικής έκθεσης του Παρατηρητηρίου για την Πολυφωνία στα Μέσα Ενημέρωσης για τη χώρα μας. Σε άλλους δείκτες, σχετικούς με την ανεξαρτησία του Τύπου, όπως για παράδειγμα στην επιρροή της ιδιοκτησίας στο περιεχόμενο και πολιτική ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης, η Ελλάδα εμφανίζεται ως χώρα με υψηλό κίνδυνο.
Ο υπό συζήτηση χάρτης, εν ολίγοις, δεν δημιουργήθηκε ώστε να απηχεί αξιολόγηση ως προς την ελευθερία του Τύπου, ούτε ως προς την ελευθερία της έκφρασης γενικά.
Στην επίμαχη έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο σημείο που παρατέθηκε το γράφημα για τον εγγραμματισμό και τις ψηφιακές δεξιότητες, είχαν αναφερθεί αμέσως πριν τα εξής:
«Οι “ψευδείς ειδήσεις” αναφέρθηκαν ως θέμα έντονης ανησυχίας και απειλής για τη δημοκρατία από το 82% των ερωτηθέντων στην 94η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, με το 76% να λέει ότι αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα στη χώρα τους. Ταυτόχρονα, το 65% των ανθρώπων πίστευαν ότι μπορούσαν να αναγνωρίσουν ψεύτικες ειδήσεις, ενώ τα προηγούμενα χρόνια έδειχναν βελτιωμένο γραμματισμό στα μέσα και τις πληροφορίες. Αυτό το υποκειμενικό, αυτοαξιολογημένο εύρημα στην έρευνα του Ευρωβαρόμετρου έρχεται σε αντίθεση με το εύρημα του Media Pluralism Monitor, με βάση αντικειμενικές βαθμολογίες, ότι η παιδεία (εγγραμματισμός) στα μέσα ενημέρωσης και στην πληροφόρηση είναι χαμηλή έως μέτρια στις περισσότερες χώρες, επισημαίνοντας την απουσία επίσημων προγραμμάτων για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Σε πολλές χώρες, το πρόβλημα του χαμηλού γραμματισμού στα μέσα και τις πληροφορίες επιδεινώθηκε από τις χαμηλές ψηφιακές δεξιότητες γενικά. Το εν λόγω πλαίσιο αναφοράς μέσα στο οποίο εντάχθηκε ο υπό εξέταση χάρτης, αποτελεί πρόσθετη ένδειξη ότι ο χάρτης δεν παρουσιάστηκε στην έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης ως ενδεικτικός του επιπέδου ελευθερίας του Τύπου».
Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί πως το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι διεθνής οργανισμός προάσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με 46 κράτη ως μέλη, συμπεριλαμβανομένων και χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως η Τουρκία, η Σερβία, η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία, και μέχρι πρόσφατα η Ρωσία. Σκοπός της δημιουργίας του είναι η προώθηση της δημοκρατίας και η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου. Επομένως πρόκειται για διεθνή οργανισμό, διαφορετικό από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Ανάμεσα στα θεσμικά όργανα της ΕΕ βρίσκεται και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δεν ταυτίζεται όμως με τον παραπάνω διεθνή οργανισμό. Συνεπώς, μία έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης δεν είναι «έκθεση επίσημου φορέα της ΕΕ», όπως αναφέρεται σε ορισμένα από τα υπό εξέταση δημοσιεύματα.
