Θα δημοπρατούνται μόνο έτοιμα έργα!

Τέλος στην δημοπράτηση ανώριμων έργων από πλευράς μελετών και περιβαλλοντικών εγκρίσεων που αποτελούν σήμερα έναν από τους κυριότερους παράγοντες ναρκοθέτησης των συμβάσεων παραχώρησης αλλά και στα ανοιχτά παράθυρα του νόμου που εκτινάσσουν στα ύψη τους προϋπολογισμούς τους, προβλέπει το σχέδιο νόμου που παρουσίασε την Τετάρτη στο υπουργικό συμβούλιο, ο υπουργός Υποδομών κ. Δημήτρης Ρέππας.

Το υπουργείο, ύστερα από ένα χρόνο προετοιμασίας και διαβούλευσης με τους φορείς του κλάδου, παρουσιάζει (επιτέλους) τις αλλαγές που θα εφαρμοστούν στον τομέα της ανάθεσης των μελετών και παραγωγής έργων, φέρνοντας στις αρχές του χρόνου νέα νομοθετική ρύθμιση στη βουλή.

Για πρώτη φορά εισάγεται στα δημόσια έργα η έννοια της ωριμότητας ώστε σε κάθε έργο που δημοπρατείται να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να εκτελεστεί (περιβαλλοντικές, πληρότητα και νομιμότητα τευχών δημοπράτησης κ.α), κάτι που ως σήμερα δεν συνέβαινε δημιουργώντας τα γνωστά παρατράγουδα.

Το νέο σύστημα προσφοράς των έργων θα είναι συνδυασμός κριτηρίων μεταξύ των οποίων η έκπτωση στο κόστος, η έκπτωση στο χρόνο περαίωσης της σύμβασης και στην επιμήκυνση της συντήρησης. Επιπλέον μπαίνει η έννοια των «πρόδρομων» εργασιών ως αυτοτελούς έργου και η διαδικασία της διαβούλευσης της αναθέτουσας αρχής με τους ενδιαφερόμενους ώστε να «συνδιαμορφώνονται» τα τεύχη δημοπράτησης.

Τι προβλέπεται για μεγάλα και μικρά έργα

Καθιερώνεται ως «κανόνας» για μεγάλα έργα, η χρησιμοποίηση του κριτηρίου της πλέον συμφέρουσας από οικονομικής άποψης προσφοράς. Για τα υπόλοιπα έργα (μικρότερου δηλαδή προϋπολογισμού), καθώς και για τα έργα συντηρήσεως, ανεξάρτητα από τον προϋπολογισμό τους, παραμένει ως «κανόνας» η χρησιμοποίηση του κριτηρίου της χαμηλότερης τιμής.

Υπό επιτήρηση οι μεγάλες εκπτώσεις

Για να αποφευχθούν οι κίνδυνοι που αποδεδειγμένα εμφανίζουν τα έργα με μεγάλες εκπτώσεις, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι οι τεχνικές εταιρείες που θα υποβάλλουν προσφορά, η οποία θα ξεπερνά ένα ορισμένο όριο, θα τίθεται υπό την επιτήρηση της νέας Αρχής Ελέγχου Μελετών και Έργων που θεσμοθετείται με καθήκοντα και αρμοδιότητες ελεγκτικές.

Για να αποφεύγονται οι εκτροχιασμοί στα κόστη των έργων προβλέπεται ειδικό κονδύλι σε κάθε σύμβαση για την διενέργεια ποιοτικών ελέγχων. Επίσης σε έργα από ένα προϋπολογισμό και πάνω που καθορίζεται από τον υπουργό καθίσταται υποχρεωτική η συμμετοχή στην ομάδα επίβλεψης και του μελετητή.

Μεγάλες αλλαγές στις μελέτες

Στις επιπλέον αλλαγές που φέρνει το σχέδιο προβλέπονται:
-Αλλαγή στα μητρώα των μελετητών με τη δημιουργία γενικών κατηγοριών στα έργα (μελέτες κτιρίων, λιμενικών έργων, παρόχων υπηρεσιών κ.α) και νέες διαδικασίες στις αναθέσεις μελετών. Όπως προβλέπεται το αρχικό στάδιο της μελέτης θα διαχωρίζεται από τα υπόλοιπα όταν η μελέτη αφορά τεχνικό έργο και ο σχεδιασμός προβλέπει τη μελέτη εναλλακτικών λύσεων (π.χ χάραξη οδοποίας). Σε αυτή τη περίπτωση ανατίθεται τρεις προκαταρκτικές μελέτες, από τις οποίες αδειοδοτείται περιβαλλοντικά η καλύτερη. Στόχος του υπουργείου είναι ο διαχωρισμός των προκαταρκτικών μελετών από τα υπόλοιπα στάδια του έργου με σκοπό την καλύτερη διαχείριση των διαγωνισμών και με σαφή προσδιορισμό του οικονομικού και τεχνικού αντικειμένου.

-Οι διαδικασίες ανάθεσης των συμβάσεων διεξάγονται από πενταμελείς επιτροπές (τριμελείς, όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η χαμηλότερη τιμή, ή όταν οι μελέτες είναι κάτω των ορίων των κοινοτικών Οδηγιών).
Κριτήρια ανάθεσης των συμβάσεων μελετών είναι πλέον τόσο η χαμηλότερη τιμή (για συμβάσεις κάτω των 300.000 ευρώ, όταν αποτελούνται από μία έως δύο κύριες μελέτες), όσο και η πλέον συμφέρουσα προσφορά (για τις λοιπές συμβάσεις).

-Για την εξασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής ρευστότητας των εργοληπτικών επιχειρήσεων προβλέπεται η δυνατότητα εκχώρησης σε πιστωτικά ιδρύματα του συμβατικού εργολαβικού ανταλλάγματος. Κατά την τρέχουσα περίοδο που οι τράπεζες αρνούνται να χρηματοδοτήσουν έργα το δημόσιο μπαίνει ως «εγγυητής» του εαυτού του ότι θα καταβάλλει το εκτελεσμένο, πιστοποιημένο και ελεγμένο εργολαβικό αντάλλαγμα.

Ανεξάρτητη Αρχή

-Η Ανεξάρτητη Αρχή θα έχει ως σκοπό τον έλεγχο μιας δημόσιας σύμβασης, διαπιστώνοντας την ύπαρξη ή όχι της ωριμότητας ενός έργου για να δημοπρατηθεί. Στην συνέχεια θα διενεργεί έλεγχο κατά το στάδιο που έπεται της σύναψης μιας σύμβασης. Ο έλεγχος αυτός θα ασκείται μέσω τακτικών ή εκτάκτων επιθεωρήσεων, μέσω της επιβολής των προβλεπομένων από το νόμο διοικητικών ή οικονομικών κυρώσεων στους αναδόχους και μέσω της συμμετοχής εκπροσώπου της «Αρχής» στις Επιτροπές Προσωρινής Παραλαβής των έργων.

Η «Αρχή» θα διοικείται από Διοικητικό Συμβούλιο, για τη συγκρότηση του οποίου θα επιλεγούν πρόσωπα εγνωσμένου κύρους με ακαδημαϊκή, επιστημονική ή επαγγελματική εξειδίκευση και εμπειρία στο αντικείμενο των δημοσίων συμβάσεων έργων, μελετών ή συναφών υπηρεσιών.