Μαστίγιο Χρυσοχοϊδη, με πρόστιμα και σε φυσικά πρόσωπα στην αγορά

Παίρνει …μαστίγιο  ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Μιχάλης Χρυσοχοϊδης, προκειμένου να λειτουργήσει καλύτερα ο ανταγωνισμός στην αγορά και να εκμεταλλεύονται λιγότερο τα καρτέλ τους καταναλωτές.

Το σχέδιο νόμου για την αναμόρφωση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, το οποίο είναι στην ατζέντα της σημερινής συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου την Τρίτη, προβλέπει αυστηρότερες ποινές και επιβολή προστίμων ακόμη και σε φυσικά πρόσωπα για τους παραβάτες των κανόνων του ανταγωνισμού στην εγχώρια αγορά.

Επιπλέον, ορίζονται πιο σύντομες διαδικασίες για την επίλυση υποθέσεων, ενώ διευρύνονται τα μέλη της Επιτροπής, για τις σχέσεις των οποίων με την αγορά θεσμοθετείται αυστηρότερο πλαίσιο
Όπως αναφέρεται από το υπουργείο, το προτεινόμενο νομοσχέδιο επιχειρεί να ενισχύσει θεσμικά τον ρόλο της Επιτροπής Ανταγωνισμού και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις και τα εχέγγυα αποτελεσματικής και ταχύτερης λειτουργίας της.

Ειδικότερα οι βασικές αλλαγές που επέρχονται είναι οι εξής:   

Ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού

Η ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της λειτουργικότητας της Επιτροπής, καθώς και η δημιουργία μηχανισμών διαφάνειας της λειτουργίας της, ως απόρροια της δημοκρατικής οργάνωσης και λειτουργίας τους κράτους, επιτυγχάνεται με τις ακόλουθες προτεινόμενες ρυθμίσεις:

1. Αύξηση των μελών της Επιτροπής από εννέα (9) σε δώδεκα (12)  , εκ των οποίων οι πέντε (5) είναι Εισηγητές (μέχρι τώρα ήταν 4), χωρίς οι Εισηγητές να έχουν δικαίωμα ψήφου (άρθρο 12, παράγραφος 2).

2. Αλλαγή του τρόπου διορισμού των μελών της Επιτροπής με γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής για όλα πλέον τα μέλη, ως ακολούθως: α) ο Πρόεδρος  και ο Αντιπρόεδρος  διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο, ύστερα από πρόταση του Υπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και μετά από γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής. Τα υπόλοιπα μέλη και οι Εισηγητές διορίζονται με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας μετά από γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας (άρθρο 12, παράγραφος 3).

3. Πρόβλεψη κωλυμάτων και ασυμβιβάστων για όλα τα μέλη της Επιτροπής, ως εξής:
α. καθιέρωση υποχρέωσης όλων των μελών να υποβάλουν κατά το διορισμό τους την με εντολή, ή με οποιαδήποτε έννομη σχέση, παροχή υπηρεσίας, συμβουλής, εργασίας ή έργου, που έχουν αναλάβει τα τελευταία 5 χρόνια πριν την έναρξη της θητείας τους.  Τα μέλη υποχρεούνται να ανακοινώνουν κάθε νέα εντολή ή άλλη σύμβαση έργου, εργασίας ή εντολής που αναλαμβάνουν κατά τη διάρκεια της θητείας τους (άρθρο  12, παράγραφος 4).   
β. εισαγωγή τεκμηρίου ασυμβιβάστου όταν εξετάζεται υπόθεση όπου εμπλέκεται επιχείρηση με την οποία το μέλος διατηρούσε ή διατηρεί κάποια από τις παραπάνω (υπό α) σχέσεις (άρθρο 12, παράγραφος 4).
γ. απαγόρευση παράστασης ενώπιον της ΕΑ και Προσφυγής ενώπιον των δικαστηρίων κατά αποφάσεων της ΕΑ για 2 χρόνια μετά τη λήξη της θητείας τους (άρθρο 12, παράγραφος 9).
4. Η λειτουργική διαφάνεια και διασφάλιση νομιμότητας αποτυπώνεται στις ακόλουθες διατάξεις:
α. δημιουργία Πειθαρχικού Συμβουλίου για τα μέλη της Επιτροπής αποτελούμενο από δύο ανώτατους Δικαστικούς Λειτουργούς και έναν Καθηγητή Πανεπιστημίου (άρθρο 13).
 β. δυνατότητα του Υπουργού Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας να ζητά και υποχρέωση στης ΕΑ να αποστέλλει κάθε πληροφορία που κατέχει ή που μπορεί να ανεύρει (άρθρο 14, παράγραφος 3, στοιχείο ιστ)
γ. έγκριση του προϋπολογισμού της Επιτροπής από τον Υπουργό Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και προσάρτηση αυτού στον προϋπολογισμό του Υπουργείου και κατάθεση τους στην Βουλή (άρθρο 17, παράγραφος 2).
δ. Παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού από την Επιτροπή του Απολογισμού και του Γενικού Ισολογισμού του Κράτους και Ελέγχου της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού του Κράτους, όπως ορίζεται από τον Κανονισμό της Βουλής (άρθρο 17, παράγραφος 2).

Βελτίωση της αποτελεσματικότητας της Επιτροπής

1.   Αύξηση της ταχύτητας της Επιτροπής Ανταγωνισμού

Η βραδύτητα στην έκδοση των αποφάσεων της ΕΑ, οφείλεται εν μέρει σε γραφειοκρατικού χαρακτήρα ρυθμίσεις που εμπεριέχονται στον ισχύοντα νόμο.

Με σκοπό την ελάφρυνση του φόρτου εργασίας, σύμφωνα με ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, καταργείται η  προηγούμενη γνωστοποίηση των συμπράξεων και συγχωνεύσεων (πρώην άρθρα 4α και 21).  Καθορίζονται επίσης σύντομες προθεσμίες (3-6 μήνες) για το χειρισμό καταγγελιών, οι οποίες δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΕΑ, με την υποχρέωση παραπομπής αυτών στις αρμόδιες υπηρεσίες, ενώ οι προδήλως αβάσιμες καταγγελίες τίθενται στο αρχείο (άρθρο 37).


2. Ενίσχυση της διαφάνειας στο χειρισμό των υποθέσεων

Προκειμένου να καταστεί πιο διαφανής και πιο αντικειμενική η επιλογή στην κατά προτεραιότητα εξέταση των υποθέσεων καθορίζονται αντικειμενικά κριτήρια και ποσοτικοποίηση αυτών (point system - άρθρο 15, παράγραφος 1). Παράλληλα, ο Υπουργός Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας δύναται να ζητήσει την κατ’ απόλυτη προτεραιότητα εξέταση ζητημάτων, εφόσον αυτά έχουν ευρύ οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο (άρθρο 15, παράγραφος 1).  

3. Μηχανισμός κυρώσεων σε βάρος εμπλεκόμενων φυσικών προσώπων.

Σε περίπτωση παράβασης και επιβολής προστίμου, για την πληρωμή του ευθύνονται εις ολόκληρον η επιχείρηση και  τα φυσικά πρόσωπα που κατά τεκμήριο συμμετέχουν στην παράβαση, ενώ προκειμένου να αυξηθεί το αποτρεπτικό αποτέλεσμα των κυρώσεων η Επιτροπή δύναται να επιβάλει αυτοτελές πρόστιμο και στα φυσικά πρόσωπα, τα οποία συμμετείχαν στην παράνομη συμπεριφορά (άρθρο 25, παράγραφος 2).

4. Κίνητρα συνεργασίας με την Επιτροπή Ανταγωνισμού

α. Το πρόγραμμα επιείκειας, επεκτείνεται, πέρα από τις επιχειρήσεις, στα φυσικά πρόσωπα (μέλη Δ.Σ, μέτοχοι, διαχειριστές κλπ) που συμμετέχουν σε καρτέλ, προκειμένου να τους δοθεί κίνητρο να καταγγέλλουν παράνομες πρακτικές (άρθρο 25, παράγραφος 8).
β. Οι ποινικές κυρώσεις που προβλέπονται σε περίπτωση παράβασης κανόνων δικαίου ανταγωνισμού, γίνονται πιο αυστηρές (άρθρο 44).
Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι όποιος συνάπτει συμφωνία, λαμβάνει απόφαση ή εφαρμόζει εναρμονισμένη πρακτική κατά παράβαση του άρθρου 1 του παρόντος ή του άρθρου 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τιμωρείται με χρηματική ποινή από δεκαπέντε χιλιάδες (15.000) έως εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000), αν δεν τιμωρείται βαρύτερα κατά την παράγραφο 2. Με την ίδια ποινή τιμωρείται όποιος, με τις ανωτέρω ιδιότητες, ενεργεί κατά παράβαση των άρθρων 5 έως 10 ή δεν εφαρμόζει τις αποφάσεις που εκδίδονται σύμφωνα με τις παραγράφους 5 και 6 του άρθρου 11. Αν η πράξη του πρώτου εδαφίου αφορά σε επιχειρήσεις που είναι μεταξύ τους πραγματικοί ή δυνητικοί ανταγωνιστές, επιβάλλεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο (2) ετών και χρηματική ποινή από εκατό χιλιάδες (100.000) έως ένα εκατομμύριο (1.000.000) Ευρώ.

Επίσης, όποιος προβαίνει σε κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης στην αγορά, κατά παράβαση του άρθρου 2 του παρόντος  ή του άρθρου 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών και με χρηματική ποινή από δεκαπέντε χιλιάδες (15.000) έως εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ.

Αντίδραση Χατζηδάκη

Στο γνωστό «ώδυνεν όρος και έτεκεν μυν» παραπέμπει το νομοσχέδιο, σύμφωνα με τον βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας και υπεύθυνο του Τομέα Πολιτικής Ευθύνης Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Κωστή Χατζηδάκη.

“Η κυβέρνηση αφήνει ανέγγιχτο το θεμελιώδη νόμο του 1977 και τροποποιεί, απλώς ορισμένες διατάξεις του νόμου που ψήφισε η Νέα Δημοκρατία το 2009 για τη λειτουργία της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Νόμος, ο οποίος επιτάχυνε σε σχέση με το παρελθόν την λειτουργία της Επιτροπής, η οποία από πέρσι λειτουργεί σε τρία τμήματα”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο πρώην υπουργός, ο οποίος σημειώνει ότι ευτυχώς ξεχάστηκε η προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης για τη δημιουργία μιας δεύτερης αντιμονοπωλιακής αρχής, πράγμα που θα προσέθετε απλώς ένα ακόμα φορέα, αυξάνοντας τη σύγχυση και τη γραφειοκρατία.

Ο ίδιος θεωρεί ότι πολλές διατάξεις του νομοσχεδίου κινούνται προς λάθος κατεύθυνση, καθώς με τη δυνατότητα υπερβολικών παρεμβάσεων του Υπουργού θίγεται η αυτοτέλεια μιας ανεξάρτητης αρχής, όπως είναι η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Περιορίζεται, επίσης σε μεγάλο βαθμό η δυνατότητα της Επιτροπής να ελέγχει την λειτουργία της αγοράς χαρτογραφώντας προληπτικά τις δυσλειτουργίες.

“Και πάντως δεν επιτυγχάνεται ο περίφημος στόχος του σημερινού υπουργού για μείωση όλων των τιμών των βασικών αγαθών  κατά 10%, ούτε των τιμών προϊόντων πολυεθνικών εταιρειών κατά 30%, και μάλιστα μέχρι τα Χριστούγεννα. Τα Χριστούγεννα έφτασαν, αλλά η ακρίβεια επιμένει”, καταλήγει ο Κωστής Χατζηδάκης.