Τι αλλάζει στις συντάξεις χηρείας και στις απολύσεις

Ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στο νομοσχέδιο που κατατίθεται σήμερα και περιλαμβάνει τις ρυθμίσεις για τις 120 δόσεις για οφειλές στην εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους Δήμους, αποτελούν οι αλλαγές στις συντάξεις χηρείας, τις απολύσεις, το επίδομα στέγασης και την μερική απασχόληση.

Η χήρα/ο χήρος δικαιούται σήμερα το 50% της επανυπολογισμένης σύνταξης ενώ με την ρύθμιση που προωθείται θα δικαιούται το 70%. Δηλαδή θα αυξηθεί έως και 40% η σύνταξη για 45.000 ήδη εκδοθείσες συντάξεις χηρείας που έχουν υπολογιστεί με τον νόμο Κατρούγκαλου.

Η αύξηση, ωστόσο, ισχύει από την ψήφιση του επερχόμενου νόμου και μετά και δε θα καταβληθούν αναδρομικά.

Την ίδια στιγμή καταργείται και το «ψαλίδι» που επιβάλλονταν στις συντάξεις χηρείας με τον επανυπολογισμό της σύνταξης του θανόντα. Με την διάταξη που προωθείται, το δικαιούμενο ποσοστό θα υπολογίζεται στην επανυπολογισμένη σύνταξη, εφόσον αυτή προκύπτει μεγαλύτερη από την παλιά, αλλά αν προκύπτει μικρότερη το ποσοστό θα υπολογίζεται στην παλιά σύνταξη του θανόντα. Αυτό σημαίνει πως αρκετές χήρες που συνταξιοδοτήθηκαν μετά τον νόμο Κατρούγκαλου θα διατηρήσουν πλέον «προσωπική διαφορά».

Αναστέλλεται η ενεργοποίηση του «κόφτη» του ηλικιακού ορίου των 55 ετών για την καταβολή σύνταξης χηρείας ο οποίος στην πράξη θα εφαρμοζόταν για πρώτη φορά το Μάιο του 2019, δηλαδή αφού είχαν παρέλθει τρία χρόνια από το θάνατο ο οποίος επήλθε μετά την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου. Με την προωθούμενη διάταξη ο κόφτης θα ενεργοποιηθεί όταν το ποσοστό ανεργίας υποχωρήσει κάτω από το 10%.

Επιπροσθέτως, αποσαφηνίζεται ότι μετά την πάροδο της τριετίας, αν ο επιζών σύζυγος εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από από οποιαδήποτε πηγή, καταβάλλεται, ανάλογα με την χρονική διάρκεια της εργασίας ή αυτοπασχόλησης, το 50% της σύνταξης, η οποία δεν μπορεί να υπολείπεται των κατώτατων ορίων

Απολύσεις με αιτία

Βαθμό δυσκολίας στις ανεξέλεγκτες απολύσεις θέτει το νομοσχέδιο σκούπα του υπουργείου Εργασίας. 

Η ρύθμιση αναφέρει πως η απόλυση θα θεωρείται έγκυρη, εφόσον οφείλεται σε βάσιμο λόγο, κατά την έννοια του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη. Σύμφωνα με τον καθηγητή Εργατικού Δικαίου κ. Ιωαννή Ληξουριώτη η συντριπτική πλειονότητα των δικαστικών εργασιακών διενέξεων στην Ελλάδα αφορά υποθέσεις απολύσεων ως «βάσιμος λόγος» θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί η μη ικανοποιητική απόδοση του εργαζόμενου, η παράβαση των συμβατικών υποχρεώσεων, η παραπτωματική συμπεριφορά, καθώς και οι οικονομικές, παραγωγικές, οργανωτικές και τεχνολογικές ανάγκες της επιχείρησης.

Αν αυτό δεν θεμελιώνεται, θα μπορεί το δικαστήριο να διατάξει την ακυρότητα της απόλυσης και την επαναπρόσληψη του εργαζόμενου.

Σήμερα στο ελληνικό δίκαιο, σε αντίθεση με άλλες έννομες τάξεις, δεν απαιτείται αιτιολόγηση από πλευράς του εργοδότη.

Με την προτεινόμενη διάταξη το βάρος της απόδειξης για πρώτη φορά το έχει ο εργοδότης ενώ δίνεται έτσι η δυνατότητα στους εργαζόμενους να διεκδικήσουν επαρκή αποζημίωση ή άλλη κατάλληλη επανόρθωση, σε περίπτωση απόλυσης δίχως βάσιμο λόγο.

Ρυθμίσεις προστασίας για τους κούριερ και τους εργαζόμενους στο delivery

Την ασφάλεια των κούριερ, ένα θέμα που παίρνει δραματικές διαστάσεις, ρυθμίζουν διατάξεις του πολυνομοσχεδίου.

Συγκεκριμένα η ευθύνη για την ασφάλεια του μεταφορικού μέσου μεταφέρεται στον εργοδότη ο οποίος να δηλώνει γραπτά στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ το όχημα με τον αριθμό κυκλοφορίας που χρησιμοποιούν οι εργαζόμενοι στον κλάδο. Παράλληλα πρέπει να λαμβάνονται τα αναγκαία μέτρα, ώστε τα οχήματα που χρησιμοποιούνται από τους εργαζόμενους να είναι κατάλληλα προσαρμοσμένα και συντηρημένα, προκειμένου να διασφαλίζεται η ασφάλεια και η υγεία τους.

Ο εργοδότης οφείλει, επίσης, να εφοδιάζει με τον κατάλληλο εξοπλισμό ατομικής προστασίας τους εργαζομένους που κατά την εκτέλεση της εργασίας τους χρησιμοποιούν μοτοποδήλατο ή μοτοσικλέτα, ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής δικής του ή των εργαζομένων.

Επιπλέον όταν ο εργαζόμενος χρησιμοποιεί μεταφορικό μέσο δικής του ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής, ο εργοδότης οφείλει να καταβάλλει πρόσθετη μηνιαία αποζημίωση κίνησης, χρήσης και συντήρησης του οχήματος ίση με το 15% του νόμιμου κατώτατου μηνιαίου μισθού ή της προκύπτουσας αναλογίας σε περίπτωση μερικής απασχόλησης.

Η αποζημίωση αυτή δεν υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές.

Η αποζημίωση υποχρεωτικά μέσω τραπέζης

Ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλλει μέσω τράπεζας την οφειλόμενη αποζημίωση απόλυσης, ώστε να ελέγχεται πληρέστερα η τήρηση της εν λόγω υποχρέωσης των εργοδοτών. Το ίδιο θα ισχύσει από 1η Ιουλίου και για τις αποζημιώσεις και τις εισφορές των μαθητευόμενων, σπουδαστών και φοιτητών που πραγματοποιούν πρακτική άσκηση ή μαθητεία.

Μετ΄εμποδίων η επέκταση της μερικής απασχόλησης

Με άλλη διάταξη ορίζεται ρητά ότι η μετατροπή συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε μερικής ή εκ περιτροπής είναι άκυρες χωρίς την τήρηση της απαραίτητης διαδικασίας που μεταξύ άλλων προβλέπει την έγγραφη συμφωνία του εργαζόμενου και τη γνωστοποίηση εντός 8ημέρου, στο ΣΕΠΕ, της αλλαγής.

Η διάταξη στοχεύει να θέσει εμπόδια στην εκτίναξη της μερικής απασχόλησης στην οποία ενδεχομένως προσφύγουν πολλοί εργοδότες για να μην επιβαρυνθούν από την αύξηση του κατώτατου μισθού. εργοδότης αναγγέλλει ηλεκτρονικά στο πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου. Επίσης στην «ΕΡΓΑΝΗ» πρέπει να γνωστοποιείται η χορήγηση άδειας στον εργαζόμενο έως και μία (1) ώρα μετά την έναρξη πραγματοποίησής της.

Βαρέα και ανθυγιεινά

Επιμηκύνεται από 13 σε 17 χρόνια το χρονικό διάστημα στο οποίο πρέπει να έχουν συμπληρωθεί οι 1.000 εκ των 3.600 απαιτούμενων ημερών εργασίας σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα (ΒΑΕ) από συνολικό χρόνο ασφάλισης 4.500 ημερών ή 15 ετών, για ασφαλισμένους μέχρι 31.12.1992, προκειμένου οι εργαζόμενοι που απασχολούνται σε αυτά τα επαγγέλματα να δικαιούνται σύνταξης, μέχρι τη συμπλήρωση του κατά περίπτωση οριζόμενου ορίου ηλικίας ή μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.

Επίδομα Στέγασης

Οι ωφελούμενοι του προγράμματος «Στέγαση και Επανένταξη» που απεντάσσονται μετά τη λήξη του, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 71 του ν. 4445/2016 (Α ́ 236), εντάσσονται,κατόπιν υποβολής αίτησης, αυτομάτως στο πρόγραμμα Επιδόματος Στέγασης του άρθρου 3 του ν. 4472/2017 (Α ́ 74).

Το δικαίωμα καταβολής του επιδόματος ξεκινά από την 1.3.2019 και ισχύει για διάστημα δώδεκα (12) μηνών, υπό την προϋπόθεση ύπαρξης μισθωτηρίου συμβολαίου για το ως άνω χρονικό διάστημα.

Ασφαλιστική ικανότητα

Στον άμεσα ασφαλισμένο και τα μέλη της οικογένειάς του χορηγείται ασφαλιστική ικανότητα για παροχές υγειονομικής περίθαλψης σε είδος για την περίοδο από 1.3.2019 έως 29.2.2020 εφόσον:

α) Ο μισθωτός έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον πενήντα (50) ημέρες ασφάλισης κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος ή κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο πριν από την ημερομηνία προσέλευσης ή επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου.

β) Ο μη μισθωτός έχει συμπληρώσει τουλάχιστον δύο (2) μήνες ασφάλισης κατά το
προηγούμενο ημερολογιακό έτος ή κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο πριν από την ημερομηνία προσέλευσης ή επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου και έχουν καταβληθεί οι απαιτούμενες

Για έξοδα κηδείας ή αποτέφρωσης ο ΕΦΚΑ καταβάλλει εφάπαξ ποσό έως 850 ευρώ ενώ αναστέλλεται, επίσης, η καταβολή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για τους πληγέντες από τις πυρκαγιές της 23ης και 24ης Ιουλίου 2018